Budva u srcu evropske i evroatlantske bezbjednosti

Obilježavajući petnaest godina postojanja, 2BS (To Be Secure) Forum potvrđuje status vodeće platforme za politički i bezbjednosni dijalog u jugoistočnoj Evropi i šire. Kada je 2011. godine, pod okriljem Atlantskog saveza Crne Gore, Forum prvi put održan, malo je ko mogao naslutiti da će Budva, tokom naredne decenije i po, postati strateško mjesto okupljanja lidera, stručnjaka i donosilaca odluka koji oblikuju bezbjednosnu agendu Evrope i transatlantske zajednice. Kao učenik i panelista na prvom Forumu, nisam mogao ni sanjati da će Budva, od periferije, postati centar evropskog i evroatlantskog bezbjednosnog dijaloga.

Tokom svih ovih godina, Forum ne bi dosegao današnji nivo profesionalizma, sadržaja i uticaja bez strateške podrške NATO-a i Ambasade Sjedinjenih Američkih Država u Crnoj Gori. Njihova kontinuirana saradnja osigurava stabilnost Foruma i potvrđuje kredibilitet Crne Gore kao pouzdanog saveznika i partnera.

Misija Foruma - jačanje veza između regiona i ključnih evroatlantskih struktura - danas je važnija nego ikad. Od samog početka, 2BS Forum je bio posvećen produbljivanju partnerstva sa NATO-om i Evropskom unijom - institucijama koje čine temelj evropske stabilnosti i bezbjednosti.

U eri povratka geopolitike, ruske agresije na Ukrajinu, rastućih tenzija na Bliskom istoku, nestabilnosti na Zapadnom Balkanu i sve učestalijih hibridnih prijetnji - od sajber napada do intenzivnih kampanja dezinformisanja i izazova novih tehnologija - Forum nudi prostor za ozbiljan dijalog, razmjenu iskustava i usaglašavanje strategija između regionalnih i globalnih aktera. U vremenu tektonskih bezbjednosnih poremećaja i globalnih političkih vrtloga, kada je teško predvidjeti buduće izazove, ovogodišnji program „The Age of Transformation“ dodatno potvrđuje aktuelnost Foruma.

Tokom proteklih petnaest godina, Budva je ugostila više od 450 govornika, preko 4.000 učesnika i predstavnike iz više od 60 država. Na 2BS Forumu učestvovali su najviši zvaničnici NATO-a i Evropske unije, predsjednici država i vlada, ministri, senatori, kongresmeni, čelnici međunarodnih organizacija i renomirani eksperti.

Ovi susreti su afirmisali Crnu Goru kao pouzdanog partnera i važnu kariku između Zapadnog Balkana i šire evroatlantske zajednice, dok je članstvo Crne Gore u NATO-u dodatno osnažilo značaj Foruma.

Pored strateške važnosti, 2BS Forum ima i snažnu edukativnu dimenziju. Kroz volontiranje i učešće u organizaciji, stotine mladih imale su priliku da steknu praktična znanja iz oblasti bezbjednosti, međunarodnih odnosa i diplomatije.

Forum je postao i važna platforma za novinare i širu javnost, podižući svijest o značaju bezbjednosnih i evroatlantskih tema i stvarajući novu generaciju lidera spremnih da se nose sa savremenim izazovima.

Na raskrsnici vrijednosti

Cijeli svijet danas stoji na raskrsnici između uništenja i demokratskog razvoja. Talasi populizma, nacionalizma, revizionizma i alternativnih tumačenja stvarnosti ozbiljno ugrožavaju demokratske vrijednosti i međunarodni poredak.

Crna Gora se sličnim izazovima suočava i na domaćem terenu - kroz testiranje građanskog koncepta države, napade na antifašističke vrijednosti i sekularizam, te pokušaje preispitivanja državne nezavisnosti i spoljnopolitičke orijentacije. Ove prijetnje ugrožavaju mir i temeljne ustavne i demokratske vrijednosti, usporavajući i kompromitujući naš najveći strateški cilj - integraciju u Evropsku uniju.

Crna Gora, pred sopstvenom prekretnicom, mora jasno da se opredijeli ne samo spoljnopolitički, već i u pogledu svog identiteta, vizije i sudbine nacije. Zato je važno da energiju i resurse usmjerimo na pitanja i teme koje će zemlji donijeti prosperitet i stabilnost.

Brend koji se mora čuvati

Petnaest godina postojanja 2BS Foruma ne svjedoči samo o kontinuitetu, već i o rastućem značaju ove platforme u arhitekturi evropske i globalne bezbjednosti. Forum je postao prepoznatljiv brend Crne Gore - simbol profesionalizma, kredibiliteta i strateškog promišljanja.

Upravo zato, taj brend treba ne samo njegovati, već i ljubomorno čuvati. Podsjetimo se primjera GLOBSEC-a - foruma po kojem je Slovačka decenijama bila prepoznata, a koji je, usljed političkih i društvenih okolnosti, izgubila. Danas je GLOBSEC našao novi dom u Češkoj, gdje je, uz podršku predsjednika Pavela, oživljen kao gotov, brendiran proizvod. Češka je preuzimanjem GLOBSEC-a dobila značajne političke, ekonomske i strateške benefite - mnogo više od same organizacije jednog foruma.

Vrijeme je da i Crna Gora konačno prepozna šta zaista znači 2BS Forum. Ne samo kao organizator, već i kao država koja je, zahvaljujući ovoj platformi, pozicionirana u samom centru evropskog i transatlantskog bezbjednosnog dijaloga. To je prilika koja se ne ponavlja, ali i odgovornost koja se ne smije zanemariti. Jer 2BS nije samo događaj u Budvi, već dokaz da i mala država može biti veliko mjesto susreta, dijaloga i odluka koje oblikuju budućnost.

Autor je admiral u penziji, direktor Centra za strateške analize i procjene, Atlantski savez Crne Gore

( Dragan Samardžić )