Onna jigoku: mori wa nureta (Ženski pakao: vlažno drvo, 1973) - Kumashiro Tatsumi
Iako se uvriježilo da roman poruno jednostavno znači romantični porno, postoji još jedno tumačenje: riječ je zapravo o skraćenici za roman pornographique (pornografski roman), čime je najstariji japanski studio, Nikkatsu, htio da prida određenu dozu prestiža vlastitim seksploatacijskim projektima asocijacijom na evropsku književnost.
Ovo tumačenje je posebno validno u slučaju Onna jigoku: mori wa nureta, Kumashirovoj i više nego zanimljivoj preradi Sadeovog klasika Justine, ili nevolje zbog vrline, budući da pokazuje ne samo režiserovu volju da svoje filmove dodatno (intelektualno) legitimizuje i prida im težinu literarne rasprave, već i njegovu odlučnost da iskoristi svaku povoljnu priliku da ispita generičke temelje pinku univerzuma.
Ako je Pasolinijeva transpozicija Sadea u Salò počivala na ideološkoj i geografskoj relokaciji kao sredstvu da se iz originalnog teksta izvuku dalekosežne političke reperkusije libertenstva, onda Kumashirov pristup više teži gotovo apstraktnoj negativnoj utopiji gdje tretman nasilja, zločina i ubistva postaje esejistički.
Temeljna sadovska dihotomija bludnik/žrtva kod Kumashira je intrigantno sprovedena tako da je visceralnost čina (njegova šokantna transgresivnost i nemogućnost da se rekuperira) uvijek propraćena diskurzivnom elaboracijom čime se - baš na tragu autora Filozofije u budoaru - etička problematika uznemirujuće zaoštrava.
Ilsa, She Wolf of the SS (Ilsa, SS vučica, 1975) - Don Edmonds
Iako postoje ‘uzori’ i prethodnici, kako u niskobudžetnoj (Love Camp 7 iz 1969), tako i u art produkciji (The Pawnbroker iz 1964. i Il portiere di notte iz 1974), ipak filmu Ilsa, She Wolf of the SS pripada dubiozna slava začetnika nazisploitation ‘podžanra’, najkontroverznijeg, najneukusnijeg segmenta sleazy seksploatacijskog svjetonazora koji je u sedamdesetim krajnje arbitrarno i krajnje brutalno kombinovao seks i nasilje na granici demencije i frenezije, poslovično sa šokantnim (a vrlo često i degutantnim) rezultatima.
U filmu su zarobljenici nacističkog logora, pored ostalog, još i seksualno iskorištavani od prototipa arijevske žene, Ilse (Dyanne Thorne), pa erotika i tortura idu ruku pod ruku, tako da i najliberalniji sljedbenici političke korektnosti moraju biti zgroženi i uvrijeđeni.
Ali, film-mejkeri su u nastavcima pokazali da je iza svega, zapravo, stojala ‘dublja’ ‘vizija’, štoviše politička ‘progresivnost’: Ilsa, Harem Keeper of the Oil Sheiks (Ilsa, čuvarica harema naftnih šeika, 1976) Edmondsa, Ilsa, the Tigress of Siberia (Ilsa, sibirska tigrica, 1977) Jean LaFleura i Ilsa, Wicked Warden (Ilsa, zla čuvarica, 1978) neizbježnog, sveprisutnog Franca, pretvaraju serijal u veliku metaforu o totalitarizmima XX vijeka, nacizmu, staljinizmu, petrodolarskom kapitalizmu (sa ukusom islamskog fundamentalizma) i južnoameričkim vojnim huntama. Pa, ko još može da kaže da seksploatacija nije ideološki angažovana i da se ne bavi relevantnim socijalnim problemima? Samo nadobudni akademski zlobnici, zasigurno.
Jitsuroku Abe Sada (Istinita priča o Abe Sadi, 1975) - Tanaka Noboru
Dok su njegovi prethodni filmovi svoju retoriku dobrim dijelom dugovali handheld snimanju na lokacijama, u Jitsuroki Abe Sada Tanaka se opredjeljuje za suprotnu strategiju: jedna ‘istinita priča’ biće uprizorena u studiju, često uz duge kadrove koji se principijelno uzdržavaju od moguće glamurizacije destruktivnog Erosa.
