U Veneciji je u 16. vijeku bilo 230 štamparija pa je s pravom nazvana "gradom knjiga". Jednu od tih štamparija je 1519. godine otvorio Božidar Vuković, Crnogorac, rodbinski povezan sa bogatom i uglednom mletačkom porodicom Dela Vekija. Njegova štamparija je bila najveće i najplodnije slovensko izdavačko središte u 16. vijeku. Poslije njegove smrti 1539. godine, štampariju je naslijedio njegov sin Vićenco Vuković. Njihove knjige su se širile među slovenskim narodima na Balkanu pa tako dubrovački arhivi pominju kancelarije i skladišta Božidara Vukovića Podgoričanina u Dubrobniku, Kotoru, Splitu, Skoplju, Beogradu,Vidinu, kazao je Dragan Radulović, predsjednik Matice crnogorske.
On je u Kolašinu otvorio izložbu "Crnogorsko ćirilično štamparstvo XV i XVI vijeka" posvećeno dometima Štamparije Crnojevića i Štamparije Božidara Vukovića Podgoričanina.
Radulović je naglasio da je jedan od prelomnih događaja u istorijskom postojanju crnogorskog naroda, utemeljenje i rad državne štamparije koja prevazilazi njene granice i moć.
"Odluka Đurđa Crnojevića da u Veneciju pošalje ljude koji će naučiti vještinu štamparstva i tako formirati prvu državnu štampariju ne samo među Južnim Slovenima i na Balkanu, nego i u tadašnjoj Evropi, je vizionarska. Njenim ostvarenjem, Crna Gora se upisuje u nadolazeću civilizaciju štampane knjige i to uspijeva da učini decenijama prije nego mnogo veće i bogatije zemlje", kazao je predsjednik Matice crnogorske.
Prema njegovim riječima, štamparija Crnojevića je "zvjezdani trenutak državničke mudrosti i primjer epohalnog ostvarenja onog suštinskog u kulturi svoga vremena".
Luču crnogorskog ćiriličnog štamparstva, objasnio je Radulović, nastavlja da održava neugašenom Božidar Vuković Podgoričanin u Veneciji, "gdje okuplja stručne ljude i nastavlja da izrađuje bogoslužbene knjige na ćirilici".
"Knjige Božidara Vukovića Podgoričanina, a kasnije njegovog sina Vićenca, bile su distribuirane i prodavane u zemljama pravoslavnog hrišćanstva, a pogotovo na Balkanu. Tako su one postale nacionalno dobro ne samo Crne Gore. Samo u Bugarskoj postoje 43 knjige iz Štamparije Vukovića i 13 inkanabula Crnojevića. Uspostavili smo saradnju sa Nacionalnom bibliotekom "Sv, Ćirilo i Metodije" iz Sofije, Naučnim arivom Bugarske akademije nauka, Centrom za slovensko-vizantijska proučavanja "Ivan Dujčev" iz Sofije, Nacionalnom i univerzitetskom bibliotekom "Sv, Kliment Ohridski" iz Skoplja. Nastavljamo da vrednujemo sve što je bitno za očuvanje kulturnog i nacionalnog identiteta crnogorskog naroda", kazao je Radulović.
Prema njegovim riječima, Matica crnogorska predano radi na njegovanju kulture i sjećanja crnogorske nacije, "jer poruke iz naše prošlosti imaju smisao i vrijednost,samo ako ih svaka nova generacija protumači i prihvati kao svoje".
Medijator otvaranja izložbe bila je Draginja Kujović, kustos Zavičajnog muzeja u Kolašinu, a prisutne je pozdravio i Milosav Bulatović, predsjednik opštine Kolašin.
Bonus video:
