"Duhovna čeda" u "izolovanoj zajednici": "Vijesti" u Dragalju, gdje dio političara poziva policiju i ANB da intervenišu

Na dijelu prostora sela Dragalj na sjeverozapadu opštine Kotor ne postoji nikakva “izolovana zajednica” niti “vjerska sekta”, već nelegalno izgrađeno naselje koje čini dvadesetak u najvećoj mjeri manjih privatnih kuća ili vikendica, za koje je velikom većinom pokrenut postupak legalizacije, tvrde starosjedioci i novi stanovnici.

Vlasnici tih objekata su strani državljani koji imaju legalan boravak u Crnoj Gori, a dolaze iz Rusije, Srbije, Bosne i Hercegovine, ali i iz SAD, Švajcarske, Austrije i Kanade. Među vlasnicima su i državljani Crne Gore iz Podgorice, Kotora, Tivta, Budve, Risna... a bliski su Srpskoj pravoslavnoj crkvi.

Oko naselja u borovoj šumi i iza nje, na kilometar od regionalnog puta Risan - Nikšić i oko šest kilometara od nikada dovršene austrougarske tvrđave Dvrsnik u Krivošijama, nema ograde, video nadzora ili sličnog što bi ukazivalo neku “izolovanu zajednicu” koja se želi odvojiti od ostatka društva i kontrolisati prilaz drugih ljudi. Naselju nedostaje i elementarna infrastruktura, izuzev nešto uskih oštećenih asfaltnih puteva, većinom nastalih na trasama makadamskih saobraćajnica koje je još prije više od jednog vijeka probijala i gradila Austro-Ugarska.

U to se uvjerio i novinar “Vijesti” koji je obišao naselje i razgovarao sa nekoliko mještana Dragalja - starosjedilaca, ali i onih koji su u posljednjih desetak godina kupovali zemlju i podizali vikendice.

U samom naselju, koje je ovih dana bilo u centru pažnje crnogorske javnosti nakon što je poslanik Socijaldemokrata i funkcioner Evropskog saveza Branislav Nenezić u parlamentu i na duštvenoj mreži X objavio da je riječ o “izolovanoj zajednici” stranih državljana kojima bi se po njemu, trebale pozabaviti policija i bezbjedonosne službe, u hladno, maglovito jutro kada su “Vijesti” bila na licu mjesta, nije bilo nikoga od žitelja van kuća sa kojim bi se moglo porazgovarati.

Utisak koji naselje ostavlja ne odudara od brojnih drugih naseobina u Crnoj Gori, koje su u prošlosti nastale nelegalnom gradnjom. Nema vodovodnu ni kanalizacionu mrežu, ni napajanje strujom koje su vlasnici objekata riješili postavljajući na njima solarne panele ili ugrađujući manje agregate za proizvodnju struje. Vodu su sebi obezbijedili gradnjom bistijerni ili postavljanjem velikih plastičnih rezervoara, te ugradnjom hidrofora.

Naselje je nastalo nakon što je grupa ljudi posredstvom lokalnog sveštenika prije nekoliko godina od jednog mještanina kupila ukupno nešto preko 200.000 kvadrata zemljišta i na tim parcelama u međuvremenu izgradila sebi vikendice ili manje kuće u kojima stalno žive.

U “centru” naselja nalazi se privremeni objekat - drvena crkva posvećena Svetom Serafimu Sarovskom, jednom od najvećih ruskih svetitelja, koji se poštuje i u ostatku pravoslavnog svijeta - do koje se dolazi makadamom, koja je podignuta navodno na inicijativu kupaca zemljišta i vlasnika vikendica i kuća. Isti mještanin poklonio je Mitropoliji crnogorsko-primorskoj plac na kome se nalazi drvena crkva, slična onima kakvi se grade po sibirskim tajgama, te privremeni drveni objekat duhovnog centra nazvanog “Dragaljska priča”.

