Fudbal, magična riječ za milijarde - navijače na tribinama, gledaloce televizijskih prenosa, ali i iznose koji vrtoglavo rastu i dostižu neslućene razmjere. I donosi neslućenu, enormnu zaradu, i to ne samo klubovima, fudbalerima i trenerima. Čak više do njih zarade top menadžeri.
Žorž Mendeš, Mino Rajola, Džonatan Barnet, ali i Falji Ramadani, imena su jednako dobro poznata kao i fudbaleri koje zastupaju.
Upliv agenata u fudbal upravo slavi 25-godišnjicu, pošto je taj posao procvjetao nakon Bosmanovog pravila iz 1995. godine, prema kojem su igrači dobili slobodu da biraju klub po isteku ugovora. Sada promoteri imaju vlast i uticaj, a kapital njihovih agencija može da se mjeri sa najvećim svjetskim klubovima.
Mendeš ipak slovi za nekrunisanog kralja u tom poslu. Kristijano Ronaldo, Žoze Murinjo, Falkao, Anhel di Marija, Žoao Feliks... samo su neka od imena zvijezda za koje zna cijeli svijet. Mendeš - to je imperija, a njegova firma “Gestifud” ima primat ne samo na sve portugalske igrače, već i sve transfere iz Benfike i Porta. Mendešov sistem zasniva se na tome da uplovi u klupske strukture, podrži rukovodstvo i ekipu napuni svojim klijentima.
On je 2013. godine spasao Valensiju bankrota, ugasio je i žeđ u šampionskim ambicijama Monaka, a sada uspješno vodi Vulverhempton. U svim tim klubovima su trener i najmanje trećina igrača bili njegovi klijenti.
Podatak da je Murinjov Real imao petoricu Mendešovih igrača Florentino Peres je ispratio šalom kako je u stvari Mendeš pravi predsjednik Reala. Mendeš je počeo 2002. godine, kada je Luisa Figa preuzeo od Žoze Vejge. Mendeš je prvi promoter koji je ostvario obrt od milijardu eura, 2014. godine. Sada vodi samo najveće zvijezde, dok o drugim klijentima vode brigu njegovi brojni agenti širom svijeta.
No, Mendeš je u prošloj godini izgubio primat, jer je Forbs za najuticajnijeg fudbalskog agenta proglasio Britanca Džonatana Barneta.
Od anonimusa koji je staru “hondu” parkirao iza zgrade kada bi dolazio na pregovore sa klijentima krajem 90-ih prošlog vijeka, Barnet je napravio imperiju vrijednu 1,28 milijardi eura, jer se procjenjuje da toliko vrijedi 400 igrača koje zastupa njegovih 50 agenata sa poslovnicama u šest zemalja na dva kontinenta.
“Steller”, kako se zove Barnetova agencija je u žižu javnosti dospjela prelaskom Gareta Bejla u Real za 100 miliona eura 2013. godine, a on je za kompenzaciju dobio čak 16 miliona. Barnet uspjeh duguje ideji da ugovore o zastupanju potpiše sa članovima mlađih selekcija Engleske, pa su sada njegovi klijenti Loftus-Čik, Maunt, Džejms, Griliš...
Ipak, najkontroverznija ličnost u svijetu zastupništva fudbalera je Italijan Mino Rajola. Iako bi se na prvi pogled moglo pomisliti da je neki vrhunski majstor u piceriji, Rajola je prije šoumen i neko ko je duh bokserskih promotera unio i u fudbal. Rajola perfektno pregovara na čak osam jezika, i dok ga klubovi i menadžeri u njima ne podnose, igrači ga naprosto obožavaju.
Rajola im, osim najboljih mogućih ugovora, obezbjeđuje i zabavu i uči mlade igrače životu. On i njegovi klijenti su u stvari sjajni drugovi. Ibrahimović, Pogba, De Liht, De Jong, Mhitarijan.., dugačak je spisak Rajolinih fudbalera. Rajolin stil je zabava, ali i provokacija i javna je tajna da ga ser Aleks Fereguson nije podnosio.
