Šavnik „gasi” Odbor za izbornu reformu?

Opozicija u Odboru za sveobuhvatnu izbornu reformu traži povlačenja Predloga dopuna Zakona o biračkom spisku, kojim dio vladajućih partija, na čelu sa Demokratama, želi da riješi političku krizu u Šavniku.

To je “Vijestima” rekao kopredsjedavajući Odbora za sveobuhvatnu izbornu reformu Nikola Rakočević (DPS) navodeći da je zakon neustavan.

“Zahtijevamo da se povuče, jer je sasvim nezakonit, što je potvrdio NVO sektor u javnoj polemici u Skupštini. Sem toga, zakon ne bi proizveo dejstvo, a donošenjem tog akta bio bi uništen i ugašen rad Odbora za izbornu reformu”, kazao je Rakočević “Vijestima”.

Predlog, koji je na dnevnom redu Skupštine, predviđa da šavnički “izborni turisti” koji su odjavili prebivalište u toj opštini nakon izbora koji su počeli 2022, neće moći da učestvuju na eventualnom ponovljenom glasanju na dva biračka mjesta, bez obzira što su u biračkom spisku.

Poslanik Socijaldemokrata (SD) i član Odbora za izbornu reformu Nikola Zirojević kazao je “Vijestima” da na Odboru nije nađeno rješenje za krizu u Šavniku, osim što je “konstatovan jedinstven stav opozicije” da se to tijelo ne može baviti rješenjem koje su predložile Demokrate, s obzirom na to da se takav način rada, tvrdi on, kosi s odlukom o osnivanju Odbora za izbornu reformu.

“Odluka o osnivanju predviđa da Odbor za sveobuhvatnu izbornu reformu može razmatrati samo one predloge zakona koji proisteknu iz radnih tijela odbora”, rekao je on.

Kazao je da ako vlast bude insistirala da se to zakonsko rješenje razmatra na Odboru i da se o njemu glasa na plenumu, “to će značiti jednostrano rušenje Odbora za sveobuhvatnu izbornu reformu”.

“Mi ćemo tada Odbor raspustiti”, poručio je Zirojević.

Iz vlasti su “Vijestima” nezvanično rekli da za sada nemaju namjeru da povuku “jedino aktivno rješenje koje je na stolu”, iako se opozicija protivi i javno i na sjednicama.

Opozicija je ranije upozorila da ako vlast nastavi da insistira da se na plenumu raspravlja o izmjenama Zakona o biračkom spisku, prije nego što je to usaglašeno na Odboru za sveobuhvatnu izbornu reformu, napustiti to skupštinsko tijelo, čime bi ono ponovo bilo blokirano.

Zakonodavni odbor Skupštine je 18. juna dao “zeleno svjetlo” za Predlog, dok je Odbor za politički sistem istog dana odložio raspravu o tom aktu.

Iz Demokratske Crne Gore je ranije “Vijestima” nezvanično rečeno da taj predlog neće biti povučen, već će se o njemu Skupština izjasniti. Oni su početkom juna formalno poslali urgenciju Odboru za sveobuhvatnu izbornu reformu da što prije razmotri Predlog zakona.

Rakočević je kazao da Odbor za izbornu reformu nema nadležnosti povodom evidentnog problema nezavršenih izbora u Šavniku.

“Licemjerno je i neodgovorno obmanjivati građane Šavnika, što čine predstavnici vlasti na centralnom nivou, a opozicije u Šavniku. Takođe, podsjećam vas da je problem Kotora sasvim zaboravljen, a i tamo postoji sličan problem”, kazao je Rakočević.

Na sastanku predstavnika parlamentarne većine sa šavničkom opozicijom i građanima, koji su mjesecima blokirali put Nikšić-Šavnik-Žabljak, 17. juna je dogovoreno da će vladajuća većina preuzeti obavezu rješavanja izborne krize u toj opštini, dok su građani i opozicija, koju čini dio konstituenata državne vlasti, obećali da će prekinuti višemjesečnu blokadu te saobraćajnice.

Građani su prekinuli blokade, ali nije precizirano kako će vladajuća većina rješavati pitanje izbora u Šavniku. O načinu rješavanja krize na sjednicama Odbora za izbornu reformu, prema informacijama “Vijesti”, nije javno razgovarano, a na pitanja u vezi sa tim juče nije odgovarao ni kopredsjedavajući Odbora Vasilije Čarapić (PES).

Šavnička opozicija od 27. februara protestuje zbog reizbora Jugoslava Jakića iz Demokratske partije socijalista (DPS) za predsjednika Opštine i neriješene izborne krize koja traje od oktobra 2022. godine.

Ne mogu se mijenjati propisi dok se izbori u Šavniku ne završe

Rakočević je kazao da Skupština nema nadležnost, jer su u Šavniku izbori raspisani po važećem zakonodavstvu i ne mogu se mijenjati propisi dok se izbori ne završe.

“Jasno je to kolegama iz većine, ali namjerno zloupotrebljavaju osjećanja Šavničana. Nemojte vjerovati ni vlasti ni opoziciji, poslušajte stav Državne izborne komisije (DIK)”, poručio je Rakočević.

Prema njegovim riječima, nadležna je Opštinska izborna komisija Šavnika, koja je od DIK-a dobila uputstvo da se izbori ponove na dva preostala biračka mjesta, “bez lomljenja kutija”.

Zirojević kaže da Odbor mora da formira radno tijelo za Zakon o biračkom spisku, kao što je rađeno za druge zakone kojima se bavio.