“Ljudi koji su ovdje kupili zemlju većinom su zaista iskreni vjernici, duboko vezani za pravoslavnu crkvu. Oni si tzv. ‘duhovna čeda’ koji su se prethodno okupljali oko oca Benedikta, bivšeg igumana manastira Svetog Arhangela Mihaila na Prevlaci kod Tivta. U vrijeme korone, oni su zajedno sa Benediktom izlazili iz gradova i okupljali se u netaknutoj prirodi na Krivošijama, imali duhovne vježbe i međusobno promovisali ideju povratka prirodi i zdravog života. Poželjeli su da tu kupe zemlju i sebi izrade domove, svako u skladu sa sopstevim materijalnim mogućnostima”, rekao je “Vijestima” sagovornik iz Kotora.

On nije želio da mu se ime navodi u medijima jer je i sam svojevremeno nelegalno podigao svoju seosku kućicu na Dragalju.

Da u ovom naselju sada žive većinom ljudi bliski Spskoj pravoslavnoj crkvi, indirektno upućuje i veliki drveni krst na ulazu u naseobinu.

Kako starosjedioci na Krivošijama imaju ogromna imanja od po nekoliko desetina ili stotina hiljada kvadrata površine i najčešće nisu spremni da ih “rasparčavaju” i prodaju kao manje cjeline, rekao je sagovornik “Vijesti”, to su i ovi ljudi uz posredovanje i podršku igumana Benedikta, od mještanina B. S. prije nekoliko godina zajedno kupili oko 200.000 kvadrata zemljišta po cijeni od par eura po kvadratu, dok se cijena zemlje u Krivošijama koja je tada sva bila neurbanizovana, kretala prosjeku oko pet eura za kvadrat.

“Oni su dakle, samo iskoristili priliku koju je prije njih takođe iskoristilo podosta drugih domaćih ljudi iz Crne Gore, da u Krivošijama kupi zemlju i postepeno grade manje vikendice ili kuće, s očekivanjem da će ih jednog dana kada se usvoji prostorno-planska dokumentacija za ovo područje opštine Kotor, uspjeti legalizovati”, kaže povremeni stanovnik Dragalja koji je prije nekoliko godina napravio vikendicu od 24 kvadrata i koji sada gaji domaće povrće i bavi se pčelarstvom.

Poput njega, i dio stanovnika naselja takođe se bavi poljoprivredom, te u malim baštama iskrčenim u preovlađujućem kamenjaru gaji pčele ili drži manju farmu koza.

“Osim jedne porodice ruskog porijekla koja ima državljanstvo SAD, tu gotovo da nema drugih Rusa. Većinom su to naši ljudi iz Crne Gore, Srbije, BiH, ili ljudi se prostora bivše SFRJ koji imaju državljanstva SAD, Kanade i Švajcarske gdje su živjeli i radili godinama. To su gotovo sve visoko obrazovani ljudi: ljekari, profesori, arhitekte, ekonomisti, penzionisani biznismeni, ali ima i zanatlija pa tako jedan od njih ovdje drži stolarsku radionicu, a drugi knjigovezački obrt, dok jedna dama koje ovdje živi vodi knjigovodstvo jednoj od jačih privatnih firmi u Tivtu”, kazao je drugi sagovornik “Vijesti” koji naglašava da su njegove komšije “pristojni i porodični ljudi koji jesu duhovno posebno upućeni na pravoslavnu crkvu, ali sigurno nisu nikakva sekta ili bezbjedonosni izazov za bilo koga”.

On ističe da se stanovnici oklupljaju oko Duhovnog centra koji ima i manji objekat u kojem njegovi aktivisti prodaju med i druge pčelinje proizvode, ljekovito bilje...

“Vijesti” prilikom posjete naselju nisu zatekle Benedikta, a jedna od aktivistkinja Duhovnog centra saopštila je da je sveštenik “poslom pošao u Podgoricu”.

U Tivtu gdje je iguman Benedikt prethodno godinama službovao u manastiru na Prevlaci, već neko vrijeme traje akcija koju su pokrenuli vjernici SPC i drugi građani da se sakuplja novac ili pomoć u građevinskom materijalu, kako bi se Benediktu olakšalo da realizuje zadatak koji je dobio od mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija. On je monaha navodno obavezao da na Dragalju podigne novi manastir Svetog Serafima Savroskog, sa svim sadržajima potrebnim za takav stalni vjerski objekat.

