Turbine izbrisati iz planskog dokumenta: Novi zahtjev za planiranu investiciju na Paštrovskoj gori

Molimo vas da izuzmete projekat vjetroelektrane “Brajići” iz nacrta Prostorno-urbanističkog plana Budve (PUP) i tako doprinesete očuvanju našeg zaleđa za građane Budve i Crne Gore, kao i za naredne generacije.

To se navodi zahtjevu, u koji su “ Vijesti” imale uvid, a koji je dostavljen Ministarstvu prostornog planiranja i državne imovine, Komisiji za izradu PUP-a Budva.

Zahtjev potpisuju Blažo Kažanegra iz Fondacije “Bankada”, predsjednici savjeta mjesnih zajednica “Brajići” i “Sveti Stefan” Željko Stojanović i Vladislav Mitrović, Miško Rađenović sa Fakulteta za biznis i turizam i Savo Martinović iz NVO “Nezavisna građanska inicijativa” Brajići.

Projekat vetroelektrane predviđena je na području Brajića i Paštrovske gore, na području budvanske i barske opštine.

“Na ovom području je planirano najmanje 7-8 vjetroturbina visine preko 150 metara sa elipsom. Ne osporavajući značaj zelene energije, smatramo da projekat nije podesan da se gradi u zaleđu opštine Budve jer je opšte poznat negativni uticaj vjetroelektrana na turizam i ruralni turizam, o čemu svjedoče brojni naučni radovi, kao i praktični primjeri. Shodno tome, izgradnja vjetroelektrane na području katastarskih opština Brajići i Kuljače ugrozila bi perspektivu razvoja ruralnog turizma u selima u zaleđu Budve: Brajića, Stojanovića, Uglješića, Kuljača, Kažanegra, Mrtvice, Berišinog sela, Vrijesnog, Vojnića, Rustova, Ograđenice, Slanjine, Andričića…. Takođe, projekat VE “Brajići” bi ugrozio perspektivu razvoja ruralnog turizma na području Gornje Mrtvice i Dolova gdje se nalaze stari katuni (torovi) žitelja Brajića i paštrovskih sela u zaleđu Svetog Stefana, imajući u vidu da su danas katuni sve popularniji kako u naučno-istraživačkom, tako i kulturno-turističkom smislu. Ugrožene bi bile brojne hajking staze na ovom području, dok pojedinim lokalitetima, kao što je planina Goli vrh, koji predstavija važno istorijsko i znamenito (“lieux de memories”), ali i sveto mjesto za Paštroviće, koje će prije ili kasnije biti tako i zvanično proglašeno, gdje se nalazi spomen ploča Paštrovićima stradalim u 14. vijeku u bici sa vojskom ugarskog kralja Ludviga, i gdje se planira izgradnja crkve”, navodi se u zahtjevu.

Kako ističu, ugrožen bi bio i vrh planine Velja Trojica, u graničnoj zoni opština Budve i Bara, gdje se nalaze ostaci crkve Svete trojice, koji ujedno predstavljaju popularna mjesta za turiste, hajkere, hodočasnike i planinare.

“Pristup bi bio onemogućen jer su upravo na ovim mjestima predviđene vjetro-turbine. Uprava za zaštitu kulturnih dobara je napravila velike propuste prilikom analize ovog područja u pogledu VE “Brajići” te će uskoro, nadamo se, njeno mišljenje biti stavljeno van snage i biti predmet ozbiljne analize relevantnih međunarodnih institucija. Ugroženi bi bili manastiri Duljevo, Vojnići, Sveti Spiridon te donekle i Rustovo kako u smislu buke tako i vizuelno, što bi uticalo na svakodnevni manastirski život. Smatramo takođe da bi vjetroelektrana potpuno turistički devastirala kako priobalni pojas tako i zaleđe te bi svojom pojavom ugrozile I strukturalno i fizički opštinu Budva i iznad svega razvoj turizma ali i poljoprivrede (vinarstvo, pčelarstvo, agroturizam...). Na ovom području nalaze se imanja sa kućama i kućištima u privatnom vlasništvu više stotina vlasnika od kojih su neka već počela da se turistički i poljoprivredno valorizuju, a druga su već u pripremi i u planovima”, navodi se u zahtjevu.

Kako ističu, projekat VE “Brajići” je u strogoj suprotnosti sa smjernicama i projektima iz Strateškog plana razvoja opštine Budva od 2024. do 2028. godine.

“Vjetroelektrana bi pretvorila zaleđe opštine Budva u energetsku zonu te, iznad svega, ruralni i kulturni turizam, ali i više ostalih oblika alternativnog turizma u takvim uslovima potpuno nemaju perspektivu jer se dešava direktna saturacija prostora od čega građani Budve i Crne Gore nemaju nikakve koristi nego samo dalekosežne posljedice i štetu. Savjet za reviziju Detaljnog prostornog plana (DPP) koncesionog područja za izgradnju vietroelektrane na lokalitetu Brajići, u izvještaju iz jula 2023. godine u čijem sastavu je bio i zvanični predstavnik Opštine Budva, dao je negativno mišljenje na ovaj plan. Takođe Evropa Nostra iz Brisela, koja se bavi zaštitom prirodne i kulturne baštine Evrope i Institut Evropske investicione banke (EIB Institute) su uvrstili lokalitet Kulturni pejzaž Paštrovske gore među 11 najugroženijih lokaliteta baštine Evrope za 2023. godinu u okviru programa 7 Most Endangered kojeg finansira Evropska unija”, naglašava se u dopisu.

Kako se dodaje, izgradnja projekta VE “Brajići” bi imala “vrlo izražen negativan vizuelni uticaj na ambijent, prirodni i kulturni pejzaž zaleđa opštine Budve sa Svetim Stefanom i Miločerom kao biserima crnogorskog turizma”.

“Kao uporedni primjer kako vjetroelektrana može uticati na neki kultrno-turistički lokalitet možemo uzeti Mont-Sen-Mišel u Francuskoj, gradić na ostrvcetu sa crkvom na vrhu koji podsjeća na Sveti Stefan i vrlo je popularan među turistima. Prije nekih 12 ili 13 godina postojao je plan da se izgradi vjetroelektrana koja bi bila udaljena oko 17 kilometara od ovog lokaliteta vazdušne linije u najbližoj tački. Međutim, institucije su odmah reagovale, uključujući i UNESCO i projekat je obustavljen”, navode u dopisu.

Podsjećaju i na Deklaraciju o zaštiti Paštrovske gore koja je jednoglasno usvojena na sjednici Skupštine opštine Budve 18. avgusta 2023. godine.

“Deklaracijom se zahtijeva zaštita područja Paštrovske gore i traži trajna zabrana izvođenja krupnih infrastrukturnih projekata na području Paštrovske gore radi očuvanja nemjerljivo vrijednih kulturnih i prirodnih resursa”, zaključuje se u dopisu.

Podsjećaju i na Deklaraciju o zaštiti Paštrovske gore koja je jednoglasno usvojena na sjednici Skupštine opštine Budve 18. avgusta 2023. godine. "Deklaracijom se zahtijeva zaštita područja Paštrovske gore i traži trajna zabrana izvođenja krupnih infrastrukturnih projekata na području Paštrovske gore radi očuvanja nemjerljivo vrijednih kulturnih i prirodnih resursa", zaključuje se u dopisu.

( Vuk Lajović )