Petrovačka opština?

U tekstu „Petrovačka Crvena komuna 1920.“, posvećenom obilježavanju jubileja 90 godina od jedne od najsvjetlijih stranica istorije našeg kraja, a koji su Vijesti u vidu feljtona objavile prije skoro četiri godine, osvrnuo sam se i na ponovne težnje za formiranjem sopstvene lokalne uprave:

„U administrativnoj podjeli odmah poslije II svjetskog rata, Petrovac je jedno vrijeme bio u sastavu barskog sreza, a zatim je pripojen opštini Budva, što traje i danas. Tradicija težnje za autonomijom, odnosno formiranjem sopstvene opštine javljala se i dalje s vremena na vrijeme.

Danas je glavni ograničavajući faktor u ostvarivanju takvih težnji dugogodišnja stagnacija privrednog razvoja. Petrovac, doduše, raspolaže značajnim resursima za razvoj visokog turizma i za očekivati je da će u dogledno vrijeme kroz realizaciju budućih programa i projekata nastati i potreba za novom administrativnom organizacijom koja će ih pratiti. Takva očekivanja se, međutim, sigurno neće ispuniti ako se nastavi sadašnji trend neadekvatnog, primitivnog i nekontrolisanog planiranja i gazdovanja prostorom.

Mora se, takođe, reći da i ljudski faktor danas predstavlja gotovo nepremostiv prag ograničenja, ne toliko zbog malog broja stanovnika, koliko zbog pomanjkanja stručnog kadra. Mladih školovanih ljudi, nažalost, nema dovoljno; većina njih se, tragajući za boljim uslovima, opredijelila za život i rad van Petrovca. Realizacijom razvojnih turističkih projekata stvorili bi se uslovi za njihov povratak.

Kada navedeni uslovi budu ispunjeni, može se očekivati da će do tada stasati nova generacija sposobnih ljudi od ugleda i povjerenja po uzoru na pretke, koji će moći da usmjere i predvode svoje sugrađane do ponovnog teritorijalnog, političkog i ekonomskog osamostaljivanja.“

Što se u međuvremenu promijenilo?

Ograničavajući faktori, naročito po pitanju prostornih resursa, danas su još više izraženi. Negativan trend u planiranju i izgradnji dobio je zastašujuće razmjere. U obraćanju nadležnim institucijama i pojedincima, kao i u tekstovima koje su objavljivala sredstva informisanja, još ranije sam u više navrata, pogotovo prilikom izrade i donošenja planskih dokumenata, iskazivao nezadovoljstvo tim povodom i upozoravao na posljedice. Bez obzira na to što je na djelu potvrđena opravdanost mojih javno iznešenih upozorenja, danas zbog toga ne osjećam bilo kakvu satisfakciju. Između ostalog, tvrdio sam sljedeće:

Važećim DUP-ovima je uvećana izgradnja stambenog prostora kroz dogradnju postojećih i izgradnju novih objekata u tolikoj mjeri da je veća od površine svih objekata koji su u Petrovcu izgrađeni od njegovog postanka (!) čime su više od tri ipo puta prekoračena predviđanja iz još uvjek važećih planova višeg reda. DUP „Petrovac - centar“ je u suprotnosti i sa Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata, kao i sa uredbama koje su iz njega proizašle, po pitanju indeksa zauzetosti i ukupne izgrađenosti parcela, minimalno pripadajućim zelenim i slobodnim površinama, a pogotovo sa stavom da se na površinama za turizam „ne mogu planirati sadržaji povremene ili stalne stambene namjene (apartmani, turističko stanovanje i sl.)”. Iako je Programskim zadatkom za izradu DUP-a jasno rečeno da treba “onemogućiti izgradnju višestambenih objekata namijenjenih tržištu“, ovaj plan upravo promoviše suprotno, pri čemu su potpuno zanemarene prirodne vrijednosti, ograničenost saobraćajnih i drugih infrastrukturnih kapaciteta, kapacitet plaža, razvoj gradskih funkcija i pratećih servisa itd.

Izlazeći u susret megalomanskim i nepristojnim željama investitora za sticanjem enormnih profita kroz izgradnju višespratnica, zanemarem je moral i struka, u Petrovcu je stvoren urbanistički haos, pa su skorašnje poplave samo jedna od logičnih posljedica takvog stanja.

Ne treba, zato, da čudi što se danas ponovo aktuelizuje pitanje formiranja samostalne opštine. Bez ozira na ograničavajuće faktore, postoji bojazan da bi čekanje da stvari same dođu na svoje mjesto moglo biti kontraproduktivno. Zato sadašnja inicijativa grupe Petrovčana zaslužuje punu pažnju i podršku.

Inicijativa za formiranjem opštine, međutim, ne smije polaziti samo od toga „da mi samostalno treba ubuduće da upravljamo sopstvenim razvojem i odlučujemo kako ćemo trošiti pare“. Ona, prije svega, treba jasno da utvrdi uzroke za sadašnje stanje i individualizuje krivicu organa i pojedinaca, s ciljem da se radikalno raskine sa dosadašnjom praksom, te da se stvore uslovi da mladi, stručni i dobronamjerni ljudi mogu da daju pun doprinos budućem razvoju

U pojedinim javnim oglašavanjima u posljednje vrijeme, primjetan je pokušaj da se ta krivica relativizuje, te da se njen teret neopravdano prebaci podjednako na sve građanke i građane Petrovca, Buljarice i Reževića. Naravno, dosta je onih koji su godinama unazad na izborima ukazivali povjerenje jednim te istim, računajući da će ovi valjda znati kako da upravljaju gradom i opštinom, pa im se možda može samo pripisati krivica zbog nezainteresovanosti, neupućenosti i pogrešne procjene. Ipak, danas, kada su do same srži ogoljeni mehanizmi uništavanja prostora posljednjih godina, uz sveprisutnu korupciju, takva nastojanja ne mogu više naići na odobravanje.

Neće tome doprinjeti ni neka posljednja reagovanja neznavenih glasnogovornika, u kojima se na mala vrata opet pokušava uvesti dualizam, koji je, nažalost, itekako zastupljen u svim sferama života u Crnoj Gori, pa se odjedanput, i po ovom pitanju, govori o starosjediocima i onim drugim, odnosno o „našoj i njihovoj opštini“! Simptomatično je kada se takvi stavovi plasiraju u množini, jer, makar koliko da su nekima bliski dvostruki aršini, „duplo“ je možda ponekad znalo biti profitabilno, prosto je nevjerovatno da iza takvih stavova mogu stajati iole ozbiljni i dobromisleći ljudi. Zato je ovdje, po svemu sudeći, samo riječ o pokušaju dezavuisanja građanstva, tj. o pokušaju da se izađe u susret nalogodavcima koji ne žele promjene i koji samo hoće da zadrže svoj dosadašnji položaj i neograničenu moć upravljanja čitavim krajem i sudbinama ljudi koji ovdje žive i rade.

Ne bi to zasluživalo poseban komentar, ali plasiranje stavova o diobi među ljudima svakako zaslužuje osudu!

Na osnovu svega navedenog, nije na odmet još jednom podsjetiti uvažene sugrađanke i sugrađane na osobine nekadašnjih komunara, o kojima govorim u feljtonu koji se pominje na početku ovog teksta, jer njihova djela danas podjednako mogu i treba da baštine i u njima nalaze inspiraciju svi koji žive i rade na ovim prostorima.

( Jovo Zenović )