UN: Globalne kompanije profitiraju od rata u Gazi

Ekspertkinja Ujedinjenih nacija (UN) imenovala je više od 60 kompanija, uključujući velike proizvođače oružja i tehnološke firme, u izvještaju u kojem se tvrdi da učestvuju u podršci izraelskim naseljima i vojnim akcijama u Gazi, koje je nazvala “genocidnom kampanjom”.

Italijanska advokatica za ljudska prava, Frančeska Albaneze, specijalna izvjestiteljka UN za okupirane palestinske teritorije, sastavila je izvještaj na osnovu više od 200 podnesaka država, branilaca ljudskih prava, kompanija i akademika, prenio je Rojters.

Izvještaj poziva kompanije da obustave poslovanje s Izraelom i traži pravnu odgovornost za rukovodioce koji su uključeni u navodna kršenja međunarodnog prava.

“Dok se život u Gazi briše s lica zemlje, a Zapadna obala je pod sve intenzivnijim napadima, ovaj izvještaj pokazuje zašto se genocid Izraela nastavlja: zato što je profitabilan za mnoge”, napisala je Albaneze u dokumentu od 27 stranica. Ona je optužila korporativne subjekte da su “finansijski vezani za izraelski aparthejd i militarizam”.

Izraelska misija u Ženevi je saopštila da je izvještaj “pravno neutemeljen, klevetnički i drska zloupotreba njenog mandata”. Rojters navodi da kancelarija izraelskog premijera i ministarstvo spoljnih poslova nijesu odmah odgovorili na zahtjeve za komentar.

Izrael je odbacio optužbe za genocid u Gazi, pozivajući se na pravo na samoodbranu nakon napada Hamasa 7. oktobra 2023. godine, u kojem je ubijeno 1.200 ljudi i oteta 251 osoba, prema izraelskim podacima.

Rat koji je uslijedio u Gazi, prema podacima tamošnjeg ministarstva zdravlja, odnio je više od 56.000 života i pretvorio enklavu u ruševine.

Izvještaj grupiše kompanije po sektorima, na primjer vojska ili tehnologija, ali ne navodi uvijek da li su povezane s naseljima ili kampanjom u Gazi. Navodi se da je oko 15 kompanija direktno odgovorilo kancelariji izvjestiteljke Albaneze, ali njihovi odgovori nijesu objavljeni.

Među firmama se nalaze proizvođači oružja kao što su Lokhid Martin i Leonardo, za koje se tvrdi da se njihovo oružje koristi u Gazi. Takođe se pominju dobavljači teške mehanizacije Katerpilar i Hjundai, za koje se navodi da je njihova oprema korišćena za uništavanje imovine na palestinskim teritorijama.

Katerpilar je ranije naveo da očekuje da se njegovi proizvodi koriste u skladu s međunarodnim humanitarnim pravom. Nijedna od pomenutih kompanija nije odmah odgovorila na zahtjeve Rojtersa za komentar.

Tehnološki giganti Alfabet, Amazon, Majkrosoft i IBM navedeni su kao “centralni za izraelski nadzorni aparat i tekuće uništavanje Gaze “.

Alfabet je ranije opravdao svoj ugovor vrijedan 1,2 milijarde dolara o pružanju digitalnih usluga izraelskoj vladi, navodeći da one nisu usmjerene na vojne ili obavještajne operacije.

Palantir teknolodžis je takođe pomenut zbog obezbjeđivanja alata baziranih na vještačkoj inteligenciji izraelskoj vojsci, iako nije precizirano kako se ti alati koriste.

Izvještaj proširuje prethodnu bazu podataka UN o firmama povezanim s izraelskim naseljima, koja je posljednji put ažurirana u junu 2023, dodajući nove kompanije i razrađujući navodne veze sa sukobom u Gazi.

Izvještaj će u četvrtak biti predstavljen 47-članom Savjetu za ljudska prava UN. Iako Savjet nema zakonski obavezujuća ovlašćenja, slučajevi dokumentovani UN istragama povremeno su korišćeni u međunarodnim krivičnim procesima, navodi Rojters.

Izrael i Sjedinjene Američke Države napustile su Savjet ranije ove godine, navodeći pristrasnost protiv Izraela.

( A.Š. )