Izliječeno 14 zatvorenika: Pojačane aktivnosti na eliminaciji virusa hepatitisa C iz UIKS-a

Za svega petnaest dana, zahvaljujujući saradnji Uprave za izvršenje krivičnih sankcija i Institutu za javno zdravlje, na hepatitis B i C i HIV testirano je 126 zatvorenika. Zahvaljujući aktivnostima Sektora za zdravstvenu zaštitu UIKS-a, za nepunih godinu i po ovi virusi su otkriveni kod 47 zatvorenika, a 14 je izliječeno.

Plan je da u narednom periodu sve osobe prilikom prijema u zatvor budu testirane na hepatitis C, kako bi se ova bolest iskorijenila među zatvorenicima.

Podaci dostavljeni “Vijestima” pokazuju da su na viruse hepatitisa i HIV od septembra 2023. do kraja prošle godine testirana 103 zatvorenika - hepatitis C otkriven je kod 43 osobe, B kod dvije, dok su dva zatvorenika bila pozitivna na HIV. Izliječeno je 14 osoba, dok je šest započelo liječenje.

U Upravi za izvršenje krivičnih sankcija trenutno su smještena 1.272 lica, od čega 598 zatvorenika i 674 pritvorenika.

Liječenje nastavljaju i po izlasku iz UIKS-a

Iz Sektora za zdravstvenu zaštitu, kojim rukovodi Vesna Mitić Lakušić, kažu da u UIKS-u mogu biti liječena lica lišena slobode čija se stanja mogu zbrinuti na primarnom nivou, kao i određena na sekundarnom, zbog čega raspolažu sa stalnim timom troje zaposlenih ljekara, kao i konsultantima različitih specijalnosti - uključujući psihijatriju, internu medicinu, hirurgiju, radiologiju, urologiju i druge grane medicine.

Psihijatrijska terapija, tvrdi, zauzima važno mjesto u zdravstvenoj zaštiti, s obzirom na to da je oko trećine lica lišenih slobode uključeno u neki vid tretmana, uključujući supstitucionu terapiju. Učestala zloupotreba psihoaktivnih supstanci i visok procenat korisnika droga putem injekcija, poručuje ona, dodatno povećavaju zdravstvene rizike, naročito infekciju hepatitisom C.

“Prepoznajući ozbiljnost ovog problema i potrebu za sistemskim odgovorom, u saradnji sa Infektivnom klinikom Kliničkog centra Crne Gore, Sektor za zdravstvenu zaštitu UIKS-a je pokrenuo sveobuhvatan proces iskorjenjivanja ovog virusa. Aktivnosti su sprovedene kroz edukativne radionice, testiranja, identifikaciju oboljelih, pripremu za terapiju i samo liječenje, uz praćenje i nakon izlaska iz zatvora, poštujući protokol koji uključuje laboratorijske analize, virusološka ispitivanja, ultrazvuk, psihijatrijsku i infektološku procjenu, te odobrenje terapije od strane Fonda za zdravstveno osiguranje. Radionice su bile interaktivne i usmjerene na podizanje svijesti o prenosu i posljedicama neliječenog hepatitisa C. Poseban fokus stavljen je na rizične navike i uslove kolektivnog smještaja, gdje je rizik od širenja virusa najizraženiji”, navodi doktorka.

Pojašnjava da je do sada četrnaest lica uspješno izliječeno, pet lica je u fazi pripreme za terapiju, dok je jedno lice trenutno na liječenju.

“Za lica koja su započela terapiju, a u međuvremenu su otpuštena iz UIKS-a, zahvaljujući odličnoj saradnji sa Klinikom za infektivne bolesti KCCG, osigurano je nesmetano praćenje i nastavak liječenja. U planu je uvođenje rutinskog testiranja prilikom svakog prijema u zatvor, kako bi se osigurala pravovremena identifikacija slučajeva i postigla potpuna kontrola nad hepatitisom C u zatvorskom sistemu”, naglasila je Mitić Lakušić.

Istakla je da je u toku izgradnja Specijalne zdravstvene ustanove koja se nalazi u okviru zatvorskog kompleksa, čime se očekuje značajno rasterećenje kapaciteta Uprave, a posebno u smislu izvršenja mjera bezbjednosti koje se izriču uz kaznu zatvora, ali i u pogledu ukupnog liječenja lica sa specifičnim zdravstvenim potrebama.

Dvije trećine zatvorenika probalo drogu

Hepatitis B se dominantno prenosi seksualnim putem, ali i putem krvi i drugih tjelesnih tečnosti. Sa druge strane, hepatitis C se prenosi putem krvi, odnosno predmeta i pribora kontaminiranih inficiranom krvlju. Za hepatitis B postoji bezbjedna i djelotvorna vakcina koja je dio redovnog kalendara vakcinacije u Crnoj Gori, a primjenjuje se prema kliničkim i epidemiološkim indikacijama kod odraslih. Protiv hepatitisa C ne postoji vakcina, ali postoji veoma djelotvorna terapija, posebno ako se primijeni u ranim fazama bolesti.

Stopa hepatitisa C među zatvorenicima značajno varira - u zapadnoj Evropi iznosi 15,4 odsto, istočnoj Evropi 20,7, dok je u nekim zemljama procijenjena na između 0,5 do 2,5 odsto.

Mitić Lakušić kaže da oko 60 odsto pritvorenih i zatvorenih osoba navode da su probali neku vrstu droge, a na dinamiku širenja hepatitisa C, osim velikog broja zavisnika, pored ostalog utiče kolektivni smještaj, bračne posjete i izlasci na vikend posjete, što može uticati na prenošenje i u opštoj populaciji.

Aktivnosti u vezi sa intenzivnim testiranjem u zatvorskom sistemu su predložene i uvrštene u Akcioni plan za droge 2024-2025 Strategije za droge.

( Ana Komatina )