Depolitizacija zdravstva mrtvo slovo na papiru?
Ministarstvo zdravlja priprema novi propis po kojem direktori ne mogu da budu članovi organa partija, što je u suprotnosti sa sadašnjom praksom...
Iako je u većini domova zdravlja i bolnica na rukovodećim mjestima partijski kadar, novim Nacrtom zakona o zdravstvenoj zaštiti propisano je da članovi organa političkih stranaka ne mogu biti imenovani za direktore javnih zdravstvenih ustanova.
Ipak, u Sindikatu doktora medicine smatraju da politika nastavlja da kontaminira sve pore društva, pa i zdravstvo, dok praksa pokazuje da se ograničenja upliva politike uvode samo na papiru.
”Koliko je povećan prag tolerancije na partitokratiju, veoma ilustrativan primjer je posljednje imenovanje komunalnog inspektora, bez radnog iskustva u zdravstvu, na mjesto direktora Doma zdravlja u Herceg Novom. Sa te pozicije prethodno je smijenjen ugledni ljekar. Kao negativan primjer navela bih i smjenu direktorice Doma zdravlja Rožaje koja, takođe, uprkos ostvarenim rezultatima, nije izdržala test politike”, kazala je predsjednica Sindikata Milena Popović Samardžić.
Ona je ocijenila da sve to sugeriše da kreatori Nacrta zakona o zdravstvenoj zaštiti nijesu iskreni u namjeri da objektivizuju i profesionalizuju rad zdravstvenih ustanova.
”Reforme kojima svjedočimo su samo šminkanje i ovakav odnos prema zdravstvu ne predstavlja diskontinuitet onoga što smo imali u prethodnom periodu”, kazala je ona.
Direktori bolnica i domova zdravlja decenijama se biraju iz reda vladajućih partija. Formalno, direktore Kliničkog centra i Instituta za javno zdravlje imenuje Vlada, na predlog ministra zdravlja. Direktore ostalih zdravstvenih ustanova imenuje ministar, na osnovu sprovedenog javnog konkursa, što je trebalo da doprinese profesionalizaciji rukovodnog kadra.
”Vijesti” su još prije sedam godina, upoređujući spiskove imena direktora i partijskih organa, objavile da odbornici tada vladajuće Demokratske partije socijalista (DPS), članovi opštinskih odbora i bivši poslanici te partije čine većinu među rukovodiocima zdravstvenih ustanova. Direktori zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori su u ogromnom broju bili članovi DPS-a, u tri ustanove su na čelu bili članovi Socijaldemokratske partije (SDP), dok u tom trenutku samo jedan direktor, danilovgradskog Doma zdravlja, nije zvanično bio član stranačkih organa ili partije...
Dok su bile u opoziciji, političke partije koje su nakon izbora 30. avgusta 2020. godine formirale Vladu, zalagale su se za depolitizaciju javne uprave i institucija.
Na isti problem upozoravala je i Evropska komisija u izvještajima o napretku Crne Gore, koja je i prošle godine konstatovala da je potrebna snažna politička volja da se djelotvorno depolitizuje javna služba.
Između ostalog, Demokratska Crna Gora je, u programu iz 2019. godine, insistirala na depolitizaciji zdravstva, “kao preduslovu za stvaranje profesionalnog i kompetentnog kadra u menadžmentima javnih ustanova”.
Koalicija Crno na bijelo, koju čine GP URA i Savez građana CIVIS, uoči parlamentarnih izbora 2020. godine poručila je da je depolitizacija zdravstva prva stvar koju bi uradili u toj oblasti po dolasku na vlast.
”Vijesti” su lani objavile da je za godinu dana mandata 42. Vlade za direktore zdravstvenih ustanova imenovano 15 osoba koje su zvanično u vladajućim političkim partijama. Od šest tada novoizabranih direktora opštih bolnica, četvorica zvanično dolaze iz stranaka, a dvojica od njih su funkcioneri Socijalističke narodne partije (SNP).
Da će upravljanje zdravstvenim ustanovama i dalje da bude skoro potpuno partijski pokriveno, kao što je bilo i tokom trodecenijske vladavine DPS-a i koalicionih partnera, nagovijestila je i bivša ministarka zdravlja Jelena Borovinić Bojović po dolasku na funkciju. Ona je još u decembru 2020. godine kazala da će određeni broj mjesta po dubini u zdravstvu da pripadne političkim subjektima i da je to dogovoreno na sastanku političkih klubova i tadašnjeg premijera Zdravka Krivokapića.
Aktuelni ministar zdravlja Dragoslav Šćekić (SNP) u prethodnom periodu smijenio je više direktora domova zdravlja i bolnica. Među njima su uglavnom rukovodioci bliski Demokratama, kao što je bivši direktor nikšićke bolnice Marko Mitrović, koji je i predsjednik Opštinskog odbora te stranke. Povodom njegove smjene, ali i razrješenja direktorice beranskog Doma zdravlja Julijane Zečević, reagovali su ljetos iz Demokrata, tvrdeći da je u pitanju primitivni udarac na zdrav razum svakog građanina Crne Gore.
Šćekić je nedavno smijenio i direktora Doma zdravlja Danilovgrad Todora Tomaševića i na njegovo mjesto imenovao Anu Tomašević Perović. Iz Ministarstva zdravlja je saopšteno da je Tomašević smijenjen zbog propusta koje utvrdila Komisija za kontrolu kvaliteta.
Tomašević, koji je uoči lokalnih izbora u Nikšiću zvanično podržao koaliciju “Mir je naša nacija”, ocijenio je da su razlozi za njegovu smjenu isključivo političke prirode.
Najveću pažnju javnosti prethodne sedmice ipak je izazvala odluka Šćekića da razriješi direktora Doma zdravlja Herceg Novi Gorana Komara i na njegovo mjesto imenuje Aleksu Đekića, službenika novske Komunalne policije. Iz Ministarstva zdravlja tvrdili su da se Komar nije pridržavao propisa, što je navodno takođe utvrdila komisija, i da su se pacijenti žalili na njegov rad.
Komar je ranije u javnosti istupao ispred grupe građana “Novi pobjeđuje” koja je nastupala sa Demokratama, Demosom i Partijom invalida, penzionera i restitucije na lokalnim izborima 2021. Nakon što ga je Šćekić razriješio funkcije, on je poručio da je smijenjen iz partijskih pobuda, te da ga je smijenila SNP, kojoj ministar pripada.
( Ana Komatina )