Nenezić je prošle nedjelje saopštio da se na Dragalju nikada nisu nalazile kuće i da se radi uglavnom o stranim državljanima koji uopšte ne komuniciraju sa lokalnom zajednicom, a da je vjerski objekat po arhitekturi ruska crkva i da je na otvaranju bio ambasador Rusije, dok se sama crkva “nalazi na katarstarskoj parceli u vlasništvu Mitropolije crnogorsko-primorske”.

Dodao je da je na katastarskim parcelama u vlasništvu DOO “Sveti Benedikt” izgrađen objekat.

“Ime Benedikt su mještani u više navrata pomenuli da ima veze sa prodajom i kupovinom zemljišta na ovom lokalitetu. Ovo bi u iole ozbiljnoj zemlji značilo da su već sada u Krivošijama, selu Dragalj, policijske snage, ali ovo je Crna Gora u kojoj bezbjednosni sektor ne postoji”, kazao je Nenezić.

U Centralnomm registru Privrednog suda upisana je firma “Sveti Benedikt” DOO koja je osnovan 14. marta 2024. godine na adresi Aleksandrova obala broj 9 u Zelenici u Herceg Novom. Registrovana djeklatnost ove firme čiji je osnivač i jedina vlasnica i direktorica Darinka Hrnjez, je “agencija za nekretnine”. Za Hrnjez je poslanik Nenezić kazao da je ona strana državljanka i nekadašnja kandidatkinja za poslanicu parlamenta Austrije. Mediji su pisali da su lideri te stranke imali tijesne veze sa Rusijom.

“Rođena je u Beču, studirala i radila u Austriji i Kanadi, stručnjak je za telekomunikacije. Pitam premijera, kako neko ko je rođen u Beču, živio i radio u Kanadi i Austriji dođe da se kući u Gornjim Krivošijama gdje nema vode”, kazao je tokom premijerskog sata u Skupštini Nenezić.

Premijer Milojko Spajić mu je odgovorio da će to pitanje delegirati ministru urbanizma, prostornog planiranja i državne imovine Slavenu Radunoviću, koji je naknadno u parlamentu, odgovarajući na pitanja poslanika, kazao da je Ministarstvo utvrdilo da su tamo ispunjeni uslovi za legalizaciju objekata.

Dvojica mještana Dragalja sa kojima su razgovarale “Vijesti” kažu da je čitava ova priča namjerno i bez realnog osnova “napumpana” od jednog od starosjedilaca Dragalja S. S. koji stalno živi u Tivtu i koji je navodno, u sukobu i sporu sa svojim plemenikom B.S. koji je prodao dio svog imanja pridošlicama. Navodno, S. S. smatra da B.S nije poštovao stare granice imanja i međaše koji su važili još u austrougarskom katastru i bili aktuelni sve dok Crna Gora sredinom devedesetih nije krenula da pravi novi sosptveni katastar nepokretnosti, prilikom čega je u nekoliko slučajeva, došlo do “mimoilaženja” sa dotadašnjim, vjekovnim granicama imanja mještana Krivošija. Stoga je S. S. navodno plasirao priču o sumnjivoj “izolovanoj zajednici stranih državljana” na Dragalju koji ne komuniciraju sa mještanima, a za što je Nenezić u parlamentu potom kazao da prema njegovom utisku, “ovi nelegalno podignuti objekti dominantno podsjećaju na one u susjednim zemljama koji služe za kampove, regrutovanje i obuku vojnika.”

Sagovornici “Vijesti” sa Dragalja kažu da nema nikavih regruta ili paravojske koje se obučava na njihovoj nekadašnjoj đedovini, te da se mještani raduju svojim novim komšijama i činjenici da se konačno, taj davno zaboravljeni i zapušteni kraj kotorske opštine polako revitalizuje.

