Nude 3,4 miliona za Jadransku stražu: Opština Budva namjerava da kupi kulturno-istorijski spomenik iz 9. vijeka

Kulturno-istorijski spomenik iz 9. vijeka, nekadašnji benediktinski samostan koji je prije dvije i po decenije, čudnim spletom okolnosti, lokalna uprava prodala privatniku, da bi potom bio pretvoren u hotel i restoran - starogradska Jadranska straža ponovo će se vratiti u ruke Opštine Budva.

Kako je “Vijestima” potvrđeno, predsjednik Opštine Nikola Jovanović dao je odobrenje svojoj administraciji da sadašnjim vlasnicima odgovore da je lokalna uprava spremna da za 3,4 miliona eura kupi neprocjenjivo vrijednu građevinu.

Konačnu odluku će svakako morati dati Skupština opštine, a “Vijestima” je rečeno da će se već na prvoj sljedećoj sjednici pred odborničkim sazivom naći odluka o kupovini građevine u srcu Staroga grada.

Imajući u vidu da je riječ o spomeniku kulture, prema aktuelnom zakonu, država, odnosno Opština, imaju pravo preče kupovine.

Spekuliše se da postoji nekoliko zainteresovanih za kupovinu Jadranske straže, zbog čega je Jovanović odlučio da je upravo ovo pravi trenutak da, kada je gradska kasa puna, Opština počne da vraća imovinu koju je u prethodnom periodu prodavala.

Pominje se da je oko na Jadransku stražu bacila i renomirana turska kompanija Merit, koja je u blizini Staroga grada izgradila luksuzni kondo hotel Merit Starlit.

Kako je “Vijestima” rečeno u lokalnoj upravi, Sekretarijatu za zaštitu imovine Opštine Budva 31. oktobra se obratio notar Nikola Tomanović i obavijestio ih da su se nosioci prava suvlasništva na Jadranskoj straži - “OLD TOWN GROUP” iz Budve i Miloš Burić obratili notarskoj kancelariji sa zahtjevom da se zaključi ugovor o prodaji.

“Prenosom prava svojine na poslovnim prostorima prenosi se i pravo sukorišćenja na katastarskoj parceli u obimu od jedne šestine idealnog dijela. Cijenu su prodavci označili na iznos 2.000.000 eura u korist Burić Miloša i 1.400.000 eura pravnom licu OLD TOWN GROUP doo iz Budve. U listu nepokretnosti je označeno pravno stanje, faktičko stanje u kome se nalaze poslovni prostori kao spomenik kulture. U listu nepokretnosti nije upisano faktičko stanje. Faktičko stanje je označeno u izvještaju o procjeni vrijednosti nekretnina”, piče u dopisu notara u koji su “Vijesti” imale uvid.

Kako Tomanović pojašnjava, po osnovu odredbe Zakona o zaštiti spomenika kulture, država Crna Gora ima pravo preče kupovine na kulturnom dobru i površini zemljišta, s pozivom na odredbu člana 45 Zakona.

“Stoga vam se obraćamo za zahtjevom da se u zakonskom roku odredite i izjasnite da li je država Crna Gora zainteresovana da iskoristi pravo preče kupovine pravne nekretnine”, ističe se u dopisu dostavljenom Jovanoviću na uvid.

Uvidom u list nepokretnosti, kako se navodi, Jadranska straža se nalazi na katarskoj parceli 2.791 KO Budva u sukorišćenju sa Opštinom Budva, u obimu prava od dvije trećine idealnog dijela, iz čega proizlazi da, osim Ministarstva kulture i medija, i Opština Budva po osnovu upisanog prava sukorišćenja ima pravo preče kupovine.

“Stoga vam se obraćamo da se u zakonskom roku odredite i izjasnite da li je opština Budva zainteresovana da iskoristi pravo preče kupovine u odnosu na označenu nepokretnost”, naveo je notar.

Jadranska straža sa istočne strane predstavlja starogradske bedeme prema plaži Brijeg od Budve, poznatijoj kao Ričardova glava. Sagrađena je prije dvanaest vjekova kao benediktinski samostan, kada i starogradska Santa Marija in Punta.