“I onda da to radno tijelo pošalje neki predlog Odboru, kako bi ga razmatrali. Stav je bio da se predlog Demokrata može tretirati isključivo u okviru radne grupe, kao jedan od predloga, koji može poslužiti kao osnova, na osnovu koje ćemo dalje raditi i doći do konačnog rješenja koje će Odbor usvojiti”, istakao je on.

Kazao je da predlog Demokrata sadrži “dva člana koja tretiraju samo jednu situaciju”, te da je Zakon o biračkom spisku “mnogo više od toga”.

“Nama taj zakon treba za godine i decenije koje dolaze, da bude dobar i kvalitetan. U tom smislu se odbor ne može baviti tim zakonom. Tim predlogom zakona mogu se baviti Zakonodavni odbor i Odbor za politički sistem, pravosuđe i upravu, ali bi to predstavljalo klasično rušenje Odbora”, poručio je Zirojević.

Smatra da je rješenje krize u Šavniku nadležnost izvršne vlasti.

“Ni Odbor ni parlament, kao zakonodavni organ, nemaju moć da riješe problem u Šavniku. Ali ono što možemo jeste da razgovaramo o toj temi, o važnosti rješavanja problema u Šavniku. Kao što sam i ranije kazao, šavnički problem može biti riješen i najbolje je da bude riješen kao rezultat jednog opšteg konsenzusa, zato što u Šavniku imamo s jedne strane čisto politički problem, a s druge strane nefunkcionisanje institucija sistema koje su trebale da spriječe taj problem”, dodao je.

Izbori u Šavniku počeli su 23. oktobra 2022, kad su održani u još 13 opština, ali nijesu okončani jer članovi biračkih odbora iz opozicione koalicije “Za budućnost Šavnika”, koju predvodi nekadašnji Demokratski front, nijesu dozvoljavali dijelu novoupisanih birača da glasaju, jer su, tvrde, prepisani da bi podržali Demokratsku partiju socijalista (DPS). Na dva birališta, u zgradi Opštine i selu Kruševice, gdje pravo glasa ima 541 birač, glasalo se u devet navrata, posljednji put 18. decembra 2022, kad su izbori opet prekinuti, nakon čega tamošnja Opštinska izborna komisija nije mogla da se dogovori o tome da ih ponovi.

“Izborni turizam iskorišćen da se obezbijedi politička prednost”

Rakočević je rekao da je izborni turizam u potpunosti iskorišćen da se obezbijedi politička prednost vlasti na centralnom nivou, a opozicije u Šavniku.

“To se može vidjeti na osnovu lica koja su u spornom roku prepisana u birački spisak Šavnika i završili potom na listama opozicionih partija, uključujući dva nosioca listi DF-a i Demokrata. Kada su vidjeli da uprkos tome gube izbore, pribjegli su lomljenju kutija i onemogućavanju završetka izbora, zamjenom teza, po neodgovornom principu, nebrojano puta izgovorena neistina, postaje istina”, kazao je Rakočević.

Istakao je da Zakon o biračkom spisku mora da se mijenja isključivo na Odboru, povodom popravljanja ukupnog sistema, ali ne da reguliše izborni spisak u opštinama u kojima su u toku izbori.

“Sasvim jasno, ali u pokušaju da plasiraju nejasnoće, dio poslanika većine pravi štetu Odboru, ustavu i izbornom sistemu. Nadam se da će predlagači zakona razumjeti da je problem Šavnika u sprovođenju zakona i da će OIK, izvršna vlast, ali i Osnovno državno tužilaštvo (ODT) Pljevlja raditi posao iz svoje nadležnosti i razriješiti problem u Šavniku”, kazao je Rakočević.

Dosad je pred pravosudnim organima procesuirano više desetina osoba zbog dešavanja u vezi s izborima u Šavniku, koja su uključivala brojne incidente, pa i fizičke sukobe.

Isto zakonsko rješenje poslanici Demokrata Skupštini su podnijeli krajem 2023, ali su ga povukli iz procedure početkom marta 2024. nakon što su neke opozicione stranke (jedna je sad vladajuća) negodovale, navodeći da je predlog podnijet bez dijaloga s njima, a s namjerom parlamentarne većine “da sruši dogovor o principima na kojima je formiran Odbor”.

“Da vlast i opozicija postignu politički konsenzus da se izbori završe”

Zirojević smatra da krizu u Šavniku mogu da riješe ili Ustavni sud, koji bi, “poništio šavničke izbore”, što je, navodi on, malo vjerovatno, imajući u vidu trenutno stanje u toj instituciji, ili politički dogovor.

Rekao je da je on predložio rješenje, za koje je, tvrdi, dobio saglasnost od koopredsjedavajućeg Odbora Vasilija Čarapića (Pokret Evropa sad), ali da se “o tome dalje nije razgovaralo”.

“Da postignemo politički konsenzus, vlast i opozicija u Šavniku, da se izbori završe kako su započeli, i da se na konstitutivnoj sjednici šavničkog parlamenta on raspusti. Tada bi se stvorili uslovi, jer ono što sada predlažu, da se promijeni birački spisak na dva biračka mjesta, nije ni ustavno ni moguće, jer su na svim ostalim biračkim mjestima ljudi koji su prepisivani i upisivani već glasali. Ili moramo poništiti glasanje na svakom biračkom mjestu, što može učiniti Ustavni sud, ili završiti izbore pa raspisati nove, odnosno skratiti mandat šavniškog parlamenta ako postignemo dogovor. Čini mi se da smo svi saglasni da ovako više ne može, i da ovi izbori u Šavniku, kako god da se završe, neće biti mjerilo volje građana”, poručio je Zirojević.

( Željka Vučinić, Balša Rudović )