Populista Babiš ubjedljivo pobijedio na izborima u Češkoj, tražiće podršku marginalnih partija
Sa 99 odsto obrađenih biračkih mjesta, ANO je vodio sa 34,7 odsto, dok je Spolu bio drugi sa 23,2 odsto.
Stranka ANO milijardera Andreja Babiša ubjedljivo je pobijedila na parlamentarnim izborima u Češkoj u subotu, što otvara mogućnost vlade koja bi ojačala populistički, antiimigracioni blok u Evropi i smanjila podršku Ukrajini.
Babiš je rekao pristalicama da će ANO nastojati da formira jednopartijsku vladu, ali i da će razgovarati sa dvije manje partije - uključujući i krajnje desničarsku SPD - kako bi obezbijedio podršku, jer njegova stranka nema apsolutnu većinu, prenosi agencija Rojters.
On je ponovo odbacio optužbe da bi njegova pobjeda mogla da učini ovu centralnoevropsku zemlju manje pouzdanim partnerom Evropske unije i NATO-a.
S kim će Babiš u savez?
"Želimo da spasimo Evropu… i mi smo jasno proevropski i pro-NATO", rekao je Babiš novinarima.
Sa gotovo svim obrađenim rezultatima, ANO je bio na putu da zamijeni aktuelnu vladu premijera Petra Fiale. Fiala je čestitao Babišu i priznao poraz.
ANO je u kampanji obećavao brži rast, veće plate i penzije, niže poreze i poreske olakšice za studente i mlade porodice.
Ta obećanja - koja će koštati milijarde eura, okončati politiku štednje i staviti na probu štedljiv mentalitet zemlje - naišla su na odjek kod mnogih Čeha čiji su realni prihodi poslednjih godina naglo pali usljed rastuće inflacije.
Međutim, Babiš mora da prevaziđe određene prepreke da bi postao premijer, uključujući zakone o sukobu interesa, budući da je vlasnik hemijskog i prehrambenog konglomerata, kao i dugogodišnje optužbe za prevaru u vezi sa korišćenjem subvencije EU prije više od 15 godina - optužbe koje on negira.
Sa 99 odsto obrađenih biračkih mjesta, ANO je vodio sa 34,7 odsto, dok je Spolu bio drugi sa 23,2 odsto, saopštila je Statistička kancelarija.
Predsjednik Petr Pavel, koji imenuje premijera, trebalo bi da u nedjelju započne razgovore sa liderima stranaka.
Prema projekcijama, ANO će osvojiti oko 80 mjesta u donjem domu parlamenta od ukupno 200, pa će morati da pronađe širu podršku.
Babiš je rekao da će razgovarati sa Motoristima, koji se protive zelenim politikama EU, i sa anti-EU i anti-NATO SPD.
Lider Motorista Petr Mačinka kazao je da je otvoren za razgovore sa ANO, a isto je poručila i SPD.
"Snažna Češka"
"Na izbore smo izašli sa ciljem da okončamo vladu Petra Fiale, i čak je i podrška manjinskoj vladi ANO važna za nas, jer bi to ispunilo cilj koji smo imali na ovim izborima", rekao je zamjenik predsjednika SPD Radim Fiala.
U cjelini, proruske marginalne partije prošle su lošije od očekivanog - SPD je osvojila 7,8 odsto, dok je krajnje lijeva stranka Stacilo!, formirana oko Komunističke partije, ostala ispod cenzusa od 5 odsto za ulazak u parlament.
Babiš, koji je vodio centrolijevu vladu 2017–2021, nekada je želio da Češka uvede euro, ali je od tada postao evroskeptik i pristalica američkog predsjednika Donalda Trampa, dijeleći kačkete sa natpisom "Snažna Češka" inspirisanim Trampovim sloganom "Make America Great Again".
Kao saveznik mađarskog lidera Viktora Orbana, Babiš se povezao sa brojnim krajnje desničarskim partijama u grupi Patriots for Europe u Evropskom parlamentu, nastojeći da ospori glavni tok evropskih politika, uključujući dekarbonizaciju.
Odbacio je pozive SPD-a da se održi referendum o izlasku iz EU i NATO-a, ali je rekao da bi okončao "češku inicijativu" koja je, uz pomoć zapadnih donatora, kupovala milione artiljerijskih granata iz cijelog svijeta za Ukrajinu.
ANO smatra da NATO i EU treba da preuzmu obavezu pomoći Ukrajini, a stranka je u nekim glasanjem u Evropskom parlamentu bila uzdržana po pitanju podrške Kijevu i njegovoj kandidaturi za članstvo u EU, što je Babiš u prošlosti takođe osporavao.
( D.C. )