Nadam se da nećete još dugo služiti Putinu: Odgovor glavnog urednika ruskom ambasadoru

Poštovani gospodine ambasadore,

Drago mi je da čitate Vijesti, pa ste saznali činjenice o proganjanju advokatice Marije Boncler, jer se u ruskim „patriotskim“ medijima moglo čuti samo o „odvratnoj liberalnoj advokatici i izdajnici“, a sumnjam da Vam službe režima kojem i sami revnosno služite dostavljaju ovakve izvještaje diplomatskom poštom.

Nisam morao da objavim Vaše pismo jer mi crnogorski zakon omogućava da to ne uradim kada u njemu ne demantujete nijedan detalj iz Špiglovog članka, koje su Vijesti prevele i prenijele. Objavio sam ga kako bi naši čitaoci vidjeli kako funkcioniše „uglađena“ propaganda ruskog režima kada ga nešto pogodi u živac, a u Crnoj Gori ne može da koristi surove mehanizme koje je protiv svojih novinara i kritičara kreirao u zemlji „vladavine prava“.

Odmah da Vam priznam, ni ja ne znam detalje slučaja Boncler, ali više vjerujem Špiglu i sličnim medijima nego bilo kom Putinovom državnom organu. Vjerovao sam i nezavisnim ruskim medijima poput Špigla i Vijesti dok su postojali. Takve je autokrata ugasio (Novaja Gazeta, TV Dožd itd.), blokirao je više od 18.500 internet stranica zbog izvještavanja o ratu, 288 (uglavnom) ruskih novinara i medija proglasio je „stranim agentima“, 28 medija je zabranio kao „nepoželjne“.

Od februara 2022. Komitet za zaštitu novinara je dokumentovao da je režim kome služite poslao 26 novinara u zatvor pod optužbama za “lažne vijesti”, “terorizam”, “ekstremizam” i druga “antidržavna” djela, dok se za neke ni ne zna zašto su zatvoreni. Deset novinara u egzilu je osuđeno u odsustvu na zatvorske kazne.

Od dolaska Vašeg šefa na vlast 1999. godine ubijeno je 25 novinara (podaci CPJ), a od februara 2022. mnogo ih je napustilo zemlju „vladavine prava“, u kojoj se ide u zatvor čak i ako se kaže da je agresorski rat imperijalnog režima za teritorije upravo to što jest – rat.

U državnim obrazloženjima za mnoge ruske novinare i medije koje je režim proglasio „nepoželjnima“ i „stranim agentima“ doslovce stoji da su širili „lažne informacije o odlukama ruskih državnih organa i njihovim politikama“, „diskreditovali unutrašnju i vanjsku politiku ruskih vlasti da bi kreirali negativnu sliku naše zemlje“, „okrivili rukovodstvo Rusije za bezrazložnu agresiju protiv Ukrajine, okupaciju njenih teritorija, tvrdeći da je prisajedinjenje Krima, Narodnih Republika Donjecka i Luganska i regiona Zaporožja i Kersona Ruskoj Federaciji nelegitimno“, „govorili protiv specijalne vojne operacije“...

U tom ratu je do 31. maja u Ukrajini ubijen 13.341 civil od čega 710 djece, a ranjeno 32.744 civila od čega 2076 djece (podaci Kancelarije UN za ljudska prava od 16. juna).

Znam da dobro znate da je to rat na tuđoj teritoriji u kome je do sada poginulo pet puta više ruskih vojnika nego u svim ratovima koje je ruska država vodila od kraja Drugog svjetskog rata do početka invazije na Ukrajinu u februaru 2022. godine – procjene broja poginulih koje su napravile nezavisne organizacije (koje ste takođe proglasili nepoželjnim) kreću se od 110.000 do 250.000 a crni bilans prelazi milion kada se uračunaju i ranjeni. Naravno da u zemlji „vladavine prava“ ne možete naći ove podatke, jer su od početka agresije na Ukrajinu proglašeni za vojnu tajnu.. Vidjeh danas i da je režim ograničio pozive preko Telegrama i Signala.

Zar ovo do sada nije dovoljno da se stekne negativna slika o ljudskim pravima u Rusiji pod Putinovim režimom, gospodine ambasadore? A nisam ni pomenuo politički motivisane procese i zatvaranje opozicionih lidera (Aleksandar Navaljni, Vladimir Kara-Murza), represiju nad civilnim društvom putem istog ovog zakona o „stranim agentima“ (koje su Putinovi slijepi i/ili koristoljubivi sljedbenici i ovdje htjeli da uvedu, ali im nije moglo biti), progon LGBT osoba i organizacija, nedostatak stvarne političke konkurencije, ograničenja za opoziciju, zloupotrebu državnih resursa na izborima... Sve je ovo konstatovano u izvještajima uglednih međunarodnih organizacija Amnesti internešnl i Hjuman rajts voč i posmatračkih misija ODIHR/OSCE (koje niste ni zvali da posmatraju posljednja dva izborna ciklusa, što li zaboga?)

A sve i da ste u pravu za „vladavinu prava“ pod režimom čiji ste dio, odnosno da „pravosudni sistem i mehanizmi za obezbjeđivanje zakonitosti i reda funkcionišu pouzdano i u skladu sa zakonskim okvirima ”, samo ću Vas podsjetiti da je Hitlerov nacistički režim donio rasne zakone protiv Jevreja i ostalih „nearijevaca“, prije nego što je prionuo da ih istrijebi. I to je bila, slično kao i danas pod Putinovim režimom, „vladavina prava“.

Vaša tvrdnja da „mnogo toga ne zavisi” od novinara i urednika „Vijesti“ i da je to “potreba da se slijede ne sopstveni stavovi, već savjeti spolja, što nije uslovljeno dobrim odnosom prema Rusiji, već željom da se izazovu negativne emocije prema njoj”, što „pokazuje vašu težnju da se uklopite u one od kojih, kako vjerujete, zavisi prosperitetna NATO sadašnjost i EU budućnost Crne Gore”, tačna je koliko i ona druga u pismu da u Rusiji pod Putinom teče med i mlijeko, od ljudskih prava, preko ekonomije do „visokog autoriteta na međunarodnoj sceni“.

Novinari i urednici „Vijesti“ u svom radu ne slijede ničije „savjete spolja“, niti se „uklapaju“ sa bilo kim, što smo dokazali za ove blizu tri decenije. Pitajte naše čitaoce, koji i te kako razlikuju civilizaciju od divljaštva.

A kakve veze ima to što „ogromna većina Crnogoraca gaji simpatiju prema Rusima” sa kritikom jednog autokratskog režima koji ugnjetava susjede ali i sopstvene građane? Siguran sam da ogromna većina građana simpatiše i mnoge druge narode, naravno iz različitih razloga. Stari je to trik, gospodine ambasadore, poistovjetiti režim kojem služite sa narodom. I providan. Rusi imaju divnu kulturu i umjetnost, dali su ogroman doprinos nauci, kad je trebalo žestoko su se borili za slobodu i dali velike žrtve u toj borbi. A Rusi nisu Putin, znam da znate. Znaju i naši čitaoci, tu smo saglasni, imuni su oni na Vaše providne trikove.

Na kraju, drago mi je što živim i što sam novinar u zemlji, koja je - kakva god bila – stotinu puta demokratskija od Rusije pod Putinovim režimom, kojem ćete, siguran sam, nastaviti da ponizno služite dok bude trajao. Nadam se da neće dugo.

( Mihailo Jovović )