Alarmantni podaci iz Bara: Gojaznost i posturalni poremećaji kod djece zahtijevaju hitnu akciju

U opštini Bar je sproveden jedan od najopsežnijih projekata testiranja djece u Crnoj Gori, fokusiran na procjenu zdravstvenog, posturalnog i motoričkog statusa školske populacije.

U istraživanju je učestvovalo 1.124 učenika četvrtog i petog razreda iz svih osnovnih škola na ovom području, prosječne starosti 10,3 godine.

Ovo je prvi put da je stvorena precizna, validna baza podataka o zdravlju djece na lokalnom nivou, koja može da posluži kao osnova za buduće intervencije.

Projekat je realizovala firma "Sport Performance" iz Podgorice, pod vođstvom prof. mr Marka Rajovića, iskusnog stručnjaka u oblasti rasta, razvoja i fizičkih sposobnosti djece.

U realizaciji su aktivno učestvovali svi profesori nastavnici fizičkog vaspitanja iz barskih škola, što je dalo dodatnu stručnu i edukativnu vrijednost.

Rezultati su predstavljeni u knjizi „Tjelesni i motorički status djece opštine Bar“ (autori: mr Marko Rajović, Dr sc. Branko Đukić i Mihailo Miletić), koja predstavlja najsveobuhvatniji pregled zdravstvenih i motoričkih parametara djece u Crnoj Gori do sada.

Kako rastu i kreću se djeca u Baru?

Prosječna tjelesna visina testirane djece iznosi 145 centimetara, a prosječna tjelesna masa 41,1 kilogram, uz prosječan indeks tjelesne mase (BMI) od 19,6 kg/m², što se uklapa u evropske referentne vrijednosti za uzrast od 10–11 godina.

Dječaci su u prosjeku nešto viši i teži od djevojčica, dok djevojčice pokazuju bolju fleksibilnost - trend koji se bilježi i u drugim evropskim istraživanjima.

Što se tiče motoričkih sposobnosti, prosječna dužina skoka u dalj iz mjesta iznosi 129 centimetara, dok je snaga stiska šake u prosjeku 19,3 kilograma.

Djeca koja se redovno bave sportom ostvarila su značajno bolje rezultate: u prosjeku su skakala preko 11 centimetara dalje, imala bolju brzinu pokreta i veću funkcionalnu snagu u odnosu na vršnjake koji se ne bave sportom.

Ovi nalazi su u skladu sa evropskim trendovima, koji jasno pokazuju da fizička aktivnost direktno utiče na kvalitet kretanja i funkcionalnu sposobnost djece.

Gojaznost - gorući problem dječijeg uzrasta

Najzabrinjavajući nalazi odnose se na nivo uhranjenosti.

Prema kriterijumima Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), 26 odsto djece u opštini Bar je gojazno, dok dodatnih 19 procentaa ima prekomjernu tjelesnu masu.

To znači da gotovo 45 odsto djece odstupa od normalne uhranjenosti, što predstavlja ozbiljan javnozdravstveni izazov i alarm za društvo.

Gojaznost je značajno češća kod dječaka - 31,8 odsto dječaka je gojazno, u poređenju sa 19,6 odsto djevojčica - dok je normalna uhranjenost zastupljenija kod djevojčica za 8,6 odsto.

Posebno zabrinjava činjenica da je gojaznost za preko 11 procentara češća kod djece koja se ne bave sportom, i da sedmoro od desetoro gojazne djece ne trenira nijedan sport.

Ovi podaci jasno ukazuju na to da nedostatak fizičke aktivnosti direktno doprinosi epidemiji gojaznosti, sa dugoročnim posljedicama po zdravlje.

Deformiteti stopala - problem koji se prenosi u odraslo doba

Posturalni nalazi dodatno naglašavaju ozbiljnost situacije.

Kod 35 odsto djece utvrđeni su deformiteti koljena (uključujući „X“ i „O“ noge), dok je 25 odsto djece imalo ravno stopalo, a ukupno 44 procenatar neki oblik poremećaja svoda stopala.

Ovi podaci su kritični jer se deformiteti stopala i koljena u djetinjstvu direktno povezuju sa hroničnim bolovima, lošim držanjem i smanjenom pokretljivošću u odraslom dobu.

Analiza pokazuje snažnu povezanost između gojaznosti i posturalnih poremećaja: značajan dio gojazne djece ima ravno stopalo ili deformitete koljena.

Naprotiv, kod djece normalne uhranjenosti veći procenat nema posturalne poremećaje, što jasno potvrđuje zaštitnu ulogu pravilne tjelesne mase i redovne fizičke aktivnosti.

Podaci kao osnova za javne politike

Roditelji svakog djeteta dobili su individualne nalaze i konkretne preporuke, čime je projekat prešao granice obične statistike i dobio istinski preventivni karakter.

Realizacija je ostvarena uz ključnu podršku Opštine Bar, kojoj organizatori izražavaju posebnu zahvalnost zbog prepoznavanja prevencije kao najefikasnijeg oblika zdravstvene zaštite.

Govoreći o značaju rezultata, prof. mr Marko Rajović ističe:

"Ovo testiranje pokazuje koliko je ključno donositi odluke na osnovu preciznih i validnih podataka, a ne samo pretpostavki. Nadam se da će Opština Podgorica, kao i opštine na sjeveru Crne Gore, prepoznati vrijednost ovog modela i podržati njegovo primijenjivanje. Sa takvim podacima, država može kreirati ciljane zdravstvene, sportske i obrazovne politike sa dugoročnim efektom", rekao je Rajović.

Poruka je jasna: djeca nisu odgovorna za svoje navike - na nama, roditeljima, prosvjetnim i sportskim radnicima, te donosiocima odluka je da im obezbijedimo pravi put.

Ovi podaci pokazuju da zdravlje djece zavisi od okruženja koje stvaramo danas.

"Zato pozivamo sve - roditelje, škole i lokalne vlasti - da se aktivno uključe u promociju fizičke aktivnosti: upišite djecu u sportske klubove, podržite školske programe vježbanja i zahtijevajte sistematska testiranja u svim opštinama. Samo zajedničkim naporima možemo da preokrenemo trend i osiguramo zdraviju budućnost. Ako ne reagujemo sada, posljedice će biti neizbježne - djelujmo odmah!", naglasio je Rajović.

( Vijesti sport )