AfD osvaja i zapadnu Njemačku

Njemačka krajnje desna partija Alternativa za Njemačku (AfD) ostvarila je značajan prodor u najmnogoljudnijoj njemačkoj pokrajini na opštinskim izborima u nedjelju, ušavši po prvi put u drugi krug izbora za gradonačelnike i naglašavajući svoj uticaj izvan istočnog uporišta.

Konzervativna Demohrišćanska unija (CDU) ostala je najjača stranka u cjelini, ali je podrška njihovim nacionalnim koalicionim partnerima, Socijaldemokratama (SPD), oslabila u Sjevernoj Rajni-Vestfaliji (NRV), zapadnoj pokrajini s više od 18 miliona stanovnika, dok je AfD gotovo utrostručio svoj rezultat u odnosu na prije pet godina, dostigavši 14,5 odsto.

“AfD se u NRV više ne može izbjeći”, objavila je ushićeno liderka stranke Alis Vajdel.

Njemačka domaća obavještajna služba klasifikovala je AfD u maju kao desničarsku ekstremističku organizaciju, mada je ta odluka trenutno na čekanju zbog žalbenog postupka pred sudom.

Ovi izbori bili su prvi test za krhku koaliciju kancelara Fridriha Merca sa SPD-om, za koju kritičari tvrde da ne uspijeva da se izbori sa ekonomskom stagnacijom i zabrinutošću birača zbog imigracije.

Rješavanje pitanja migracija prioritet je za AfD, koji je na saveznim izborima u februaru postao druga najveća stranka u Njemačkoj i dobio podršku tehnološkog milijardera Ilona Maska.

Mada je udio AfD-a u glasovima bio nešto manji nego u februaru, njihovi kandidati za gradonačelnike su prvi put ušli u drugi krug u tri grada gusto naseljenog Rurskog basena, nekadašnjeg industrijskog srca zemlje - Gelzenkirhenu, Duizburgu i Hagenu.

U regiji koja je dom za skoro četvrtinu od 81 milion stanovnika Njemačke, etnički raznolika mješavina nekadašnjih rudarskih oblasti, kreativnih studentskih gradova, visokotehnoloških metropola i vinograda čini je izbornim barometrom.

Mercovi konzervativci osvojili su 33,3 odsto glasova, što je pad od oko jednog procentnog poena u odnosu na prije pet godina. SPD je skliznuo na 22,1 odsto sa 24,3 odsto.

Gubici će vjerovatno pojačati pritisak na Larsa Klingbajla, ministra finansija i lidera SPD-a, da pojača profil stranke i nametne se kao mlađi partner u Mercovoj koaliciji.

Ziren Link, gradonačelnik Duizburga iz SPD-a, koji će se za dvije sedmice suočiti s kandidatom AfD-a u drugom krugu, okrivio je rukovodstvo partije za debakl.

“Nešto nije u redu sa strategijom”, rekao je, pozivajući partiju da zauzme oštriji stav po pitanjima koja su zaštitni znak AfD-a, poput imigracije. Njegov grad, nekada snažno središte industrije čelika s razvijenom riječnom lukom, sada je jedan od najsiromašnijih u Njemačkoj.

“Ovaj rezultat treba da nas zabrine”, izjavio je Hendrik Vust, konzervativni premijer Sjeverne Rajne-Vestfalije. “Ne možemo spokojno spavati - pa ni moja sopstvena partija, mada je pobijedila na izborima.”

Uprkos rastu nezaposlenosti i ekonomskoj neizvjesnosti u Njemačkoj, samo blagi pad CDU-a u NRV-u mogao bi ojačati argumente da 50-godišnji centristički političar Vust naslijedi Merca, koji ima 69 godina, ukoliko se ne kandiduje ponovo za kancelara na izborima zakazanim za 2029.

( N.B. )