Evropa bi teško garantovala mir u Ukrajini bez podrške SAD

Suočena sa zahtjevima Sjedinjenih Država da obezbijedi vojne snage za sprovođenje budućeg mirovnog sporazuma u Ukrajini, Evropa se nalazi u dilemi.

Stručnjaci kažu da bi slanje evropskih mirovnih snaga u Ukrajinu moglo opteretiti i oslabiti odbranu samog NATO-a, te da bi ta misija i dalje zahtijevala podršku SAD kako bi bila uspješna.

Iako američke trupe na terenu možda nisu neophodne, odvraćanje u vidu američkih raketa srednjeg dometa i, u krajnjem slučaju, nuklearnog oružja ostaće ključno, piše Rojters.

“Nisam siguran da će bilo kakva bezbjednosna garancija biti 100 odsto vjerodostojna protiv agresivnog i nacionalističkog Putina (ruski predsjednik Vladimir) ako na neki način ne uključuje Amerikance”, rekao je Mark Lajal Grant, britanski savjetnik za nacionalnu bezbjednost tokom dijela prvog mandata Donalda Trampa.

Evropski zvaničnici takođe tvrde da bi samo američka garancija zaštitila evropske mirovne snage i odvratila Rusiju od bilo kakvog budućeg napada na Ukrajinu.

Američki predsjednik Donald Tramp je prošle sedmice šokirao Evropljane organizujući bilateralne mirovne pregovore sa Rusijom, koji su pokrenuti juče u Rijadu, dok je ministar odbrane Pit Hegset poručio saveznicima da “bilo koja bezbjednosna garancija mora biti podržana sposobnim evropskim i neevropskim trupama”.

On je jasno stavio do znanja da američke trupe neće biti poslate u Ukrajinu.

Stručnjaci upozoravaju da bi raspoređivanje velikih evropskih snaga u Ukrajini moglo oslabiti odbranu NATO-a od šire i rastuće prijetnje iz Rusije

Na vanrednom sastanku u Parizu u ponedjeljak, evropski lideri su ostali podijeljeni oko ideje o slanju mirovnih snaga u Ukrajinu - plana o kojem su neke evropske zemlje počele da razgovaraju prošle godine na inicijativu Francuske.

Rojters piše da bi takva misija povećala rizik od direktne konfrontacije sa Rusijom i dodatno opteretila evropske vojske, čije su zalihe oružja iscrpljene donacijama Ukrajini i koje se u velikoj mjeri oslanjaju na podršku SAD za velike vojne operacije.

Britanski premijer Kir Starmer izjavio je u ponedjeljak da je spreman da pošalje trupe u Ukrajinu, ali da bi morala postojati i američka bezbjednosna podrška.

Stručnjaci upozoravaju da bi raspoređivanje velikih evropskih snaga u Ukrajini moglo oslabiti odbranu NATO-a od šire i rastuće prijetnje iz Rusije, budući da bi prekid sukoba omogućio ruskoj ratnoj ekonomiji da brzo obnovi svoje vojne zalihe.

Neki, takođe, sumnjaju da bi evropske zemlje, koje se već muče da poboljšaju svoju borbenu spremnost nakon decenija relativnog mira od kraja Hladnog rata, mogle brzo da mobilišu dovoljan broj borbeno spremnih trupa - naročito ako bi bile zadužene za obezbjeđivanje više od 2.000 km kontaktne linije sa Rusijom i njenim saveznikom Bjelorusijom.

Mirovna misija na Kosovu počela sa 48.000 vojnika

Klaudija Major, analitičarka njemačkog instituta SWP, izjavila je da je za Evropu gotovo nemoguće da samostalno sastavi takve mirovne snage.

Procjene o njenoj potrebnoj veličini kreću se od 40.000 do 150.000 vojnika, uz ukrajinske snage, izjavila je u ponedjeljak za njemački ARD.

Rojters piše da je mirovna misija NATO-a na Kosovu započela sa 48.000 vojnika 1999. godine, obezbjeđujući teritoriju od 11.000 kvadratnih kilometara, dok je Ukrajina skoro 55 puta veća.

“Evropa trenutno nema toliku vojnu snagu osim ako ne oslabi svoju odbranu ili planiranu odbranu Baltika, što je očigledno kontroverzno”, rekla je Major.

“Istovremeno, nedostaju im ključni kapaciteti u oblastima izviđanja, protivvazdušne odbrane i navođenja ciljeva, koje jedino SAD imaju u dovoljnoj mjeri”.

Majkl Kofman, viši saradnik Karnegi fondacije, rekao je da bi raspoređivanje tri brigade, jedinica od oko 3.000 do 5.000 vojnika, moglo biti dovoljno za obezbjeđivanje četiri do pet sektora fronta gdje su borbe najintenzivnije.

Uobičajene rotacije zbog odmora i obuke utrostručile bi potreban broj trupa na možda 50.000, “a da se pri tome ne ukinu svi postojeći regionalni planovi odbrane”, objavio je na platformi Iks.

“Ali, te snage bi morale imati bataljone blizu fronta, a ne da besciljno provode vrijeme u zapadnoj Ukrajini na obuci”, upozorio je i dodao da bi te jedinice morale biti mobilne.

“Od toga je važnije šta bi te snage trebalo da rade i kako bi djelovale kao sredstvo odvraćanja?”

On je, takođe, postavio pitanje koje bi vojne akcije bile preduzete u slučaju da Rusija prekrši primirje: “Ako je to crvena linija, kakvu reakciju izaziva?”

Neki stručnjaci se zalažu za to da se obezbjeđenje kontaktne linije prepusti ukrajinskim snagama, dok bi sredstva odvraćanja ostala izvan Ukrajine.

Hegset nije eksplicitno naveo da mirovne trupe moraju biti stacionirane unutar Ukrajine, ali je jasno istakao da one ne bi bile pokrivene NATO-ovom klauzulom o međusobnoj odbrani, članom 5.

Međutim, ruski ministar spoljnih poslova Sergej Lavrov izjavio je juče u Rijadu da je prisustvo bilo kakvih trupa iz NATO zemalja unutar Ukrajine neprihvatljivo za Rusiju, bez obzira na to pod kojom zastavom bi bile raspoređene.

Ali, kako se ističe u Rojtersovoj analizi, obezbjeđivanje sredstva odvraćanja van teritorije Ukrajine moglo bi predstavljati drugačiju dilemu za Evropljane, koji nemaju oružje srednjeg dometa kojim bi mogli gađati ruske ciljeve iz daljine kao odmazdu za kršenje primirja.

Oni nemaju ni ogroman američki nuklearni arsenal koji pruža krajnje sredstvo odvraćanja protiv nuklearno naoružane Rusije.

( A.Š. )