Crnogorsko-srpski film „Planina“ premijerno u takmičarskom programu Sandens film festivala 2026.

Crnogorsko-srpski dokumentarni film „Planina“ (int. naslov “To Hold a Mountain”) reditelja Biljane Tutorov i Petra Glomazića imaće svjetsku premijeru 26. januara 2026. godine na Sandens Film Festivalu u okviru prestižne takmičarske selekcije World Cinema Documentary Competition. U ovom programu prikazuju se najhrabrija i najizuzetnija ostvarenja savremenog filmskog dokumentarnog stvaralaštva autora/ki iz cijelog sveta. Film je nastao uz podršku Filmskog centra Crne Gore (2018. i 2021. godine).

Film je sniman na planini Sinjajevini na sjeveru Crne Gore, na lokaciji katuna Okrugljak i široj okolini, u periodu od sedam godina (od 2018. do 2025). Producent u Crnoj Gori je Petar Glomazić za Ardor Films, a pridruženi producent je Veliša Popović za CUT-UP.

Na udaljenim visovima Sinjajevine, najvećem pašnjačkom području na Balkanu, majka i ćerka ponosno brane svoju planinu i nomadsku stočarsku tradiciju od formiranja vojnog poligona NATO-a. Majku i ćerku povezuje nesvakidašnja ljubav, ali i gorke uspomene.

U septembru 2019. održana je prva međunarodna vojna vježba na Sinjajevini. Započeti su vojni manevri u srcu pašnjaka, bez ikakve prethodne konsultacije sa stočarskim zajednicama koje ovaj pašnjak koriste vjekovima. Gara (59), majka šestoro djece, predvodnica lokalne zajednice u borbi za zaštitu planine, i njena najmlađa ćerka Nada (13) vode dvije važne životne bitke – ekološku, za očuvanje prirode, i ličnu, porodičnu – suočavanje sa patrijarhatom i nasiljem nad ženama.

Povodom premijernog prikazivanja na Sandens festivalu, reditelji su izjavili: „Veoma smo srećni da će film imati premijeru na Sandesu koji je jedna od najboljih mogućih platformi za lansiranje autorskog dokumentarnog filma. Naš film je ambiciozan autorski film, ali je izrastao iz našeg aktivizma koji je filmu dao etički okvir. Globalna vidljivost koju Sandens pruža je dragocjena kako bi se naširoko govorilo o veoma važnim temama koje Garina i Nadina drama povezuju - militarizacija, ekologija, (nedostatak) prava žena. Zahvalni smo cijeloj zajednici stočara na Sinjajevini koja nas je najsrdačnije prihvatila i sa kojom smo podijelili godine zajedničkih napora da zaštitimo ovu planinu i snimimo ovaj film“.

Autorsku ekipu filma čine scenaristi i reditelji Biljana Tutorov i Petar Glomazić, direktorka fotografije Eva Kraljević, montažer George Cragg, autor originalne muzike Draško Adžić, dizajner zvuka Julij Zornik, dok je za kolor korekciju bio zadužen Emil Svetlik. Producentkinja filma je Biljana Tutorov, izvršne producentkinje Megan Gelstein i Bianca Oana, kao i producenti Petar Glomazić, Quentin Laurent i Rok Biček, koproducentkinja Dijana Cetina Mlađenović i pridruženi producent Veliša Popović. Glavne protagonistinje u filmu su Mileva Gara Jovanović i Nada Stanišić, a tu su i Rajka Radonjić, Ljiljana Šaranović i drugi.

Prema riječima scenaristkinje, rediteljke i producentkinje Biljane Tutorov, film je zamišljen kao neka vrsta egzistencijalističke bajke ili feminističke vestern opere: „Inspirisale su me naše moćne ženske protagonistkinje koje su bile istinski partneri u filmskom procesu i van njega, njihov organički odnos prema prirodi sa kojom žive u simbiozi, ciklična dramaturgija/koreografija njihovog života, emotivni slojevi priče u kojoj smo učestvovali kroz sedam sezona i gotovo 230 dana boravka u planini“.

Scenarista, reditelj i producent Petar Glomazić, iako je cio život proveo u gradu, imao je privilegiju da odrasta u porodici čvrsto povezanoj sa svojim korjenima i ruralnim životom u vrletima crnogorskih planina: „Vođen svojom pasijom da pričam priče, želio sam da pred publiku iznesem ovaj bajkoviti svijet u kojem su priroda i čovjek još uvijek nerskidivo povezani i gdje jednostavni ljudski život omogućuje da lako uočimo temeljne i univerzalne vrijednosti naše egzistencije: ljubav, solidarnost, odricanje za druge, skromnost, neumoran rad. Naše protagonistkinje su se pred nama ukazale kao neprolazni likovi antičke drame“.

Film je nastao uz podršku Filmskog centra Crne Gore, Filmskog centra Srbije, CNC France - Cinéma du Monde, Slovenačkog filmskog centra, Hrvatskog audiovizualnog centra, PACA Fonda regiona Južna Francuska, RTV Slovenije, Tax Shelter Belgium programa, InMaat Fondacije, Doc Society Climate Story fonda, Uniqua See Future Fondacije, Catapult Film Fund, Chicken & Egg Films, Diane Weyermann fellowship, IDA Enterprise Grant, kao i Saveta Evrope i EURIMAGES-a.

Petar Glomazić je diplomirao na Mašinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu na smjeru Aero-kosmo tehnika i više od 25 radio je kao vazduhoplovni stučnjak u civilnom vazduhoplovstvu. Godine 1996. završio je i dokumentarističku školu RTS-a i radio kao assistant urednika u Redakciji obrazovnog programa. Od 2014. ulazi u svijet filmske produkcije kao producent saradnik u produkciji Wake Up Films iz Novog Sada, a 2021. je osnovao produkcijsku kuću Ardor Films. Član je DAE - Documentary Association of Europe i IDA - International Documentary Association. Dobitnik je prestiznog inauguralnog Diane Weyermann Fellowshipa 2023. godine. „Planina“ je njegov rediteljski debi.

Nakon što je diplomirala istoriju umjetnosti na Katoličkom univerzitetu u Luvenu (Belgija), Biljana Tutorov je u Parizu studirala vizuelnu antropologiju na École Pratique des Hautes Études i glumu na Akademiji Žak Lekok (Jacques Lecoq). U Novom Sadu je osnovala nezavisnu producentsku kuću Wake Up Films, kao i CIRCLE - trening inicijativu namijenjenu rediteljkama i producentkinjama iz cijelog sveta. Među prvim je dobitnicima prestižnog Diane Weyermann Fellowshipa, alumna programa EURODOC i EAVE, članica udruženja DokSrbija, IDA International Documentary Association, Savjeta DAE - Documentary Association of Europe i Evropske filmske akademije.

Predstojeće izdanje Filmskog festivala Sandens održava se od 22. januara do 1. februara 2026. godine. Ovo je najznačajniji američki festival nezavisnog filma i pruža priliku perspektivnim filmskim stvaraocima koji se bave autorskim, dokumentarnim i nezavisnim filmom da promovišu svoje projekte i privuku pažnju šire javnosti. Neki od najcjenjenijih savremenih reditelja, među kojima su Kventin Tarantino, Pol Tomas Anderson i Daren Aronofski, doživjeli su svoj veliki svjetski proboj upravo na Sandensu.

( Kultura Vijesti )