“Opština Kotor konačno je pomalo počela da tu ulaže i sređuje infrstarukturu, asftaltira puteve, gradi javnu rasvjetu. S druge strane, dolazak novih ljudi na Dragalj puno znači jer je ovo selo bilo gotovo opustjelo i u njemu je 2019. bilo još samo 11 kuća u kojima su stalno živjeli ljudi”, kazali su sagovornici “Vijesti”.

Povodom tvrdnji poslanika Nenezića reagovali su i iz Savjeta Mjesne zajednice “Gornje Krivošije”, istakavši da Savjet “sa neizmejrnim zadovoljstvom prati razvoj našeg zapuštenog mjesta, do skora gotoro raseljenog i opustjelog, kako se ponovo naseljava, te kako ponovo stičemo utisak da postajemo živo mjesto sa ponovnim žamorom djece, velikim površinama zasađenim ljekovitim biljem, ponovnim oživljavanjem poljoprivrede, te povećanjem broja stočnog fonda.”

“Mi smo nove komšije, koje su na našu radost počele da naseljavaju Dragalj, a radi se o nekoliko desetina kuća, a ne stotina, dočekali otvorena srca, sa vjerom i nadom, da ćemo zajedno dalje živjeti i raditi na dobrobit cijele zajednice, te Opštine Kotor I Crne Gore. Mi ne dijelimo ljude po tome odakle su došli, već po tome sa kakvim namjerama su došli, tako da nijesmo legitimisali nove komšije. Ipak znamo da su većina njih državljani Crne Gore, ili da su im supružnici naši državljani, ili pak imaju uredno prijavljen boravak”, saopštio je predsjednik savjeta MZ Jovan Samardžić.

Istakao je da su “pomenuti objekti nikli na prostoru, koji je kupljen od naših mještana, gdje je predviđena individualna stambena izgradnja i većina tih objekta su u procesu legalizacije, ili taj proces privode kraju.”

“Takođe, na našu veliku radost Opština Kotor u posljednjih nekoliko godina, između ostalog, ulaže i velike napore da konačno osvijetlimo naš Dragalj javnom rasvjetom, pa nam, razumije se, ne smeta i što je jedan dio mjesta dobio javnu rasvjetu, a na kojem se nalazi pomenuto naselje. Inače, ne radi se o zatvorenoj zajednici, već o našim dobrim sugrađanima, koji imaju izraženu duhovnu potrebu. Mi se zaista ne bavimo protokolom, ali prilikom osvećenja pomenute crkve bilo je mnogo zvanica i uglednih gostiju, pa među njima i ruski ambasador, što je valjda na ponos i mjestu i selu”, saopštio je Samaržić.

Jokić: Jedini problem je nelegalna gradnja

Predsjednik Opštine Kotor Vladimir Jokić (Demokrate) kazao je “Vijestima” da je neprijatno iznenađen medijskom i prašinom koja se digla oko nelegalnog naselja na Dragalju.

“Tačno je da su u pitanju objekti podignuti bez dozvole, ali oni građevinsku dozvolu nisu ni mogli dobiti jer je tek od septembra 2020. na snagu stupio novi PUP Kotora kojim je konačno i ovo područje urbanizovano i predviđeno za individualnu stambenu izgradnju. Koliko sam upoznat, gotovio svi vlasnici tih objekta na Dragalju u međuvremenu su podnijeli zahtjeve za legalizaciju i taj je postupak u toku kao i za mnoga druga slična naselja u Crnoj Gori. Isto tako, naglašavam da su sa stanovišta zakona i svi drugi stari objekti na Dragalju, Krivošijama ili na primjer područjima Grblja, koja do sada nisu bili pokrivena planovima, pa i oni podignuti prije nekoliko vjekova, formalno se mogli smatrati kao nelegalni i sagrađeni bez građevinske dozvole. Moram istaći da ovdje nije riječ ni o kakvoj “izolovanoj zajednici” ili “vjerskoj sekti” ili ljudima koji su bezbjedonosna prijetnja bilo kome, jer se u najvećem broju radi o visoko obrazovanim ljudima, intelektualcima, čak i nekim našim ljekarima-starosjediocima iz Kotora koji su tamo gore sebi kupili imanja i napravilli kuće”, kazao je Jokić.

( Siniša Luković )