Suficit u januaru dva miliona, jer nije plaćeno 57 miliona
Prihodi od PDV-a u januaru za svega pet miliona eura veći nego prije godinu, a od akciza za 1,1 milion i pored povećavanja stopa i uvođenja na nove proizvode i usluge
Državni budžet je u januaru imao suficit o dva miliona eura, zahvaljujući tome što nisu realizovani planirani rashodi u iznosu od 57,5 miliona eura. Da su u januaru plaćeni svi planirani rashodi mjesečni deficit budžeta iznosio bi 60,5 miliona eura, pokazuju podaci iz tabele koje su juče postavljene na sajtu Ministarstva finansija.
U januaru je Vlada vratila ratu kredita od 34,6 miliona iz ranijih zaduženja, pa su ukupna nedostajuća sredstva u kasi iznosila 32,6 miliona eura što je pokriveno smanjenjem depozita.
Interesantno je da je svih 16 vrsta državnih prihoda naplaćeno u tačnom procentu u odnosu na plan.
Ministarstvo finansija juče je, prije postavljanja tabela, objavilo saopštenje u kojem navode da su ostvarili suficit od dva miliona umjesto deficita od 60,5 miliona eura, ali nisu kazali da se to desilo zbog toga što nije plaćeno 37 odsto planiranih rashoda.
Ukupni prihodi budžeta iznosili su 156,2 miliona eura, tačno koliko su bili i planirani. To je za 5,2 miliona eura više u odnosu na naplatu u istom mjesecu prošle godine.
Mali rast od PDV-a i akciza i pored povećanja
Od PDV-a je naplaćeno 96,6 miliona eura, odnosno za pet miliona eura više nego lani i pored toga što su povećane stope PDV-a na hotelske usluge sa sedam na 15 odsto, uvedene stope od sedam odsto na knjige, publikacije, ulaznice,... kao i na punu vrijednost poštanskih pošiljki i kupovinu preko interneta. Takođe godišnja stopa inflacija u januaru iznosila je 2,8 odsto, što je uticalo i na povećanje naplate PDV na robe i usluge kojima je povećana cijena. I pored svega toga naplata PDV-a povećana je za svega 5,5 odsto u odnosu na isti mjesec prošle godine.
Od akciza je naplaćeno 23,7 miliona eura, što je 1,1 milion više nego u januaru prošle godine i pored povećanja akciza na cigarete, uvođenja akciza na vina i povećanja iznosa i obuhvata akciza za slatkiše, sokove i gazirana pića. Nove i veće akcize trebale su da utiču i na veću naplatu PDV-a jer ona ulazi u osnovicu za njegov obračun.
Od poreza na dohodak fizičkih lica naplaćena su tri miliona ili milion više nego lani, od poreza na dobit pravnih lica 4,8 miliona ili 2,8 miliona više, od poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije 3,5 miliona ili pola miliona više, a od ostalih vrsta poreza 1,1 milion ili 200 hiljada eura više.
Od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje državna kasa je u januaru dobila 14,3 miliona eura što je za 3,1 milion eura više nego u istom mjesecu prošle godine. Ministarstvo u saopštenju navodi da je ovo povećanje ostvareno iako su od novembra prepolovili iznos doprinosa za PIO na bruto zarade zaposlenih. Međutim, januar ne može biti mjerodavan zbog toga što se naplata ovog doprinosa odnosi na isplaćenu decembarsku zaradu, a značajan dio poslodavaca je platu za taj mjesec sa porezima i doprinosima isplatio prije Nove godine. To potvrđuje i podatak ovog ministarstva da su od doprinosa za PIO u decembru prošle godine naplatili 54,4 miliona eura, odnosno četiri puta više nego u januaru.
Od svih ostalih doprinosa naplaćena su 2,3 miliona eura, što je za milion više nego lani.
Po osnovu taksi državna kasa je u januaru prihodovala 900 hiljada eura, isto kao i lani. Od naknada slila su se 4,3 miliona eura, 1,8 miliona više. Najveći rast kod naknada je ostvaren kod igara na sreću sa 1,6 na tri miliona eura.
Od ostalih prihoda ostvarno je 1,7 miliona eura, dok u januaru prošle godine taj prihod bio 7,8 miliona eura.
Kako smo “uštedjeli” 60 miliona
Ukupni budžetski rashodi u januaru planirani na sumu od 211,5 miliona eura, ali su plaćeni u ukupnom iznosu od 154,2 miliona eura. Ministarstvo je imalo sličnu praksu i lani kada se u prvom dijelu godine hvalilo suficitima, ostvarenim tako što nisu bili realizovani planirani rashodi, ali je u posljedna dva mjeseci većina njih plaćena, pa je ukupni rezultat bio deficit od 230 miliona.
