Odlazak posljednje dive

Jedna od najvećih evropskih filmskih diva XX vijeka, Klaudija Kardinale, čija su se lica i glas urezali u istoriju svjetske kinematografije kroz remek-dela velikana kakvi su bili Federiko Felini, Lukino Viskonti i Serđo Leone, preminula je protekle nedjelje u 87. godini. Njenu smrt potvrdio je agent Loren Savri, navodeći da je slavna glumica umrla u Nemuru, nedaleko od Pariza, gdje je živjela posljednjih godina, prenosi Nova.

Kako brojni evropski mediji podsjećaju, Kardinale se na međunarodnoj sceni pojavila početkom šezdesetih godina i meteorski zasjala - vrlo brzo je postala, uz Sofiju Loren, Đinu Lolobriđidu i Anu Manjani, jedna od najprepoznatljivijih italijanskih zvijezda svog doba. Tokom karijere snimila je više od 130 filmova, osvojila tri nagrade David di Donatelo (italijanska verzija Oskara), a 1993. dobila je i počasnog Zlatnog lava na Filmskom festivalu u Veneciji.

“Filmska zvijezda postala sam veoma mlada. Ali, za to nemam nikakve zasluge - bila je to stvar sudbine. Uvijek je neka srećna zvijezda bdjela nada mnom”, napisala je u svojoj autobiografiji Moje zvijezde koja je objavljena 2005.

Italijanski naučila kao odrasla

Iako je bila simbol italijanske kinematografije, Kardinale je rođena u Tunisu, 15. aprila 1938. godine, u porodici sicilijanskih emigranata. Odrasla je govoreći francuski, arapski i sicilijanski dijalekt, a italijanski je naučila tek kao odrasla osoba.

Kao tinejdžerka pojavila se u kratkometražnom filmu francuskog reditelja Renea Vautjea Anneaux d’or, a ubrzo i u debitantskoj ulozi uz mladog Omara Šarifa u filmu Goha (1958), prikazanom u Kanu. Iste godine osvojila je titulu Najlepše Italijanke u Tunisu, što ju je odvelo na festival u Veneciji gdje je, u bikiniju na plaži Lidо, privukla pažnju velikih italijanskih producenata.

Iako je u početku željela da bude učiteljica, sudbina joj je donijela drugačiji put. Sa 19 godina bila je silovana i zatrudnjela; odlučila je da rodi sina Patrika, ali je, kako bi izbjegla skandal, potpisala ugovor sa producentom Frankom Kristaldijem, koji joj je savjetovao da dječaka predstavi kao mlađeg brata. Sa Kristaldijem, koji je kasnije postao i njen suprug, ostala je u poslovnom odnosu gotovo dvije decenije.

Velika epoha italijanskog filma

Pod Kristaldijevim vođstvom stigle su uloge koje će je uvesti u legendu. Debitovala je u komediji Velika pljačka u Viji Madona (1958), a već 1960. godine glumila je u Viskontijevom epu Roko i njegova braća i u Lijepom Antoniju Maura Bolojina.

Ubrzo je uslijedila romantična drama Djevojka s koferom (1961), a već 1963. došla je prelomna godina u njenoj karijeri. Tada je Kardinale igrala u tri klasika svjetske kinematografije: Viskontijevom Gepardu, Felinijevom 8 i po i kultnom holivudskom hitu Blejka Edvardsa Pink Panter.

U Gepardu je tumačila Anđeliku Sedaru, mladu Sicilijanku koja osvaja srce Alena Delona u vrijeme političkih previranja u Italiji. Film je ovjenčan Zlatnom palmom u Kanu i ostao upamćen kao Viskontijevo remek-djelo, rađeno po monumentalnom romanu Đuzepe Tomasija di Lampeduze.

Istovremeno, Felini joj je povjerio ulogu svoje muze u autobiografskom klasiku 8 i po, dok je u Holivudu postala princeza Dala u Pink Panteru.

Slava u Americi donijela joj je saradnje sa najvećim zvijezdama tog doba: Džonom Vejnom, Ritom Hejvort, Bartom Lankasterom, Tonijem Kertisom. Ipak, najvažnija uloga iz tog perioda bila je u Leoneovom vesternu Bilo jednom na Divljem zapadu (1968), gdje je kao udovica i bivša prostitutka, koja brani svoje imanje od željezničke kompanije, stvorila jednu od najmoćnijih ženskih figura evropskog filma.

Iako su je mediji povezivali sa Marčelom Mastrojanijem, Alenom Delonom, Stivom Mekvinom, pa čak i Marlonom Brandom (čije udvaranje je odbila), Kardinale je rijetko govorila o privatnom životu. Poslije razvoda od Kristaldija 1975. godine, dugo je bila u vezi sa rediteljem Paskvalom Skvitijerijem, sa kojim je imala ćerku Klaudiju i sarađivala na brojnim filmovima.

Trag i van filmskog platna

Kardinale je nastavila da snima tokom sedamdesetih i osamdesetih, sarađujući sa Viskontijem, Markom Fererijem, Vernerom Hercogom (Fitzcarraldo) i Marčelom Mastrojanijem (Henri IV). Osvojila je još jednu nagradu David di Donatello i dva Zlatna globusa u Italiji.

Bila je aktivna i u pozorištu, igrajući u dramama Pirandela, Tenesija Vilijamsa i Nila Sajmona. Zanimljivo, okušala se i u muzici - sedamdesetih je snimila nekoliko disko singlova, među kojima su Love Affair i Sun… I Love You.

Klaudija Kardinale ostavila je trag i van filmskog platna - pojavila se na omotu ranih izdanja legendarnog albuma Boba Dilana Blonde on Blonde, a izazvala je buru kada je 1967. u minici posjetila rimskog papu.

Za životni doprinos umjetnosti odlikovana je Legijom časti u Francuskoj (2008), a njena fotografija iz mladosti krasila je zvanični plakat 70. Filmskog festivala u Kanu 2017. godine.

Tom prilikom poručila je mladim glumicama:

“Nikada ne prihvatajte uloge koje će vas povrijediti ili natjerati da izdate sebe. Odbijte hirove reditelja ili bilo kakav profesionalni ucjenjivački pritisak. Borite se!”

Smrću Klaudije Kardinale, kinematografija je izgubila jednu od posljednjih velikih diva zlatnog doba filma. Njene uloge, snimljene na relaciji Rim-Pariz-Holivud, ostaju kao svjedočanstvo vremena kada su film i glumci imali mitsku dimenziju.

Glumom se aktivno bavila sve do 2010. godine, a tada je odlučila da malo uspori i posveti se privatnom životu. Ipak, posljednji put se na filmskom platnu pojavila 2020. godine u Netfliksovom ostvarenju Rouge City.

Klaudija je 2011. godine proglašena jednom od 50 najljepših žena u čitavoj filmskoj industriji, a veliki dio svog života posvetila je borbi za ženska prava. Tako je od 2000. godine bila i Uneskov ambasador dobre volje za odbranu ženskih prava.

( K. V. )