Vlahović i Drakić nezakonito u FZD-u?

Vojin Vlahović je nezakonito obavljao funkciju direktora Fonda za zaštitu depozita (FZD) prethodne četiri godine jer u trenutku imenovanja 2021. godine nije ispunjavao zakonski uslov od najmanje pet godina radnog iskustva u finansijskom sektoru, dok članica Upravnog odbora Nina Drakić takođe ne ispunjava taj uslov propisan članom 28 Zakona o zaštiti depozita. Istovremeno, na posljednjem konkursu za izbor direktora nezakonito su prihvaćene kandidature osoba zaposlenih u komercijalnim bankama, iako zakon izričito zabranjuje njihovo imenovanje.

To je naveo kandidat za direktora Fonda za zaštitu depozita Mladen Bojanić u dopisu Upravnom odboru (UO) Fonda, koji uskoro treba da raspiše novi konkurs za izbor direktora. “Vijestima” je Bojanić dostavio dopis koji je poslao.

Prvi konkurs za direktora je poništen početkom ovog mjeseca jer nijedan od pet kanddata (Vojin Vlahović, Andrija Radunović, Asmir Pepić, Veselin Ivanović i Mladen Bojanić) nije dobio potrebnu većinu. Vlahoviću je četvorogodišnji mandat istekao trećeg oktobra i kako je saopštio UO u skladu sa članom 12 Statuta Fonda nastavlja da obavlja funkciju do imenovanja direktora.

Bojanić je u dopisu naveo da je, pozivajući se na Zakon o upravnom postupku, zatražio uvid u dokumentaciju sa konkursa za izbor direktora FZD-a i da je nakon uvida u pribavljene spise uočio više nezakonitosti u postupku o kojima želi da obavjesti Upravni odbor.

Šta kaže ESA 2010?

“Aktuelni direktor i kandidat za novi mandat direktora Vojin Vlahović je na sjednici UO 29. 9. 2021. godine nezakonito izabran za direktora. Uslov iz člana 28 Zakona o zaštiti depozita koji jasno definiše da se za direktora Fonda može izabrati kandidat koji ima “najmanje pet godina radnog iskustva stečenog u finansijskom sektoru” nije bio ispunjen. To iz sljedećih razloga - radno iskustvo u Fondu PIO od novembra 1995. do novembra 1999. (četiri godine godine) nikako se ne može smatrati dovoljnim za ispunjenje ovog uslova jer Fond PIO ne pripada finansijskom sektoru po bilo kojoj klasifikaciji djelatnosti koja se zvanično primjenjuje u Crnoj Gori, već prema ESA 2010 (European System of Accounts) klasifikaciji u Sektor S.1314 – Institucije socijalnog osiguranja (Social security funds), kao dio šireg sektora S.13 – sektor Opšte državne uprave (General government), a po COFOG - Klasifikaciji po funkciji državne uprave (Classification of the Functions of Government) pripada sektoru COFOG 10 - Socijalna zaštita (Social Protection), tačnije podsektorima COFOG 10.2 - Starosne penzije (Old age) i COFOG 10.9 - Socijalna zaštita (Social protection)”, naveo je Bojanić, dodajući da ni MONSTAT, ni Centralna banka, ni Privredna komora (PKCG) ne svrstavaju Fond PIO u finansijski sektor.

Prema njegovim riječima, Vlahović je nakon Fonda PIO radio u preduzećima i državnim institucijama koje ne pripadaju finansijskom sektoru, poput kompanije “Vektra”, Kabineta predsjednika Vlade, Turističke organizacije Crne Gore, “Montenegrobonusa”, Ministarstva vanjskih poslova, Aerodroma Crne Gore i Savjeta za civilno vazduhoplovstvo, pa ni u jednoj varijanti nije mogao ispuniti zakonski uslov od najmanje pet godina iskustva u finansijskom sektoru propisan članom 28 Zakona o zaštiti depozita.

“Ne bih se bavio razlozima koji su rukovodili sekretara da pogrešno cijeni ispunjenost uslova, a prethodni Upravni odbor da pored ovako jasnih činjenica ipak se odluči na nezakonito imenovanje Vlahovića za direktora FZD-a, već prepuštam Vama i nadležnim institucijama da ispitate zakonitost imenovanja direktora iz septembra 2021. godine i nakon utvrđivanja svih činjenica adekvatno reagujete na ovu više nego očiglednu i lako dokazivu nezakonitost. Vršenje ove značajne funkcije za period od četiri godine imalo je i ima veliku materijalnu korist za aktuelnog direktora, a sve kao rezultat imenovanja 2021. godine. Stanje je ostalo i do danas nepromijenjeno usljed produženja mandata zbog neimenovanja novog direktora, pa cijenim neophodnim da se postupak provjere ovih navoda obavi u što skorijem roku. Član 172 Zakona o radu jasno definiše mogućnost otkazivanja ugovora o radu zaposlenom ako je prilikom “zasnivanja radnog odnosa ili raspoređivanja na drugo radno mjesto dao neistinite podatke koji se odnose na zasnivanje radnog odnosa, odnosno za obavljanje drugih poslova”, navodi Bojanić.

PKCG dovela Milatovića u zabludu

Bojanić navodi i da članica Upravnog odbora Fonda Nina Drakić, predstavnica PKCG, na osnovu dostupne biografije na Sajtu FZD-a ne ispunjava zakonski uslov iz člana 22 Zakona o zaštiti depozita o najmanje pet godina radnog iskustva u finansijskom sektoru. Prema njegovim riječima, iskustvo stečeno kroz rad na projektima USAID-a i u PKCG ne može se smatrati iskustvom u finansijskom sektoru, pa traži da se utvrdi da Drakić ne ispunjava uslove za članstvo u Upravnom odboru.

“Paradoksalno je, a naročito je neetički, da član Upravnog odbora koji ne ispunjava zakonski uslov za članstvo u njemu utvrđuje ispunjenost uslova i odlučuje o imenovanju kandidata za direktora. Bilo bi veoma loše po integritet FZD-a, a posebno za PKCG, da je Kabinet predsjednika Crne Gore doveden u zabludu, a sve su prilike da je tako, predlogom PKCG za člana Upravnog odbora FZD-a osobe koja, uz sve uvažavanje obrazovanja i radnog iskustva, ne ispunjava jasan zakonski uslov za člana UO Fonda. Ne bih da Vam sugerišem način na koji ćete to nedvosmisleno utvrditi, ali sam slobodan ukazati da se jasnim pregledom liste svih poslodavaca i vremenskih perioda u kojima je kod njih Nina Drakić sticala radno iskustvo, sve to može brzo i jednostavno provjeriti. Pozivanje na opšte obrazovanje, učešće u raznim projektima i radno iskustvo u nefinansijskom sektoru nisu i ne mogu biti prihvatljivi dokazi za ispunjenje jasne zakonske norme od najmanje pet godina radnog iskustva u finansijskom sektoru. Član 25 Zakona o zaštiti depozita propisuje prestanak funkcije člana UO prije isteka mandata ukoliko se utvrdi kršenje člana 22 istog zakona, kao i proceduru razrješenja i imenovanja drugog kandidata, pa očekujem da UO postupi po tim zakonskim normama, predloži Predsjedniku Crne Gore razrješenje i imenovanje drugog člana UO”, istakao je Bojanić.

On je UO zamolio da činjenice na koje je ukazao detaljno provjeri prije raspisivanja novog konkursa kako bi naredni proces imenovanja direktora Fonda bio u potpunosti zakonit i transparentan, odnosno kako bi bile otklonjene sve nezakonitosti i moguće dileme po pitanju ispunjenosti zakonskih uslova za imenovanje direktora i, ne manje važno, članova UO koji učestvuju u izboru i imenovanju direktora Fonda.

Zaposleni u banci ne može biti kandidat za direktora

Bojanić ukazuje da je Upravni odbor FZD-a prilikom poništenog konkursa za izbor direktora prihvatio kandidature dvojice kandidata koji su u tom trenutku bili zaposleni u komercijalnim bankama, iako Zakon o zaštiti depozita izričito zabranjuje da osoba zaposlena u banci bude imenovana za direktora FZD-a. On smatra spornim stav Upravnog odbora da se ta zabrana može zaobići izjavom kandidata da će napustiti banku ako budu izabrani, podsjećajući da Zakon o radu ne dozvoljava istovremeno zasnivanje dva radna odnosa u punom radnom angažovanju.

“Predlagač zakona – Ministarstvo finansija i Skupština, prilikom kreiranja i usvajanja zakona, nijesu ostavili mogućnost da se može izabrati kandidat koji će tek nakon imenovanja za direktora napustiti kreditnu instituciju. Da jesu, onda bi takvu normu unijeli u zakon i precizirali rok od momenta imenovanja do stupanja na dužnost”, naveo je Bojanić.

On je dodao da je funkcija direktora Fonda posebno osjetljiva zbog pristupa podacima iz bankarskog sektora, pa kreatori zakona, kako navodi, nijesu slučajno propisali ovu normu koja treba da spriječi sukob interesa i moguću naklonjenost prema komercijalnim bankama.

( Marija Mirjačić )