Slike naše podsvijesti

Da decenije kvalitetnog rada donose zasluženu prepoznatnost publike pokazalo se na samostalnoj izložbi slika umjetnika Milovana Mikija Radulovića, koji je svojim imaginativnim stilom privukao mnoge posjetioce u Umjetnički paviljon u Podgorici ovog utorka.

Nazvati izložene slike samo imaginativnim nije dovoljno dobar opis, jer se u njima oslikava dublji element nadrealnog, koji vješto stvara vizuelni most između podsvjesti i posmatrača. Nedostatak inherentnog značenja prikazane vizuelne forme ovdje služi kao poziv na individualnu interpretaciju koja stvara dijalog.

Taj dijalog je i dio tih slika, što ih čini na neki način ekspanzivnim, jer ta umjetnost nije limitirana samo na platno na kome je naslikana, već se širi preko posmatrača, povezujući se s njegovim unutrašnjim “ja”. To je ubjedljivi pečat velike umjetnosti, jer samo ona može da bude transcedentalna na način na koji uključuje posmatrača, a preko posmatrača se širi dalje, odbijajući limite tehničkih ograničenosti.

Govoreći o koherentnosti vizuelne kompozicije treba istaći da slike imaju određenu “pocijepanu” strukturu, gdje je nedostatak sastavljene složenosti zamijenjen lakim vizijama i sugestivnim simbolima. Tu se otkriva brilijantna tehnika koja koristeći na prvi pogled nedovršene simbole stvara nadrealni svijet upravo koristeći se podsvjesnom imaginacijom posmatrača. Tom metodom umjetnik izbjegava forsiranje specifične kompozicije i prepušta posmatraču da momentalno konstruiše svoje vizije, što čini ove slike određenim ogledalom naše podsvjesti.

Povežimo ovo s konkretnim primjerom iz predstavljenih slika, gdje se često može vidjeti blijedi krug koji se može posmatrati kao Mjesec. Upravo mjesečeva svjetlost je samo refleksija sunčeve svjetlosti, upravo kao što je značenje i smisao ovih slika refleksija našeg već postojećeg smisla.

Pored kompozicije, moramo govoriti i o “odsustvu” objektivnog motiva, jer motiv zahtijeva namjeru, dok u ovim slikama nema namjere kao takve. Umjesto cjelovitosti i realnosti oblika stvorenog pod diktatom motiva, ovdje su prisutne sjenke, siluete i fragmenti koji se realiziju u kompletnu cjelinu tek u subjektivnom pogledu posmatrača. Dok strogo definisani motiv u svojoj vizuelnoj konstrukciji može imati samo jedno značenje, slike Radulovića nude beskonačno značenje upravo zbog manjka inherentnog značenja.

Ovo nisu slike definisane namjere sa određenim ciljem i putanjom, već deskriptivne vizije čistog stanja, ljepota samo po sebi. Paradoksalno, upravo ova metoda omogućava neograničene putanje i kretanje smisla nego ako bi bile definisane jednim jakim ali ukočenim motivom. Težeći ničemu ove slike postižu sve.

Ne treba pogrešno misliti da zbog manjka koherentnosti ili motiva da su ove slike hladne i udaljene, već upravo suprotno. Bez nametanja određenih barijera, ove slike su veoma bliske posmatraču, jer one jesu ono što posmatrač želi da budu. Samim tim, taj interpersonalni karakter ove tehnike otkriva jednu vedrinu našeg autentičnog postojanja koje se sve više zaboravlja u trivijalnosti moderne egzistencije.

Radulović je “Vijestima” kazao da ne postoje trikovi ili specifični načini u slikarstvu, već podsvjesno slikanje koje vremenom postaje ubjedljivije.

“Nemate trikova i određenih načina u zanatu. Zanat se vremenom, slikanjem, podsvjesno postiže, te poteze nesvjesno radite. Ako uključite razum, to je već prenošenje stvari na platno. Kao što je Pikaso rekao, naslikajte psa sa pet nogu toliko ubjedljivo kao da ste ga negdje vidjeli”, kazao je on.

( Pavle Savović )