Nikšić, otvoreni grad kulture
Od industrijskog simbola do Evropske prijestonice kulture 2030: otvaraju se vrata nove ere stvaralaštva, zajedništva i ponosa
Odjeknula je juče iz Brisela vijest: Nikšić - Evropska prijestonica kulture 2030.
Na zvaničnom sajtu Evropske komisije, u sektoru za kulturu i kreativnost ime Nikšića našlo se među odabranima.
Da je grad pod Trebjesom zvanično osvojio ovu prestižnu titulu, saopšteno je na ceremoniji u Kući evropske istorije, dan nakon što je upriličena i finalna prezentacija kandidature Nikšića pred žirijem - panelom Evropske komisije.
Kultura u centru
Koordinator inicijative i nikšićke aplikacije Mato Uljarević za “Vijesti” nije krio uzbuđenje ističući da je u pitanju “nevjerovatna stvar”.
“Naporno smo radili i dali sve što je bilo do nas da dođemo do ovog rezultata koji je nevjerovatna stvar za Nikšić i cijelu Crnu Goru. Ovo je projekat koji će biti platforma za transformaciju kulturnog sektora, ne samo Nikšića, već i cijele države. Pred nama je pet godina teškog i napornog rada koji treba da rezultira 2030. godine koja će biti godina kulturnih dešavanja u Nikšiću. Važno je napomenuti da će i naredne godine koje prethode 2030. dati prostor ljudima iz kulture iz cijele Crne Gore da rade, razvijaju svoja znanja i kompetencije, a pritom će imati dugoročne rezultate. U suštini, 2030. samo započinje tranformacija Nikšića iz nekadašnjeg industrijskog grada u grad kulture, što je on oduvijek i bio, ali sada je kao takav prepoznat i na evropskoj mapi i na evropskom nivou. Nikšić će biti grad iz kojeg mladi neće odlaziti već će biti dobro mjesto za život”, poručio je Uljarević.
On je istakao da je značajna bila podrška predsjednika Opštine Nikšić Marka Kovačevića, Ministarstva kulture i medija (MKM) na čelu sa Tamarom Vujović, Vlade Crne Gore čime su demonstrirali da stoje uz projekat. Vujović je istakla da je uzbuđenje veliko, ali i da su istinski vjerovali u tim koji je predstavljao Nikšić pred Evropskom komisijom.
“To se ne odnosi samo na 2030. godinu, već i na sve godine do te, ali i one nakon. Potvrđeno je, tamo smo gdje istorijski, kulturološki i vrednosno pripadamo. Ovo je velika stvar za kulturu Crne Gore i stavlja kulturu ponovo u centar politika, razvoja, ali i svakodnevnog života građana. Mnogo smo srećni, mi smo pobjednici, ali poraženih nema i čestitamo i Ljvovu. Sarađivaćemo i napraviti jednu prelijepu priču za evropsku Crnu Goru”, poručila je ministarka.
Kovačević je dodao da jeste veliki dan za Nikšić, te da će se to i u budućnosti pokazati.
“Dosanjali smo veliki san, a narednih pet godina idemo da ga ostvarimo i da Nikšić 2030. godine bude prijestonica Evrope!”, poručio je on.
Pokrenuli pokret
Crnogorski grad je ovu titulu osvojio u finalnom duelu sa ukrajinskim Ljvovom, u kategoriji gradova iz zemalja van Evropske unije. Predsjednik žirija Hrvoje Laurenta istakao je da oba grada mogu biti ponosna na postignuto, ali prestižnu titulu može ponijeti samo jedan. I to je Nikšić.
“Naš zadatak je bio da ocijenimo ponude gradova u odnosu na dva cilja EPK - očuvanje i promocija raznolikosti kultura u Evropi i isticanje zajedničkih karakteristika koje dijele, kao i povećanje osjećaja pripadnosti građana zajedničkom kulturnom prostoru i njegovanje doprinosa kulture dugoročnom razvoju gradova u skladu sa odgovarajućim strategijama i prioritetima”, obrazložio je.
Dalje se žiri vodio kriterijumima po šest tačaka, a to su: doprinos dugoročnoj strategiji, kulturni i umjetnički sadržaj, evropska dimenzija, doseg, upravljanje i kapacitet za realizaciju.
On je dodao da su impresivni profesionalizam, posvećenost i strast prema kulturi koju su pokazali kandidati.
“Pokrenuli ste pokret, promjenu načina razmišljanja u vašem gradu i regionu. Vaše kandidature su izgradile veoma čvrst temelj za kontinuirani održivi razvoj vaših gradova, sa umjetnošću, kulturom i kreativnošću u srcu. Iskoristite ovu jedinstvenu priliku da održite zamah koji ste tako čvrsto izgradili tokom proteklih godina”, poručio je Laurenta.
Koncept otvorenog grada
Koordinator nikšićke aplikacije, uz Uljarevića, je i Nemanja Popović. Vizija Nikšića 2030. godine, koja je zavrijedila evropsko priznanje, naslanja se na bogatu istoriju grada, pa su tako kao predložak iskoristili specifičan urbanistički plan koji je svojevremeno uradio Josip Slade, na poziv knjaza Nikole, nakon oslobođenja Nikšića.
“Reagujući na rastuće globalne podjele i tenzije, grad Nikšić je odlučio da svoju kandidaturu razvije oko teme ‘otvorenog grada’ i koncepta ‘čojstva’. Kroz snažan kulturni program, godina titule biće prilika da se pokaže da otvorenost i solidarnost utiru put ka pozitivnoj transformaciji: od kreativnosti i učenja do otpornosti i kolektivnog blagostanja”, piše na zvaničnom sajtu Evropske komisije u opisu aplikacije kancelarije Nikšić - EPK 2030.
Nikšić - otvoreni grad, fokusira se na sedam pravaca i potencijala Nikšića, objašnjeno je ranije, a simbol svakog od njih je neki od, za identitet grada, važnih građevina ili lokaliteta. “Re:Connect”, odnosno “Poveži se” (sa nasljeđem, ljudima, budućnošću), tiče se prirodnih bogatstava Nikšića, njihove valorizacije ali i podizanja svijesti o važnosti očuvanja prirode kao jednog od temeljnih principa, s fokusom na Slano jezero.
“Re:Inherit” pokreće pitanje zaštite našeg i istovremeno evropskog kulturnog nasljeđa na teritoriji Nikšića, njegove promocije i pristupačnosti (strancima, mladima, osobama sa invaliditetom i drugima). Glavna tema je kulturna baština, a simbol Dvorac kralja Nikole. “Re:Tell” se temelji na snažnoj pripovjedačkoj tradiciji Nikšića, a neke od priča i legendi će biti dramatizovane i osavremenjene. Simbol je Bedem.
"Re:Open" pravac je vezan za otvorene javne prostore, a simbol je Trg slobode kao mjesto susreta zajednice, demokratizacije, kulture i mjesto gdje se aktiviraju svi potencijali zajednice, mjesto gdje se promoviše sloboda izraza i govora. “Re:Start” pokreće pitanje mentalnog zdravlja, kao simbol koristi gradski korzo. Simbol pravca “Re:Turn” je tunel, koji je i simbol depopulacije Nikšića, čime se to pitanje stavlja u fokus i pokreće svojevrsna decentralizacija kulture. Dom Revolucije simbol je koncepta “Re:Evolve” u čijem fokusu su kreativne industrije i digitalizacija.
( Jelena Kontić )