Masakr produbio tenzije između Izraela i Australije

Smrtonosni napad na jevrejski festival na čuvenoj australijskoj plaži produbio je diplomatske tenzije između premijera Entonija Albanezea i njegovog izraelskog kolege, u trenutku kada je u zemlji rastao pritisak na vladu da odgovori na antisemitizam.

Albaneze je juče pozvao na jedinstvo i rekao da je njegova vlada spremna da preduzme sve što je neophodno, nakon što je izraelski premijer Benjamin Netanjahu izjavio da Albaneze “nije učinio ništa” kako bi suzbio antisemitizam, koji je u porastu od 2023. godine.

Neposredno nakon napada, zabrinutost su izrazili i lideri jevrejske zajednice.

“U ovoj zemlji svjedočimo šokantnom nivou antisemitizma koji je počeo da izbija na površinu, kao i u drugim državama”, rekao je za Rojters Levi Vulf, glavni rabin Centralne sinagoge u Sidneju, na Bondi plažo, gdje je u nedjelju ubijen njegov prijatelj.

“Kada se antisemitizam s vrha vlasti toleriše i ne suzbija, ovakve stvari se dešavaju.”

Na konferenciji za novinare, Albaneze je pročitao spisak mjera koje je njegova vlada već preduzela, uključujući kriminalizaciju govora mržnje i podsticanja na nasilje, kao i zabranu nacističkog pozdrava.

On je obećao da će finansiranje fizičkog obezbjeđenja jevrejskih zajednica biti produženo, uz poruku da postoji potreba za još strožim zakonima o oružju u Australiji, koja već ima jedne od najrestriktivnijih propisa o vatrenom oružju na svijetu.

Ipak, specijalna izaslanica koju je vlada prošle godine imenovala kako bi se bavila nizom grafita i podmetanja požara u sinagogama i u jevrejskim poslovnim objektima izjavila je da teroristički napad u nedjelju “nije došao bez upozorenja” i da je potrebno preduzeti dodatne mjere.

“Znakovi su bili očigledni”, rekla je izaslanica Džilijan Segal juče u radijskom intervjuu za Australijsku radio-difuznu korporaciju (ABC).

Liderka australijske konzervativne Liberalne opozicione stranke izjavila je da je Laburistička partija dozvolila da antisemitizam “gnoji i buja”.

“Od danas se mora promijeniti sve u načinu na koji vlade reaguju”, rekla je liderka Liberala Sasan Lej na konferenciji za novinare, dodajući da Albaneze mora sprovesti sve preporuke iz izvještaja koji je Segal objavila u julu, uključujući i poseban fokus na univerzitetske kampuse.

Stojeći uz Segal prilikom objavljivanja izvještaja u julu, Albaneze je antisemitizam osudio kao “zlo pošast” i rekao da će njegova vlada izdvojiti 25 miliona australijskih dolara za jačanje obezbjeđenja na lokacijama jevrejske zajednice, uključujući škole, među ostalim mjerama.

Albaneze je tada rekao i da je važno razdvojiti antisemitizam od legitimne kritike poteza vlade Benjamina Netanjahua, napominjući da su on i drugi međunarodni lideri kritikovali Izrael.

“U Australiji morate moći da iznesete svoj stav o dešavanjima u inostranstvu. Linija je pređena onda kada se ljudi okrivljuju i označavaju samo zato što su Jevreji”, rekao je u julu.

Prema podacima popisa stanovništva iz 2021. godine, u Australiji živi oko 116.967 ljudi koji se izjašnjavaju kao Jevreji, što čini 0,46 odsto ukupnog stanovništva od 25 miliona, a većina ih živi u užem području Sidneja i Melburna.

Od 2023. godine, policija savezne države Novi Južni Vels dozvoljavala je da se kroz Sidnej svake sedmice održavaju protestne šetnje protiv izraelskog rata u Gazi.

Tenzije između Australije i Izraela pojačane su od avgusta, kada je Izrael povukao vize australijskim diplomatama na okupiranim palestinskim teritorijama, što je ministarka spoljnih poslova Australije Peni Vong tada opisala kao “neopravdanu reakciju, nakon odluke Australije da prizna Palestinu”.

Australija je istog mjeseca protjerala iranskog ambasadora, nakon što su obavještajne službe najmanje dva antisemitska napada paljevinom pripisale Iranskoj revolucionarnoj gardi.

U Australiji je juče počela žalost za žrtvama najteže masovne pucnjave u zemlji u gotovo 30 godina, u kojoj policija tereti oca i sina da su ubili 15 ljudi na jevrejskoj proslavi na čuvenoj sidnejskoj plaži Bondi Bič.

Stariji napadač, star 50 godina, ubijen je na licu mjesta, čime je ukupan broj poginulih porastao na 16, dok je njegov 24-godišnji sin u kritičnom stanju zadržan u bolnici, saopštila je policija na konferenciji za novinare.

Policija nije objavila imena osumnjičenih, ali su ih nacionalni emiter ABC i drugi mediji identifikovali kao Sadžida Akrama i njegovog sina Navida Akrama. U vozilu napadača pronađene su dvije zastave militantne grupe Islamska država, prenio je ABC.

U nedjelju uveče, napadači su pucali na učesnike proslave Hanuke, ubijajući muškarce, žene i djecu, dok su prestravljeni posjetioci plaže bježali.

Žrtve su bile stare između 10 i 87 godina. Među njima su, prema izjavama zvaničnika, intervjuima i izvještajima lokalnih medija, bili rabin koji je bio otac petoro djece, preživjeli Holokausta, jedna žena iz Slovačke i desetogodišnja djevojčica. Policija je saopštila da je među 40 osoba prebačenih u bolnicu nakon napada bilo i dvoje policajaca, koji su se nalazili u teškom, ali stabilnom stanju.

Ministar za imigraciju Toni Berk izjavio je da je osumnjičeni 24-godišnji napadač rođen u Australiji, dok je njegov otac, koji je bio drugi osumnjičeni napadač i koji je poginuo u napadu, bio rezident koji je u Australiju došao 1998. godine.

“Veoma je teško spriječiti pojedinačne terorističke činove”, rekao je za ABC bivši liberalni premijer Malkolm Turnbul, koji je ranije u parlamentu predstavljao veliku jevrejsku zajednicu u Bondiju.

( N.B. )