Jakšić-Stojanović: Crna Gora je čvrsto posvećena pametnoj specijalizaciji i razvoju istraživačke infrastrukture
Crna Gora je bila domaćin prvog dana Ministarskog sastanka Platforme za istraživanje i inovacije Zapadnog Balkana. Sastanak se održava danas i sjutra, u organizaciji Evropske komisije, Predsjedništva Vijeća EU i Crne Gore
Crna Gora je čvrsto posvećena pametnoj specijalizaciji i razvoju istraživačke infrastrukture kao osnovi za svoju transformaciju i doprinos viziji inovativne i konkurentne Evrope, poručila je ministarka prosvjete, nauke i inovacija, Anđela Jakšić-Stojanović.
Crna Gora je danas bila domaćin prvog dana Ministarskog sastanka Platforme za istraživanje i inovacije Zapadnog Balkana. Sastanak se održava danas i sjutra, u organizaciji Evropske komisije, Predsjedništva Vijeća EU i Crne Gore.
Platforma predstavlja operativni mehanizam Agende za inovacije, istraživanje, obrazovanje, kulturu, mlade i sport na Zapadnom Balkanu (WB agenda), koju je pokrenula Evropska unija (EU) sa ciljem promovisanja naučne izvrsnosti.
Jakšić-Stojanović je kazala je da Crna Gora ostaje čvrsto posvećena pametnoj specijalizaciji i razvoju istraživačke infrastrukture kao ključnim stubovima svoje transformacije.
„Naša poruka je jasna – spremni smo da doprinesemo zajedničkoj viziji inovativne i konkurentne Evrope, a mostovi koje danas gradimo temelji su zajedničke evropske budućnosti“, poručila je Jakšić-Stojanović.
Evropska komesarka za startapove, istraživanje i inovacije Ekaterina Zaharieva, istakla je da joj je izuzetno drago što su se ministri okupili baš u Podgorici, jer je ovo ključni trenutak za jačanje partnerstva između EU i Zapadnog Balkana na polju istraživanja i inovacija.
“EU i Crna Gora su snažni partneri u oblasti inovacija i istraživanja. Crna Gora učestvuje u našim okvirnim programima još od 2008. godine. Od tada je ostvarila impresivan napredak. Pred nama je zajednički zadatak: da pretvorimo briljantnu nauku i preduzetnički duh ovog regiona u motor ekonomskog rasta”, poručila je Zaharieva.
Ambasador EU u Crnoj Gori, Johan Satler, naglasio je da se u državama Zapadnog Balkana jasno vidi pozitivna dinamika.
On je kazao da su, na polovini trajanja programa Horizont Evropa, aplikanti iz regiona već obezbijedili oko 180 miliona eura kroz više od 500 projekata, što je izvanredan uspjeh koji pokazuje snagu saradnje u oblasti istraživanja i inovacija.
„Od digitalnih rješenja za poljoprivredu do napretka u zdravstvu i pomorskim tehnologijama, Zapadni Balkan dokazuje svoj kapacitet da doprinese naučnoj izvrsnosti Evrope“, naglasio je ambasador Satler.
Ministarka evropskih poslova, Maida Gorčević, saopštila je da Crna Gora ostaje čvrsto opredijeljena da do kraja naredne godine završi pregovarački proces, čime bi se otvorio put ka punopravnom članstvu do 2028. godine.
„U tom kontekstu, prepoznajemo transformativnu moć istraživanja i inovacija za ekonomski rast, održivi razvoj i društvenu koheziju. Nauku vidimo ne samo kao pokretača tehnološke izvrsnosti, već i kao ključni most ka evropskoj integraciji“, rekla je Gorčević.
Jakšić-Stojanović istakla je, između ostalog, brojne javne pozive za naučnike i istraživače.
Ona je govorila o očekivanom pristupanju Crne Gore ELI ERIC-u (najnaprednija evropska infrastruktura u oblasti laserske i fotonske nauke), i predstavila MONUSEN projekat – prvi Horizon Europe projekat koji je koordinirala crnogorska institucija, a koji je doveo do 27 naučnih radova i tri patenta, te se bavi istraživanjem morskog dna.
Takođe, Crna Gora bilježi istorijski uspjeh kroz projekat CENNA, fokusiran na pametni ekološki monitoring.
Vlada Crne Gore, kako je navedeno, sistemski ulaže i u vještačku inteligenciju kroz nacionalne istraživačke pozive koji podržavaju ovu temu i strateška dokumenta.
Jakšić-Stojanović je predstavila i rezultate Crne Gore u sprovođenju Strategije pametne specijalizacije, ističući da je Crna Gora bila prva zemlja van EU koja je usvojila ovaj dokument još 2019. godine, a da je sada u toku izrada druge (2026–2031).
„Do sada je investirano 168 miliona eura, uključujući osnivanje Fonda za inovacije, izgradnju Naučno-tehnološkog parka u Podgorici, jačanje Tehnopolisa u Nikšiću i otvaranje Doma digitalne revolucije“, navodi se u saopštenju.
Učesnici su istakli značaj dalje saradnje, razvoja istraživačke infrastrukture i strategija pametne specijalizacije za rješavanje izazova zelene i digitalne tranzicije, kao i ulogu vještačke inteligencije u nauci.
Zaključci plenarnog dijela ministarskog sastanka uključuju, između ostalog, posvećenost jačem povezivanju akademske zajednice sa industrijom.
„Iako se naši izdaci za istraživanje i inovacije još uvijek kreću između 0,2 i jedan odsto BDP-a, naš zajednički cilj da dostignemo tri odsto nije san, to je pravac. Svaka investicija u znanje približava nas snažnijem, konkurentnijem i povezanijem regionu“, zaključila je Jakšić-Stojanović.
Događaj, čiji je cilj integracija regiona u istraživački sistem EU, okupio je predstavnike EU, ministarke i ministre iz regiona, kao i predstavnike naučne, inovacione i poslovne zajednice.
( MINA )