Tako su u januaru tekući izdaci bili planirani na 80,4 miliona eura, dok su realizovani u iznosu od 61,8 miliona eura. Najviše “uštede” bilo je kod subvencija jer je umjesto 5,7 miliona plaćeno svega 700 hiljada, od 2,8 miliona troškova za tekuće održavanje nije plaćeno ništa, od 4,1 milion rashoda za usluge plaćen je jedan milion, od 1,8 miliona eura vrijednih rashoda za materijal nije plaćeno ništa,...
“Ušteđeno” je i na transferima za socijalnu zaštitu, jer je od 86,4 miliona procijenjenih rashoda isplaćeno 4,2 miliona manje.
Na rashod koji se odnosi na transfere institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru, kojim se iz budžeta izmiruju obaveze prema državnim javnim institucijama i ustanovama, “ušteđeno” je 20 miliona, jer je umjesto planiranog iznosa 24,9 miliona eura plaćeno 4,9 miliona.
Kapitalni izdaci bili su planirani na 5,5 miliona eura u januaru, ali je plaćeno svega 100 hiljada. Plaćanja iz budžetske rezerve bila su planirana na iznos od 8,1 milion eura, ali je sav taj iznos “ušteđen”.
U januaru su vraćeni dugovi od 34,6 miliona eura, od čega 32,6 miliona za otplatu hartija od vrijednosti i kredita stranim rezidentima i dva miliona domaćim. Ove otplate su realizovane u istom iznosima koji su bili predviđeni planom.
Sa vraćanjem dugova ukupno je državnom budžetu u ovom mjesecu nedostajalo 32,6 miliona eura, koji su obezbijeđeni sa povlačenjem depozita iz prošle godine u iznosu od 32,4 miliona, dok je 100 hiljada prihodovano od prodaje imovine i sto hiljada po osnovu otplate kredita i sredstava prenesenih iz prethodne godine.
Ministarstvo: Pokazali smo racionalnost i kompetentnost
Ministarstvo u saopštenju navodi da prvi mjesec u 2025. godini karakterišu dinamičan ekonomski rast i ubrzanje privredne aktivnosti.
Objašnjavaju da je do rasta prihoda od poreza na dohodak došlo i zbog povećanje minimalne zarade od novembra na 600 eura, za zaposlene do V stepena kvalifikacije, i na 800 eura za nivo VI i višeg stepena obrazovanja.
“Stoga je, prosječna neto zarada u decembru 2024. godine iznosila 1012 eura, što je dominantno dovelo do jačanja baze po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica”, naveli su iz Ministarstva.
Kažu da je rast naplate PDV-a, “između ostalog rezultat rasta potrošnje usljed rasta raspoloživog dohotka”.
“I pored značajne neto naplate PDV-a i povraćaj PDV-a u navedenom mjesecu bio je veći u odnosu na isti mjesec 2024. godine za čak 11,8 miliona i iznosio je 13,9 miliona eura”, naveli su iz Ministarstva.
U saopštenju nisu naveli da je do rasta naplate PDV-a došlo i zbog povećanja njegovih stopa na dio proizvoda i usluga, koje su važeće od 1. januara.
“Bilježi se i porast prihoda od akciza, koji je između ostalog ostvaren i zahvaljujući proširenju poreskog obuhvata proizvoda u dijelu negaziranih pića sa dodatkom šećera, odnosno uvođenja akcize na ‘mirna’ vina, kao i ‘markiranja goriva’”, navedeno je kao obrazloženje za rast naplate prihoda od akciza za 1,1 milion eura ili 4,9 odsto u odnosu na isti mjesec 2024. godine.
“Uprkos poteškoćama koje su obilježile prvi mjesec, uzrokovanim privremenim finansiranjem i nepravovremenim usvajanjem budžeta od strane Skupštine, Ministarstvo finansija blagovremeno je izvršilo sve redovne obaveze, očuvalo stabilnost javnih finansija i zadržalo ekonomski trend rasta. Time smo još jednom potvrdili visok nivo profesionalizma i odgovornog odnosa prema državnom budžetu, kao i racionalnost i kompetentnost u upravljanju javnim sredstvima”, naveli su iz Ministarstva u saopštenju gdje ne navode iznose planiranih i plaćenih rashoda.
( Goran Kapor )