Uprkos tome, Ferguson je Pogbi podigao platu, a umijeće Rajolinog pregovaranja svijet fudbala je upozano 1998. kada je u samo 20 minuta za Rodrija Turpejta u holandskom De Grafšapu izdejstvovao nekoliko puta veću platu od predložene.
Ako je Mendeš kralj, Folker Štrut je knez promoterskog posla. On je 2007. godine osnovao agenciju “Sports total”, da bi 2018. imao četvrtu najveću zaradu. Te godine je njegova čista zarada bila 40 miliona eura.
Štrut je neprikosnoveni vladar njemačkog fudbalskog tržišta, a imperiju je izgradio sam. On lično zove igrače a ne razgovara samo sa njima, već obavezno i sa članovima njegove porodice. U njegovom imeniku nalazi se preko 2.500 telefonskih brojeva fudbalera, a vodi poslove Rojsa, Krosa, Upamekana, Hevedesa, Vajgla...
Najstariji agent je Izraelac Pini Zahavi. Pionir promoterskog posla se slučajno obreo u tim vodama. Zahavi je radio kao sportski novinar i zahvaljujući njegovim preporukama nekoliko fudbalera je iz Izraela uspjelo da se domogne Engleske, a on je shvatio da bi od toga mogao bolje da zarađuje. Zahavi je kralj velikih transfera: Nejmar, Ndombele, De Brujne, Moura...
On je bio omiljeni agent Aleksa Fergusona, a uzimao je dobar dio kolača i sa jugoslovenskog tržišta. Prelazak Rija Ferdinanda iz Lidsa u Mančester junajted za tada nevjerovatnih 46 miliona eura, značajno je podiglo reputaciju Zahavija.
A znao je i naplatiti, pa je za prelazak Jakubua Ajgbenija iz Portsmuta u Midlsbro uspio da obezbijedi proviziju od čak 3,64 miliona funti 2005. godine. Zahavi je odigrao i veliku ulogu u kupovini Čelsija od strane Romana Abramoviča a rekordni transfer Nejmara od 222 miliona je ostvaren zahvaljujući i njegovom umijeću.
Iranac kupovao ugovore, Rumun radi u potpunoj tišini
Osim petorice najvećih, fudbalsko tržište je rudnik zlata i za brojne druge promotere. Među njima prednjače dvojica kontroverznih agenata, Iranac Kia Džurabčijan i Rumun Konstantin Dumitresku.
I dok se o Irancu podosta zna, a tajna uspjeha mu je drzak pristup usvojen u investicionom biznisu iz kojeg se oprobao u fudbalskom zastupništvu i sada je vodeći promoter brazilskih fudbalera, o Rumunu se samo zna da se kratko bavio boksom.
Džurabčijan uspjeh duguje osnivanjem fonda kojim bi postao vlasnik ugovora igrača, pa je Vest Hem pri prodaji Karlosa Tevesa u Mančester junajted dobio samo dva od 14 miliona. Ostalo je dobio Iranac.
Njegovi klijenti su David Luiz, Kutinjo, Markinjoš, Felipe Anderson. Sve Brazilce Šahtjor je dobijao preko njega a kada su odnosi zahladnjeli ubjeđivao je Barzilce da je Ukrajina opasna i slao ih je u zapadnu Evropu. Brojne transfere je realizovao u Inter, sada priprema brazilsku revoluciju u Arsenalu.
Dumitresku je u karijeri dao samo jedan intervju. Forbsu nije uspjelo da prije tri godine napravi njegov profil. U Rumuniji ne znaju ništa o njemu, osim da se iselio 80-ih, i da se kratko bavio boksom. Od 1994. ima licencu Fife i agenciju MSM u malom njemačkom gradiću Kelkhajmu, ali i zvučne klijente - Matića, Kavanija, Kantea, Žirua, Varana, Kondogbiju...
Bonus video:
