Odluka Centralne banke podijelila privrednike

Privredna komora (PKCG) podržava odluku Centralne banke (CBCG) da omogući moratorijum do kraja avgusta firmama čiji su prihodi prošle godine prepolovljeni u odnosu na godinu ranije, dok u Uniji poslodavaca (UPCG) smatraju da ovaj vid pomoći može biti problematičan, jer se izuzima određeni broj privrednika koji ne mogu ispuniti ove uslove.

CBCG je krajem maja usvojila deveti paket mjera pomoći kojim je, između ostalog, do kraja avgusta omogućava moratorijum za kredite čiji su ukupno ostvareni prihodi u 2020. godini najmanje 50 odsto niži u odnosu na 2019. godinu.

Podaci Centralne banke (CBCG) koji su dostavljeni “Vijestima” pokazuju da je prošle godine pad prihoda od 50 odsto i više u odnosu na 2019. godinu, ostvarilo 5.206 kompanija koje su bankama, lizing kompanijama i mikro-finansijskim institucijama (MFI) dugovale na kraju marta ove godine 374,4 miliona eura po osnovu 3.075 kreditnih partija.

“U ovom trenutku nedostaju nam određeni podaci i informacije iz baze, koje bi pomogle u procjeni toga u kojoj mjeri će planirani moratorijum biti dostupan upravo onima kojima su najpotrebniji, te u koliko mjeri će oštetiti one koji ne ispunjavaju date uslove i ostaće uskraćeni za ovaj vid podrške”, rekli su u UPCG za “Vijesti”.

Iz UPCG su podsjetili da su novoj Vladi za januarski paket mjera pomoći predložili urgentne mjere za ublažavanje krize, koje se odnose i na kreditne usluge, te da je predlog bio da se uz garanciju Vlade daju krediti do 300.000 eura, a iznose preko te sume da i odobrava Vlada ili resorno ministarstvo. Predlagali su i da CBCG i Vlada precizno definišu uslove za kredite koji bi uključivali jedinstvenu kamatnu stopu za sve banke (koja mora biti fiksna i ne veća od kamate kojom se država zadužila), grejs period (minimum 12 mjeseci), rok otplate (minimum 36 mjeseci).

“Kao urgentnu mjeru uvrstili smo i da pravo na kredite pod navedenim uslovima treba obezbijediti privrednim subjektima koji su imali pad prihoda od 30 odsto i više u odnosu na 2019. godinu”, rekli su u UPCG.

PKCG podržava novu odluku CBCG jer, kako su rekli za “Vijesti” targetira preduzeća čiji su prihodi više nego prepolovljeni u kriznoj 2020. godini.

“To je značajna pomoć za privredu, jer se odlaganjem kreditnih obaveza privremeno snižavaju troškovi poslovnog procesa, što će omogućiti održivost poslovanja i obezbijediti kontinuitet rada. Firmama se na ovaj način pomaže u održanju likvidnosti i daje mogućnost da se oporave kako bite obaveze kasnije mogle vraćati”, rekli su u PKCG

Iz PKCG su kazali da očekuju da će vrhovna monetarna institucija iposlovne banke u narednom periodu nastaviti da kontinuirano prate poslovanje privrednih subjekata u cilju blagovremenog prilagođavanja mjera i usluga njihovim potrebama i aktuelnoj situaciji.

“Na kraju marta bilansna i vanbilansna potraživanja banaka, MFI i lizing kuća, odnosno institucija na koje se primjenjuju privremene mjere, prema korisnicima kredita koji ispunjavaju dodatni kriterijum za odobravanje moratorijuma na otplatu kreditnih obaveza, iznosi 219,1 milion eura. Iz ukupne izloženosti korisnika kredita koji su ostvarili za 50 odsto ili više manji prihod u 2020. godini u odnosu na 2019. godinu, isključene su izloženosti koje se trenutno nalaze u moratorijumu, po nekom od, do sada privremenim mjerama definisanih kriterijuma, kao i krediti koji su na kraju 2019. godine pripadali kategoriji nekvalitetne aktive, što predstavlja uslov za korišćenje moratorijuma u skladu sa privremenom regulativom”, objasnili su iz CBCG.

Iz vrhovne monetarne institucije su kazali da, imajući u vidu da je predviđeno trajanje moratorijuma do kraja avgusta, u obzir je uzeta mjesečna, kvartalna i sezonska otplata, uz isključivanja otplate na godišnjem nivou, u roku dospijeća i jednokratne. “Ukupna potraživanja po osnovu kredita, definisanih na ova način, iznose 146,9 miliona eura kod svih navedenih institucija, od čega se na banke odnosi 143 miliona, MFI 949 hiljada eura i lizing društva 5,4 miliona eura”, rekli su iz CBCG.

Objašnjeno je da je likvidna aktiva banaka na krjau marta bila 1,065 milijardi eura i predstavljala 22,80 odsto ukupne aktive, te da se očekuje materijalno značajan negativan uticaj na likvidnu poziciju banaka.

Rezultati istraživanja Privredne komore o padu prihoda

Martovsko istraživanje PKCG je pokazalo da su prihodi u prošloj godini manji kod 81 odsto anketiranih kompanija u odnosu na 2019. godinu, te da je 39 odsto anketiranih navelo da su ostvarili preko 50 odsto manje prihode u odnosu 2019. godinu.

“Najveći broj kompanija koje su ostvarile pad prihoda dolazi iz sektora koji su najsnažnije pogođeni krizom. U sektoru usluge smještaja i ishrane svi anketirani bilježe pad prihoda, a čak 92 odsto bilježi pad veći od 50 odsto. Slična situacija je i sa putničkim agencijama i turoperatorima koji posluju u okviru sektora administrativne i pomoćne uslužne djelatnosti. Pad prihoda je zabilježen kod 96 odsto putničkih agencija i turoperatora i kod svih je veći od 50 odsto”, naveli su u PKCG.

Istraživanje je pokazalo da 85 odsto kompanija koje obavljaju djelatnost saobraćaja i skladištenja bilježe pad prihoda, od čega je kod 48 odsto pad veći od 50 odsto, dok je u sektoru trgovine 90 odsto preduzeća zabilježilo pad prihoda, od čega je kod svakog petog smanjenje prihoda bilo veće od 50 odsto.

( Marija Mirjačić )