Drugim riječima, za ‘dokudramu’ koja se bavi famoznom strastvenom aferom između Sade (izvanredna Miyashita Junko) i Kichija (Esumi Eimei) koja će završiti ubistvom i kastracijom, mise-en-scène je neuobičajeno ‘snižen’ i hladno precizan.
S obzirom da je isti događaj Oshima uzeo za osnovu svog najkontroverznijeg filma, Ai no korida (U carstvu čula, 1978), Tanakina verzija je dugo bila zanemarivana ili nezasluženo potcjenjivana: kako uostalom uporediti ikonoklastičnog i dekonstruktivističkog autora koji je pokušao avangardno da poruši brojne tabue (u svojoj zemlji, a i uopšte) na polju reprezentacije seksa, i režisera koji je skoro isključivo radio u prezrenom seksploatacijskom žanru kome nije strana jednosmjerna eksploatacija i virulentna mizoginija? Nekog ko eksperimentalno želi da polemiše sa društvenim i kinematografskim cenzurama, i nekog ko po ‘dužnosti’ mora da bude na tržištu seks filmova?
No, komparacija ova dva filma je i više nego poželjna i instruktivna, ne samo da bi se potvrdila Oshimina premoć, već i da bi se ukazalo na Tanakinu promišljenost: dok je autorova agenda u Ai no korida nužno vodila ‘pornografskoj’ dosljednosti, Jitsuroku Abe Sada je ‘uzdržana’, gotovo alijenirajuća reinterpretacija l’amour fou motiva, što je svakako netipičan zaključak i inovativna vizeuelna strategija za seksploatacijski žanr koji, u principu, ne trpi takve kompleksne strategije.
Interno di un convento (Unutar samostanskih zidina, 1977) - Walerian Borowczyk
Ako je La Marge (Margina, 1976) bio isuviše ‘ravan’, jer opsesija ima u sebi nešto puko kompenzatorski što film odvodi u tugaljivu melanholiju, stranu bazičnom režiserovom senzibilitetu, onda je Interno di un convento vratio vitalnost Borowczykovom izrazu.
Mada je bio napravljen unutar, u tom trenutku, aktuelnog erotskog podžanra sa redovnicama (nunsploitation), film se precizno uklapa u autorov kanon, prije svega jer u očitom kontekstu otkriva jednu od temeljnih režiserovih inspiracija.
Naime, Interno di un convento, kao i Contes immoraux (Nemoralne priče, 1973) i La Bête (Zvijer, 1975), pokazuje da je primarno Borowczykov odnos prema seksualnosti - ikonoklastičan, što znači da ona nije samo stvar mesa, već i da se uzima kao simptom, znak koji ukazuje na unutrašnju poremećenost ili destabilisanost.
Religiozni ram u Interno di un convento je, dakako, okvir u kome se najlakše identifikuju efekti prohibicije, pa se shodno tome Borowczyk fokusira na to kakve će posljedice - od histerične provale do suicida - izbiti onda kada u samostanu dođe do popuštanja i slabljenja (patrijarhalnog) autoriteta.
Le notti erotiche dei morti viventi (Erotske noći živih mrtvaca, 1980) - Joe D’Amato
Da su okviri narativnog filma - sa svim tim dosadnim zahtjevima da se radnja ostvari u uzrok-posljedica slijedu ili da se poštuju pravila elementarne logike - oduvijek bili suviše tijesni za raspomamljenu D’Amatovu seksploatacijsku imaginaciju, možda i najprecizniji primjer nam daje Le notti erotiche dei morti viventi.
Uprkos svih mogućih generičkih postulata, ovdje je D’Amato pokušao da spoji pornić i zombi podžanr sa ‘indikativnim’, iako podijeljenim rezultatima: možda je horor prisutan tek u naznakama, ali bi zato upriličavanje po svaku cijenu seksa frapiralo i skandalizovalo i kakvog beskompromisnog adult režisera (kao u ‘epohalnoj’ sceni u kojoj je junak, ni desetak sekundi nakon što je jedva pobjegao pred živim mrtvacima, odmah spreman za praktikovanje oralnih užitaka od strane lijepe protagonistkinje, za što će biti surovo kažnjen kastracijom).
Da je ovo bio teren koji je zahtijevao šire istraživanje, svjedoči podatak da je nakon Le notti erotiche dei morti viventi uslijedio još jedan film imbecilno prekrasnog naziva, Holacausto porno (Porno holokaust, 1981).
Bonus video:
