CIN-CG Crkva zove, građani plaćaju: Marković troši novac iz budžeta na putovanja, a nijesu vezana sa njegovim dužnostima

Službena putovanja predsjednika Skupštine Opštine (SO) Tivat Miljana Markovića iz Nove srpske demokratije (NSD) od imenovanja na tu dužnost početkom decembra 2022. do kraja maja ove godine, građane Tivta koštala su 10.417 eura, pri čemu je znatan dio tih troškova napravljen za putovanja koja se teško mogu dovesti u vezu sa zakonskim ovlašćenjima i ulogom predsjednika lokalnog parlamenta u sistemu lokalne vlasti u Crnoj Gori.

Pokazuje to istraživanje koje je sproveo Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN-CG) i podaci dobijeni od Opštine Tivat po osnovu zahtjeva za slobodan pristup informacijama. Troškovi od preko 10.400 eura odnose se na plaćene avionske karte, smještaj, dnevnice i druge prateće troškove koje je Marković imao obilazeći Crnu Goru, zemlje regiona i Evrope, stižući čak i do daleke Kine. U ove izdatke, međutim, nisu ušli troškovi goriva službenog automobila “škoda octavia” (TV CG 002) kojim raspolaže predsjednik tivatskog parlamenta, a kojim je Marković često u protekle dvije i po godine putovao na razne destinacije, zvanično u službene svrhe.

CIN-CG je od Opštine Tivat tražio putne naloge, izvještaje sa službenih putovanja i evidenciju troškova po osnovu svih službenih putovanja Markovića od njegovog stupanja na tu dužnost krajem 2022, kada je konstituisan aktuelni saziv tivatskog parlamenta. Prema dostavljenoj dokumentaciji, Marković je u 2022. imao jedno službeno putovanje koje je koštalo 365,96 eura u vidu avionskih karata i akontacije za odlazak u Beograd i prisustvo sjednici Odbora Narodne Skupštine Srbije za dijasporu i Srbe u regionu.

U narednoj, 2023. godini, predsjednik tivatskog parlamenta službeno je putovao 17 puta, što je građane (ne računajući gorivo za službeni auto) koštalo ukupno 2.769 eura.

Službenom “škodom” Marković je išao na svečane sjednice lokalnih parlamenata u Nikšiću, Plužinama, Žabljaku, Gusinju, Beranama i Rožajama, ali i Konjicu u Bosni i Hercegovini, koji je grad pobratim sa Tivtom, povodom dana tih opština. Marković je te godine prisustvovao i svečanosti povodom Dana grada Banja Luka, iako je gradonačelnik Banja Luke Draško Stanivuković zvaničan poziv za prisustvo toj svečanosti uputio predsjedniku Opštine Tivat Željku Komnenoviću, sa liste Narod pobjeđuje, a ne predsjedniku lokalnog parlamenta Miljanu Markoviću.

Iste godine Marković je išao i na proslavu dana opštine Vrbas u Srbiji. I dok se za sve ove posjete i službena putovanja može reći da su u skladu sa ulogom i zakonskim ovlašćenjima predsjednika lokalnog parlamenta, to se teško može konstatovati za nekoliko drugih službenih putovanja Miljana Mrakovića u 2023. za koje su troškove pokrili svi građani Tivta.

Tako je predsjednik SO Tivat te godine inaugurisao praksu da se kao funkcioner opštine, redovno pojavljuje na mnogim vjerskim i događajima sa duhovnim karakterom koje organizuje Srpska pravoslavna crkva (SPC): učešće u događajima organizovanim povodom “210 godina rođenja lovćenskog Tajnovidca - promocije knjige “Sumrak Lovćena” u Herceg Novom, parastosu koji je 15. septembra te godine povodom Dana srpskog jedinstva, slobode, nacionalne zastave i proboja Solunskog fronta služen u manastiru Savina kod Herceg Novog za rodoljube iz Boke koji su pali u Prvom svjetskom ratu. Službeno je u Beogradu prisustvovao donatorskoj večeri za izgradnju hrama Svetog Save na Žabljaku, te svečanosti povodom desetogodišnjice osvećenja Sabornog hrama u Podgorici. Uz to, iako predsjednik SO nema nikakve dodirne tačke ni sa turizmom, ni sa poslovima unutrašnje revizije koji su u Opštini organizovani u okviru posebne službe koja je savjetodavna služba gradonačelnika, a ne predsjednika lokalnog parlamenta, Marković je 2023. službeno putovao i na Novosadski sajam turizma, odnosno na dvodnevni seminar iz oblasti unutrašnje revizije, koji je na Fruškoj Gori priredio Institut internih revizora Srbije.

Od Poljske do Kine

U 2024. godini Marković je imao manje službenih putovanja - samo deset, ali su neka bila do egzotičnih destinacija, pa je ukupan ceh koji su za ovo platili građani Tivta iznosio 5.855 eura. Tako je na primjer te godine tri dana boravio u Poljskoj gdje se upoznavao sa procesima proizvodnje i tehnologijama tamošnje kompanije “Marex Technology” i obilazio postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda baziranih na membranskoj i SBR tehnologiji.

“Cilj posjete je uvid u kapacitete i mogućnosti. Na ovom službenom putovanju pokrenuta je i priča o potencijalnoj saradnji na obostranu korist”, glasi zvanični izvještaj Markovića sa tog službenog putvanja koji je on, kada se vratio iz Poljske, podnio Opštini Tivat.

Prošle je godine Marković putovao u Salcburg u Austriji gdje je prisustvovao 20. Generalnoj Skupštini IRE (Institut Regiona Evrope). Prije nego što je otišao u Austriju, sedam dana je boravio u Kini gdje je prisustvovao Kongresu saradnje Kine i zemalja Centralne i Istočne Evrope. On je u Peking, odnosno Ksian, pošao na poziv Sekretarijata za saradnju Kine sa zemljama Centralne i Istočne Evrope na kojem je međutim, Markovićevo ime kao pozvanoga, upisano rukom. U izvještaju koji je po povratku podnio Opštini, Marković je na engleskom jeziku napisao “official meetings with Chinese central and local government in Shangdon and Xian Shaanxi Province” (zvanični susreti sa predstavnicima kineskih centralnih i lokalnih vlasti provincija Šangdong i Ksian-Šanksi).

Troškovi smještaja i putovanja po Kini Markoviću su bili pokriveni od strane domaćina, dok su njegove putne troškove do i iz Kine, kao i dnevnice, platili građani Tivta. Ovo službeno putovanje koštalo ih je 2.259 eura za avionske karte i 1.434,5 eura za dnevnice predsjednika tivatske SO.

Treće "obretenje glave" Jovana Krstitelja

Uz uobičajene odlaske na svečane sjednice lokalnih parlamenata u nekoliko crnogorskih gradova povodom dana tih opština, Marković je lani intenzivirao svoja “službena putovanja” na vjerske događaje u organizaciji SPC. Tako je išao u Plav na kako je u putnom nalogu navedeno, “80 godina od stradanja svetih mučenika u Velici, Plav”, a u Plužine je službeno otišao na “praznik Trećeg obretenja glave Svetog Jovana-Krstitelja - sveta arhijerejska liturgija u metohu Pivskog manastira”. U maju prošle godine Marković je službeno putovao u Beograd na “osnivačku sjednicu Poslovnog kluba Saveza Srba iz Crne Gore i redovnu godišnju Skupštinu saveza”, a prije toga je u aprilu išao u Rumuniju da bi prisustvovao potpisvanju povelje o bratimljenju opština Tivat i Đurđu, a koju su potpisali gradonačelnici ta dva grada.

U prvih pet mjeseci ove godine predsjdenik tivatskog parlamenta imao je šest službenih putovanja koja su u dnevnicama i troškovima avio karata i smještaja, koštala 1.427 eura. Išao je između ostaloga u Murino da bi prisustvovao “zaupokojenoj liuturgiji za žrtve NATO zločina” povodom 26. godišnjice bombardovanja Murina, četiri dana boravio je u gradiću Petanž u Lukseumburgu čije su lokalne vlasti pozvale u posjetu tivtskog gradionačelnika Željka Komnenovića radi uspostavljanja saradnje dva grada. Marković je u Luksemburgu prisustvovao tamošnjem velikom karnevalu “Petange Cavalcade”, a tri dana je bio u Tirani gdje je učestvovao na skupu nazvanom “Sinergija lokalnih vlasti u pravcu regionalne saradnje i EU integracija” koju su priredili West Balkans Fond i Ambasada Japana u Albaniji.

Tri dana je Marković boravio i u Rumuniji gdje je obišao Bukurešt, Targovište, Moeni i Krajovu na skupu “Smart city 2025: Povezivanje Rumunije i Crne Gore”, kroz saradnju gradova iz dviju država u oblasti razmjene iskustava u domenu planiranja prostora, E-uprave i decentralizacije, odnosno finansiranja iz EU fondova. U jednom danu - 8. maja Marković je išao na službeni put u Podgoricu na čak tri događaja: prezentaciju softverskih i audio-vizuelnih rješenja za lokalne parlamente u Naučno-tehnološkom parku, sjednicu Skupštine Zajednice Opština Crne Gore - organizacije kojoj je Marković potpredsjednik, te na svečanost povodom Svjetskog dana pčela u ambasadi Republike Slovenije u Podgorici, gdje je te večeri predstavljena 3D maketa kranjske pčele. Predsjednik tivatskog parlamenta inače, privatno se bavi pčelarstvom.

Tražio pare i za partijsku posjetu Sloveniji

Marković je 15. juna putovao i u Sloveniju, u Kamnišku Bistricu gdje je predsjednik crnogorskog parlamenta i lider NSD-a Andrija Mandić zajedno sa brojnom delegacijom funkcionera te partije koji pokrivaju razne važne dužnosti u Crnoj Gori i predstavnicima SPC položio vijenac u spomen na četnike i sa njima povezane civile koje su partizani pobili krajem Drugog svjetskog rata, 1945. u blizini Zidanog mosta u Sloveniji.

Markoviću je predsjednik Opštine Tivat Željko Komnenović prethodno saopštio da na taj događaj ne može ići službeno i tamo zvanično predstavljati Opštinu Tivat. Markoviću nije dozvolio da u Sloveniju ide službenim automobilom i o trošku lokalne samouprave. Uprkos tome, kad se vratio iz Slovenije Marković je podnio zahtjev da mu se iz opštinskog budžeta refundiraju troškovi putovanja sa delegacijom Nove srpske demokratije u Kamnišku Bistricu. Gradonačelnik Komnenović je odbio taj zahtjev.

Pitanja bez odgovora

Marković nije odgovorio na pitanja CIN-CG-a u vezi službenih putovanja u protekle dvije i po godine, kao i opravdanosti da predsjednik lokalnog parlamenta putuje i učestvuje na događajima ili manifestacijama koje nemaju nikakve dodirne tačke sa njegovim zakonskim ovlašćenjima i ulogom u sistemu lokalne vlasti: sajmovima turizma, karnevalima, međunarodnoj ekonomskoj saradnji Kine i Evrope, prezentaciji stranih fabrika koje proizvode opremu za prečišćavanje kanalizacije, te brojnim vjerskim događajima ali isključivo u organizaciji SPC.

“Prisustvo događajima organizovanim povodom vjerskih praznika, u pojedinim slučajevima, dio je protokolarnih obaveza predsjednika Opštine i drugih opštinskih funkcionera i za cilj ima izgradnju i održavanje skladnih odnosa sa predstavnicima svih religija zastupljenih u Tivtu. Konkretno predsjednik Opštine gotovo bez izuzetka prisustvuje iftaru Islamske zajednice, proslavama koje u Tivtu organizuje Jevrejska zajednica, te službama u katoličkoj i pravoslavnoj crkvi za velike hrišćanske praznike. Službena putovanja u druge zemlje regiona, sa ovim ciljem, nisu praksa lokalne uprave”, rečeno je CIN-CG-u iz kabineta tivatskog gradonačelnika.

