Rusi greškom oborili avion?

Ruski protivvazdušni sistemi oborili su avion kompanije “Azerbejdžan erlajns”, koji se srušio u Kazahstanu, pri čemu je poginulo 38 ljudi, objavio je juče Rojters pozivajući se na četiri izvora upoznata sa preliminarnim nalazima azerbejdžanske istrage o nesreći.

Avion na letu J2-8243 kompanije “Azerbejdžan erlajns” srušio se u srijedu u blizini grada Aktau u Kazahstanu, nakon što je skrenuo s putanje iz oblasti južne Rusije, gdje je Moskva posljednjih dana koristila protivvazdušne sisteme za odbranu od ukrajinskih napada dronovima.

Putnički avion “embraer EMBR3.SA” poletio je iz glavnog grada Azerbejdžana, Bakua, ka Groznom, u južnoj ruskoj regiji Čečeniji, prije nego što je stotinama kilometara skrenuo sa rute preko Kaspijskog mora.

Avion se srušio na suprotnoj obali Kaspijskog mora nakon incidenta, za koji je ruska agencija za avijaciju ranije saopštila da bi mogao biti izazvan sudarom s pticom.

Zvaničnici nijesu objasnili zašto je avion prešao more, ali se nesreća dogodila nakon što je Ukrajina ranije ovog mjeseca sprovela napade dronovima na mete u Čečeniji. Najbliži ruski aerodrom na ruti aviona bio je zatvoren u srijedu ujutru.

Jedan od azerbejdžanskih izvora upoznat s istragom rekao je za Rojters da preliminarni rezultati pokazuju da je avion pogođen ruskim protivvazdušnim sistemom “pantcir-S”, a njegove komunikacije su bile onesposobljene elektronskim sistemima dok je prilazio Groznom.

“Niko ne tvrdi da je to učinjeno namjerno. Međutim, uzimajući u obzir utvrđene činjenice, Baku očekuje da ruska strana prizna obaranje azerbejdžanskog aviona”, kazao je izvor britanske agencije.

Još tri izvora potvrdila su da je azerbejdžanska istraga došla do istog preliminarnog zaključka.

Andrij Kovalenko, šef Centra za suzbijanje dezinformacija pri Savjetu za nacionalnu bezbjednost i odbranu Ukrajine, objavio je u srijedu na platformi X: “Jutros je avion Embraer 190 azerbejdžanske avio-kompanije, koji je letio iz Bakua ka Groznom, oboren ruskim protivvazdušnim sistemom”.

Jedan američki zvaničnik takođe je juče kazao da postoje rani pokazatelji da je ruski protivavionski sistem možda pogodio avion azerbejdžanske kompanije. Zvaničnik, koji je želio da ostane anoniman, dodao je da bi, ukoliko se ti pokazatelji ispostave tačnima, to naglasilo nepromišljenost Rusije u njenoj invaziji na Ukrajinu.

Iz Kremlja je na pitanje o mogućnosti da je avion pogođen ruskim protivvazdušnim sistemima, saopšteno je da je istraga u toku i da bi bilo neprimjereno komentarisati dok se ne donesu zvanični zaključci. “Pogrešno je praviti pretpostavke prije nego što istraga donese svoje zaključke”, rekao je portparol Kremlja, Dmitrij Peskov.

Predsjednik kazahstanskog senata takođe je u četvrtak naglasio da uzrok nesreće i dalje ostaje nepoznat. “Nijedna od ovih zemalja, ni Azerbejdžan, ni Rusija, ni Kazahstan, nije zainteresovana za skrivanje informacija. Sve informacije će biti dostupne javnosti”, rekao je Ašimbajev Maulen. On je, kako prenosi “Gardijan”, optužbe o protivvazdušnoj vatri opisao kao neosnovane i “neetičke”.

Snimci koje su putnici napravili u avionu prije nego što se srušio prikazuju spuštene maske za kiseonik i ljude koji nose prsluke za spasavanje. Na kasnijim snimcima vide se povrijeđeni i krvavi putniici kako izlaze iz aviona. Pad aviona je preživjelo 29 osoba.

Fotografije olupine aviona pokazuju oštećenja na repnom dijelu aviona, koja djeluju kao da su izazvana šrapnelom.

Firma za bezbjednost u vazduhoplovstvu “Osprey Flight Solutions” saopštila je u upozorenju upućenom aviokompanijama u srijedu da snimci olupine i okolnosti u vazdušnom prostoru jugozapadne Rusije ukazuju na mogućnost da je avion pogođen nekom vrstom protivvazdušne vatre.

Ukrajinski vojni dronovi u posljednjih nekoliko mjeseci više puta su ciljali južne regione Rusije, što je aktiviralo ruske protivvazdušne sisteme.

Ranije u srijedu, Ministarstvo odbrane Rusije izvijestilo je o obaranju 59 ukrajinskih dronova iznad više regiona.

Neki od njih su navodno oboreni u zatvorenom vazdušnom prostoru iznad regiona koji se graniče s Ukrajinom, uključujući Azovsko more. Letovi su navodno privremeno obustavljeni na ruskom aerodromu u Kazanju zbog aktivnosti u vazdušnom prostoru.

Takođe, u ruskim medijima spekuliše se da je avion mogao biti oboren ruskom protivvazdušnom odbranom koja ga je greškom identifikovala kao ukrajinsku bespilotnu letjelicu.

Pored toga, javno dostupni podaci o praćenju letova putem ADS-B sistema pokazuju da je azerbejdžanski avion bio izložen ometanju GPS signala tokom cijelog leta iznad jugozapadne Rusije, navedeno je u upozorenju.

Rusija koristi naprednu opremu za elektronsko ometanje kako bi zbunila lokacione i komunikacione sisteme ukrajinskih dronova, a veliki broj protivvazdušnih sistema je raspoređen za obaranje tih dronova.

U Briselu, NATO je pozvao na potpunu istragu o uzroku pada aviona.

“Naše misli i molitve su sa porodicama i žrtvama leta J2-8243 kompanije ‘Azerbejdžan erlajns’”, objavila je portparolka NATO-a, Fara Daklalah, na platformi X. “Želimo brz oporavak povrijeđenima u nesreći i pozivamo na potpunu istragu.”

Širom Azerbejdžana juče su zastave bile spuštene, saobraćaj u cijeloj zemlji zaustavljen je u podne, a sirene su se oglasile sa brodova i vozova dok je zemlja obilježavala minut ćutanja u znak sjećanja na žrtve avionske nesreće.

( N.B. )