Između lopte i revolucije: FK Crna Gora (1938-1940)

Početkom 1938. godine - prema podatku Milana Raičevića - u prostorijama Ursovih sindikata u Podgorici obnovljen je rad Kulturno-umjetničkog društva Abrašević i osnovano fudbalsko društvo koje je nastavilo tradiciju zabranjenih klubova Zore i Budućnosti.

“Nismo dugo ostali u tom klubu (cetinjskoj Slogi), jer je u Podgorici pokrenuta inicijativa Saveza komunističke omladine Jugoslavije da se obnovi rad Budućnosti”, pričao je Vlado Božović, sekretar Mjesnog komiteta KPJ za Crnu Goru i organizacioni sekretar Pokrajinskog komiteta Skoja, jedan od utemeljivača novog društva.

U domaćoj štampi o Crnoj Gori prvi put je pisano u Zeti od 26. juna 1938. godine. U tom periodu klub još nije bio registrovan u Cetinjskom nogometnom podsavezu, pa je bilo neophodno da odigra dvije utakmice, a u tekstu je naglašeno da su ga osnovali radnici. Crna Gora je nastavila utabanim stazama svojih prethodnika. Prvi njen meč za koji se zna, ali ne i njegov rezultat, odigran je sa Slogom, timom koji je naslijedio Lovćen, krajem avgusta 1938. godine. Već 4. septembra iste godine podgorička ekipa pobijedila je još jedan cetinjski sastav, Crnogorca, rezultatom 2:1, u “kvalifikacionom meču”, vjerovatno jednom od onih potrebnih za registraciju.

Klub je bio nov, ali igrači nijesu - među njima su bili Arsen Marković, kapiten Vlado Božović, Asim Đurđević i Ibrahim Peko Methadžović - koji su ubrzo pokazali zavidan nivo kvaliteta. U prijateljskoj utakmici 23. oktobra 1938. godine Crna Gora je igrala protiv kombinovanog tima Crnogorca i Sloge, jer se uprava “odlučila na zaključenje ovakve utakmice kako bi igračima pružila priliku da odigraju jednu utakmicu sa ravnopravnim protivnikom, jer je, kao što se zna, u svakoj do tada odigranoj utakmici imala veliku nadmoć”. Ni “reprezentacija Cetinja” nije odoljela, pošto je poražena rezultatom 2:1.

“S. K. Crna Gora, jučeranji divlji klub, svojim radom u svom osnutku bio je kao najmlađe novorođenče sportske Podgorice”, pisala je Zeta, ističući da je klub za nepune dvije godine postojanja svojim sportskim znanjem i tehničkom spremom uspio da skrene pažnju podgoričke sportske publike.

Uprkos slabom materijalnom stanju, koje je kočilo i starije klubove, Crna Gora je sa skromnim članskim ulozima i disciplinovanim radom davala primjer složnog i razumnog shvatanja nogometnog djelovanja. Bez gotovo ikakve pomoći, klub se aktivnim radom uzdizao do zavidnog sportskog nivoa, dok ga je Jugoslovenski nogometni savez prihvatio u okrilje svog najvišeg foruma, a igrači su se neumorno pripremali za prvenstvene nastupe.

Ove pohvale podgorički tim je potvrdio upravo na dan objavljivanja teksta, 27. avgusta 1939. godine, kada je u Podgorici savladao Velež rezultatom 5:1, identičnim onom iz mostarskog meča sedam godina ranije. Narednog dana, u novom susretu, Mostarci su uzvratili pobjedom od 3:2.

Napad nacističke Njemačke na Poljsku 1. septembra 1939. godine zapalio je ratni požar koji je zahvatio gotovo čitavu Evropu i označio početak Drugog svjetskog rata, a ni Jugoslavija nije mogla ostati po strani. Već početkom oktobra Zeta je konstatovala da Balšić i Crna Gora ne treniraju, jer je ratna psihoza izazvala obeshrabrenost i zabunu među nogometašima. Problemi sa igralištem i sukobi sa Cetinjskim nogometnim podsavezom dodatno su pogoršavali stanje, pa je sredinom maja 1940. godine Podsavez naredio da se polufinalni mečevi prvenstva igraju u Tivtu, gdje se nalazio najfunkcionalniji teren u Zetskoj banovini. Kao razlog je navedeno da Podgorica nema ograđeno igralište, iako je raspolagala Ćemovskim poljem, ravnim poput morske površine.

Crna Gora i Balšić su se oglušili o tu odluku i 26. maja 1940. godine u Podgorici odigrali dva međusobna duela u finalu prve grupe prvog razreda podsaveznog prvenstva. Prvi meč završen je neriješeno 1:1, dok je u drugom pobjedu od 2:0 ostvario mlađi rival. