Kokainske rute kontrolišu Balkanci: Španska policija razotkrila jednu od najsofisticiranijih narko-mreža u istoriji

Španska policija je tokom septembra i oktobra 2025. godine razotkrila jednu od najsofisticiranijih narko-mreža u istoriji zemlje - strukturu koja je djelovala direktno iz luke Valensija, jednog od najvećih trgovačkih čvorišta u Evropi. Iza operativnih slojeva, radnika luke i špeditera, istražitelji su otkrili mrežu povezanih kriminalnih grupa sa Balkana, koje su posljednjih godina preuzele kontrolu nad ključnim kanalima za uvoz kokaina iz Latinske Amerike.

Krajem septembra, Nacionalna policija Španije i Guardia Civil sproveli su operaciju kodnog imena “Spider” (Pauk), u kojoj je uhapšena 81 osoba - među njima estibadoresi (radnici za ukrcaj i iskrcaj kontejnera), vozači kamiona, agenti logističkih firmi i nekoliko korumpiranih službenika zaduženih za pristup skladištima u luci.

Trojica uhapšenih tog dana članovi su Balkanskog narko-kartela.

U akciji je zaplijenjeno 4,5 tone kokaina, a pronađena je i veća količina gotovine, luksuznih vozila, nakita i oružja. Istraga je pokazala da su “pauk ljudi” (hombres araña), kako ih je nazvala španska štampa, koristili industrijske dizalice i sigurnosne kodove da se tokom noći penju po kontejnerima i otvaraju one u kojima je droga stizala iz Ekvadora i Kolumbije.

Prema navodima španskih medija, operacija je trajala duže od godinu, pod nadzorom Istražnog suda broj 15 iz Valensije, uz koordinaciju sa međunarodnim agencijama Europola i DEA. Prvi rezultati pokazali su da je mreža imala “unutrašnju zaštitu” u luci - sistem lozinki, rasporeda i falsifikovanih naloga koji su omogućavali članovima da identifikuju “čiste” kontejnere sa drogom i izvuku tovar prije n ego što prođe kroz carinski skener.

Zaplijenili više do 4,5 tona kokaina

Špansko Ministartsvo unutrašnjih poslova (Ministerio del Interior) 26. septembra saopštilo je detalje akcije, navodeći da su osim tri člana Balkanskog narko-kartela, među 81 osumnjičenog uhapsili 17 lučkih radnika, devet vozača kamiona i 17 odgovornih lica iz pet kompanija...

Lisice na ruke stavljene su i dvojici članova kolumbijskih kriminalnih organizacija, ali i pripadniku španskih bezbjednosnih snaga, koji je djelovao kao posrednik između balkanskog kartela i južnoameričkih kriminalnih grupa, olakšavajući uvoz kokaina.

“Pored toga, sindikalni predstavnici, jedan ljekar i osoblje povezano sa Centrom za zapošljavanje luke sarađivali su u švercu droge, olakšavajući prijem novih članova u radnu službu luke (Estiba Portuaria), što je bilo presudno za kontrolu procesa utovara i istovara kontejnera”, saopštilo je Ministarstvo unutrašnjih poslova Španije.

U 59 pretresa i pretraga na različitim lokacijama u pokrajini Valensija i na ostrvu Ibiza, zaplijenjeno je više od 4,5 tona kokaina, 365.000 eura u gotovini, brojna luksuzna dobra i različito vatreno oružje.

“Istraga, koja je započela početkom 2024. godine, omogućila je da se otkrije postojanje kriminalne organizacije koja je djelovala kao kartel kokaina u Luci Valensija. Tokom postupka, Nacionalna policija uspjela je spriječiti osam pokušaja izvlačenja kokaina iz kontejnera. Opsežnim istragama potvrđeno je da su u mrežu bili uključeni lučki radnici, vozači kamiona i vlasnici transportnih preduzeća, koji su djelovali uz preciznu podjelu zadataka. Prema nalazima istražitelja, kriminalna struktura koristila je sofisticirane metode za izvlačenje kokaina iz luke i njegovu dalju distribuciju na veliko. Za to su im služili ‘pauk ljudi’ koji su se peli po kontejnerima da bi došli do krijumčarene robe”, piše u saopštenju.

Među oružjem zaplijenjenim od te kriminalne grupe pronađena su i dva pištolja u obliku hemijske olovke i tri elektrošokera.

“Osim trgovine narkoticima, organizacija je raspolagala cijelom mrežom firmi preko kojih je prala novac i uvodila profite od droge u legalni finansijski sistem. Zapljenjena su brojna luksuzna dobra, uključujući 53 luksuzna vozila, jahtu vrijednu 400.000 eura, 60 satova poznatih marki, nakit, dijamante i zlatne poluge. Istraga je još u toku s ciljem identifikovanja drugih članova organizacije i provjere mogućih veza s ranijim zapljenama droge”, saopšteno je iz španskog MUP-a.

Novi udarac klanu

Samo tri sedmice nakon hapšenja u operaciji “Spider”, policija je 17. oktobra kartelu zadala novi udarac - zaplijenjeno je još 1,7 tona i uhapšeno šest članova te organizovane kriminalne grupe.

Policajci su, objašnjeno je, primijetili ulazak kamiona u luku, a vozač je izvodio sumnjive manevre, dok su službenici Carine i Guardia Civila nadgledali kontejner.

Zbog toga je uspostavljen operativni plan i započeto praćenje vozila.

Kamion je završio rutu u industrijskoj zoni oblasti La Costera, u opštini Vallada, gdje je ušao u skladište na nekoliko minuta i potom napustio to mjesto.