Dok Komnenović prisustvuje događajima svih vjerskih organizacija, Marković iako je predsjednik lokalnog parlamenta u kome su zastupljeni predstavnici svih građana, odlazi isključivo na dešavanja u organizaciji SPC.

Na pitanje ko po internim procedurama u Opštini Tivat odobrava odlaske na službena putovanja predsjedniku lokalnog parlamenta i ko procjenjuje svrsishodnost i opravdanost odlaska na pojedina njegova službena putovanja, iz Markovićevog kabineta nisu odgovorili.

Iz kabineta gradonačelnika su saopštili da “shodno internoj proceduri o službenim putovanjima u zemlji i inostranstvu, odobrenje za odlazak na službeni put, službeniku ili namješteniku daje starješina organa, dok saglasnost starješinama organa daje predsjednik Opštine”.

“Ovim aktom nije definisano ko i na koji način odobrava put predsjedniku Skupštine Opštine. U posljednjih nekoliko godina naloge za službeni put predsjednika Skupštine Opštine potpisivao je sekretar Skupštine Opštine”, saopštili su.

To u praksi znači da Markovićeve putne naloge potpisuje sekretar SO, kojem je Marković neposredno nadređeni. Iz kabineta tivatskog gradonačelnika za CIN-CG nijesu konkretno odgovorili koja je bila svrha službenih putovanja predsjednika lokalnog parlamenta na vjerska pravoslavna okupljanja, sajam turizma, seminare iz unutrašnje revizije, prezentaciju tehnologija za prečišćavanje otpadnih voda u Poljskoj ili ekonomskoj saradnji Kine sa zemljama Evrope. Rečeno nam je da “svako službeno putovanje pretpostavlja određeni službeni posao koji se mora obaviti”.

“Prije svakog službenog putovanja važno je utvrditi svrsishodnost, cilj i njene moguće konkretne rezultate po interes grada. Služba predsjednika Opštine i predsjednik Opštine nemaju uvid u pozive koji pristižu na adresu predsjednika Skupštine Opštine, ali ni u drugu relevantnu dokumentaciju poput izvještaja sa službenih putovanja. Predsjednik Opštine nema uticaj na to na kojem će se događaju predsjednik Skupštine Opštine pojaviti i kojem će se pozivu odazvati, ali odgovara za realizaciju budžeta, pa je u tom smjeru potrebna izmjena postojećih internih procedura, kako bi se definisalo ko je nadležan da potpiše nalog za službeno putovanje predsjedniku Skupštine Opštine”, izjavili su iz Komnenovićevog kabineta.

Marković nije odgovorio ni na jedno od konkretnih pitanja CIN-CG vezanih za njegova službena putovanja na događaje koji nemaju direktne veze sa njegovim zakonskim ovlašćenjima i ulogom predsjednika SO. Nije odgovorio ni na pitanje ostaje li pri svojim ranije javno iznesenim stavovima da kao predsjednik SO, ima pravo da na dnevnom nivou, mimo sjedniica Skupštine, nastupa u stvarima koje su isključivo u domenu lokalne izvršne vlasti, a ne predstavničke lokalne vlasti kojoj je on na čelu. Marković je naime, pored putovanja koja baš nijesu u skladu sa njegovim dužnostima i funkcijom, uveo i praksu da redovno na dnevnoj osnovi komunicira sa rukovodiocima organa Opštine i lokalnih javnih preduzeća i ustanova, od njih traži izvještaje, informacije i službenu dokumentaciju, prisustvuje sjednicama kolegijuma predsjednika Opštine sa rukovodiocima organa lokalne uprave, prima građane i obećava ono što je u domenu lokalne izvršne vlasti.

( Siniša Luković )