EU ne štedi Mađarsku: Imate mjesec dana za promjene

Evropski parlament očekuje šta će reći mađarski premijer Viktor Orban kao odgovor na politički pritisak koji posljednjih sedmica doživljava iz pravca Brisela, od kojih je najnoviji, a i najteži, početak sankcione procedure od strane Evropske komisije.

Evropska komisija, koja se prethodno konsultovala sa zemljama članicama, traži od mađarske vlade da u roku od mjesec dana opozove tri zakona. Jedan je o nezavisnosti mađarske centralne banke.

Komisiji je neprihvatljivo da zamjenika guvernera Centralne banke imenuje premijer, a ne, kao do sada, guverner.

Šef Evropske komisije ima na to pravo, jer je Evropska komisija u EU zadužena da bude čuvar ugovora i zakona.

(Sa tim je povezana i ranija Orbanova odluka da mimo centralne banke odredi kurs švajcarskog franka kako bi građanima koji imaju takve kredite olakšao otplatu. To je apsolutno neprihvatljivo za EU i za finansijski sistem, tako da oko toga nema rasprave sa Orbanom.)

Drugi zakon koji mora povući odnosi se na to da je pomjerio starosnu granicu za odlazak u penziju sudija sa 70 na 62 godine, a to sugeriše da želi da cijelu jednu sudijsku garnituru zamijeni kadrom vjernim Fidesu, svojoj partiji.

Treći se odnosi na zaštitu ličnih podataka. Ovo je Evropskom parlamentu, koji zasjeda ovog mjeseca u Strazburu, objavio Žoze Manuel Baroso. Šef Evropske komisije ima na to pravo, jer je Evropska komisija u EU zadužena da bude čuvar ugovora i zakona.

Za početak pismo upozorenja

Takođe je rekao da je zatražio i specijalne informacije o tome da li se u Mađarskoj poštuje nezavisnost pravosudnog aparata. To je maksimalno neugodno za zemlju koja je više od dvadeset godina demokratija i koja je, za vrijeme tranzicije, bila najuspješnija nova zemlja.

Procedura sankcionisanja je sada u prvom stepenu, odnosno, sad je Budimpešti upućeno pismo upozorenja i dat rok za ispravku povrede evropske legislative. Ako ne udovolje, Brisel će poslati drugo pismo, a ako ni tada ne udovolje, Evropska komisija će ih predati Evropskom sudu pravde u Luksemburgu, čija je odluka konačna.

Cijeli pritisak oko Mađarske teče polagano, ali obruč se steže oko Orbana.

Ne samo to nego, nezavisno od Evropske komisije, prijeti i Evropski parlament. Pominje se da je moguće pokrenuti i proceduru oko člana 7 Lisabonskog ugovora, koji podrazumijeva suspenziju prava glasanja članice, zbog teške povrede slova i duha Lisabonskog ugovora i Povelje osnovnih prava, a to su dokumenta koja su pravni temelj Unije. Još uvijek to nije ni izdaleka na dnevnom redu, ali je vrlo neugodno za zvaničnu Budimpeštu da se to uopšte i pominje. Evropska komisija, na primjer, ne može mnogo insistirati na slobodi medija, jer oko toga nema legislative crno na bijelo, ali zato može Evropski parlament.

Cijeli pritisak oko Mađarske teče polagano, ali obruč se steže oko Orbana.

Neizvjesno je kako će mađarski premijer, koji postaje crna ovca Unije, ali koji se, ne treba ni to zaboraviti, izuzetno i nesebično zalaže za Zapadni Balkan u vrijeme kad je to malo kome na srcu, reagovati danas u Evropskom parlamentu.

Najgori scenario je bankrot

„Fajnenšal tajms“ je sugerisao da je Orban „vrlo pragmatičan i racionalan“, i da ima „instinkt preživljavanja“, pa da će svakako nastojati da izbjegne najgore scenarije.

Najgori scenario je, naime, bankrot Mađarske, koji ne bi bio tako fatalan kao bankrot Grčke, ali ipak bi bio strahovit udarac za EU.

Sa druge strane, mađarske diplomate su rekle da će Orban pred evroparlamentarcima „odbraniti integritet Mađarske od neosnovanih kleveta koje je ljevica raširila na internacionalnoj sceni“ o njemu i njegovoj zemlji.

Istina je da Orban u Evropskom parlamentu i dalje ima podršku najjače grupacije, Evropske narodne stranke.

Budimpešta je i pod pritiskom Međunarodnog monetarnog fonda da dobije potpunu podršku Evropske unije u zamjenu za kredite koji će je izvući iz bankrota. Mađarskoj je potrebno 15 do 20 milijardi dolara zajma.

Galerija

( Ines Sabalić )