Inspektori su u tom industrijskom skladištu pronašli 690 kilograma kokaina sakrivenih u čeličnom sanduku (arcón de acero).

Prema saopštenju tamošnjeg MI, riječ je o jednoj od najsofisticiranijih metoda prikrivanja droge otkrivenih u Španiji u posljednjih nekoliko godina, u kojoj su korišćeni specijalno izrađeni čelični sanduci da bi se izbjegla detekcija skenerima na ulazu u lučki terminal.

U nastavku operacije, u još jednom kontejneru povezanom s istom rutom, pronađeno je dodatnih 1.013 kilograma, što čini ukupno 1,7 tona kokaina.

Španska policija vjeruje da je riječ o dijelu istog narko-lanca koji je funkcionisao tokom operacije “Spider”. Droga je, kao i ranije, poticala iz Ekvadora, a krijumčarska metoda je gotovo identična - skrivanje pošiljki u metalnim strukturama koje ne registruju rendgenski skeneri u luci.

Šest osoba je uhapšeno, među njima dvojica državljana sa Balkana, za koje istražitelji tvrde da su bili “notarios” - nadzornici pošiljke, zaduženi da potvrde da je roba preuzeta i distribuirana prema Evropi. Uhapšen je i vozač kamiona, navodno direktni izvršilac preuzimanja kokaina u skladištu “La Costera”.

Iz španskog MI objašnjavaju da su istražitelji utvrdili da je skladište bilo dio logističke mreže kriminalne organizacije.

“Balkanski kartel preuzeo je luku Valensija”

Prema izvorima španske policije, mreža u luci Valensija bila je u tjesnoj vezi sa tzv. Balkanskim kartelom, konglomeratom kriminalnih grupa iz Crne Gore, Srbije, Albanije, Hrvatske, Slovenije i Bosne i Hercegovine, koji posljednju deceniju dominira rutom kokaina iz Latinske Amerike.

Policijski izvještaji govore da su logističke ćelije sa Balkana, posebno one povezane sa Crnogorcima i Albancima, imale ključnu ulogu u infiltraciji radnika u luku i distribuciji droge nakon iskrcaja, nadziru, komuniciraju šifrovano sa latinoameričkim partnerima ali i koriste legalne firme kao paravan za transport i skladištenje robe.

Španski mediji su čak upotrijebili izraz “el cartel de los Balcanes tomó el puerto de Valencia” - “balkanski kartel preuzeo je luku Valensija”, naglašavajući da je riječ o strukturi koja je sposobna da kontroliše ulazne tokove kokaina kroz evropske komercijalne rute.

Iako španske vlasti nijesu objavile konkretna imena, istražitelji iz Evrope već godinama povezuju balkanske grupe u Španiji sa istim mrežama koje su djelovale u Lučkim centrima Roterdama, Antverpena i Bara.

Prema analitičarima Europola, Crnogorci i Srbi čine “najorganizovaniji segment” balkanskog kartela, sa mrežama u Belgiji, Holandiji i na Pirinejskom poluostrvu.

Nekoliko operacija protiv škaljarskog i kavačkog klana pokazalo je da pojedine ćelije sarađuju direktno sa južnoameričkim kartelima u Ekvadoru, posebno sa strukturama u Guajakilu, istom gradu iz kojeg su potekle pošiljke otkrivene u Valensiji.

Španski istražitelji navode da su komunikacije pronađene u sklopu operacije “Spider” sadržale balkanske jezike i kontakte sa brojevima iz Crne Gore i Srbije.

Mreža poluautonomnih ćelija, bez jasnog vođe

Luka Valensija je treća po veličini u Evropi i najvažniji trgovački terminal na Mediteranu. Preko nje svake godine prođe više od 5 miliona kontejnera. Za kriminalne mreže to znači beskonačne mogućnosti - svaki kontejner je potencijalni prolaz za pošiljku vrijednu milione.

Stručnjaci za borbu protiv narko-trgovine upozoravaju da balkanske grupe ne funkcionišu kao tradicionalni karteli sa jasnim vođstvom, već kao mreža poluautonomnih ćelija koje dijele resurse, kontakte i logistiku. Upravo ta struktura im omogućava da prežive policijske udare, kada jedna ćelija padne, druga preuzima tok novca i operacija.

Španski tužioci najavljuju nove optužnice i proširenje istrage ka finansijskim kanalima, jer se sumnja da je značajan dio profita od kokaina prao kroz fiktivne kompanije u sektoru transporta, građevine i nautike.

Paralelno, međunarodni timovi pokušavaju da identifikuju “komandni centar” koji je koordinisao isporuke iz Južne Amerike i raspored u luci.

Iako su zaplijenjene desetine tona kokaina u posljednjih nekoliko mjeseci, činjenica da se nove pošiljke i dalje pojavljuju pokazuje da kartel iz luke Valensija nije u potpunosti neutralisan i da se mreža, uz podršku balkanskih grupa, brzo reorganizuje.

U posljednjih deset godina, Balkan se iz pozicije tranzitne zone pretvorio u strategijski centar evropske trgovine kokainom. Operacija u Valensiji pokazuje da balkanske mreže više nijesu samo partneri latinoameričkih kartela, one danas kontrolišu dio luka, radne strukture i distribucione rute širom kontinenta.

Slučaj kartela koji je djelovao u luci Valensija je, prema ocjeni istražitelja, samo vrh ledenog brijega globalnog narko-sistema čiji se korijeni protežu od obala Ekvadora do primorja Crne Gore.

( Jelena Jovanović )