U 19. vijeku, za vrijeme Austrougarske, objekat se koristi za vojno-pomorske potrebe, a isto tako i za vremena Kraljevine Jugoslavije, kada se po obali organizuju jadranske straže.

Pedesetih godina prošlog vijeka, poslije Drugog svjetskog rata, Opština Budva tu organizuje zabavište. Uoči zemljotresa 1979. i Urbanističkim planom Starog grada iz 1985. godine, zgrada u narodu poznata kao Jadranska straža je namijenjena kulturi, Gradskoj muzici i folklornom društvu “Kanjoš”. Rađena je i posebna statika za objekat zbog dinamičkih sila koje izazivaju igrači folklora prilikom skokova.

Od Ratka Buturovića, do Baje Sekulića i Rusa

Iznenada, 1998. godine, tadašnji predsjednik Opštine Rade Gregović, bez znanja Skupštine, zgradu namijenjenu kulturi prodaje preduzeću “Unipres Zrenjanin”, koji je vlasništvo novosadskog biznismena Ratka Buturovića, poznatijeg kao Bata Kankan, za tadašnjih 480.000 njemačkih maraka.

Pokojni Buturović je postao poznat javnosti kada je konkurisao za kupovinu hotela “Mogren”, ponudivši simboličan iznos od 666.666 maraka, podnosi zahtjev Republičkom zavodu za zaštitu spomenika da nadogradi Jadransku stražu, pa čak i izgradi marinu. Ipak, Zavod za zaštitu spomenika sa Cetinja ne dozvoljava mu da podigne sprat i napravi marinu ispod Santa Marije.

Prelazak Jadranske straže u privatne ruke uzburkao je politički život u metropoli turizma.

SDP Budve tada tuži sudu u Kotoru predsjednika Opštine Rada Gregovića, zato što je prodao spomenik kulture, koji po zakonu mora ostati u vlasništvu Opštine sa namjenom po Urbaništičkom planu. Od te tužbe ne biva ništa, a Buturović, nakon što mu nije dozvoljeno da realizuje svoje zamisli, Jadransku stražu prodaje žestokom momku Blagoti-Baji Sekuliću iz Podgorice. On na svoju ruku započinje adaptaciju Jadranske straže pa, iako je u ugovoru o prodaji stajalo da se prodaje samo prizemlje i prvi sprat, započinje i rekonstrukciju podruma.

Kripte u podrumu bivaju iskopane, a svjedoci pričaju da su kosti iz njih bile pobacane svuda naokolo, da bi na kraju na mjestu gdje su bili grobovi bio izgrađen šank i magacin lokala.

Zbog svih ovih dešavanja, katolička crkva nije dozvoljava korišćenje prostora Santa Marije za potrebe festivala Grad teatar.

Međutim, cijeli posao ubrzo staje. Posljednjeg dana maja 2002. godine Sekulić je brutalno ubijen, dok se džipom vozio Mediteranskom ulicom. Njegova porodica nedugo potom prodaje Jadransku stražu za 1,2 miliona eura ruskim državljanima.

Novi vlasnik hoće da pravi apartmane, ali Zavod sa Cetinja insistira na poštovanju Urbanističkog plana.

Dovitljivi budvanski arhitekti smislili su da objekat spolja ne diraju, a da unutra sve poruše, ostave samo četiri zida i naprave dvije nove armirano-betonske ploče, i tako od dva nivoa dobiju tri, povećaju kvadraturu objekta za jednu etažu, a sve bez plaćanja komunalija i bez građevinske dozvole.

Objekat bez validnih dokumenata počeo je da se koristi, iako nije imao pravo, proradio je i restoran i apartmani. Nesloga novih vlasnika dovodi do trostrukog ubistva. U predvečerje 13. septembra 2007. godine, kada je u Starom gradu bilo na stotine turista, u bašti Jadranske straže desio se oružani obračun, u kojem su ubijeni Ukrajinac Adalbert Šuto i Vladimir Rakočević, dok su Željko i Vladimir Janković ranjeni...

U nekoliko navrata, prije deceniju pokušavano je da se Jadranska straža proda, ali nije bilo zainteresovanih.

( Vuk Lajović )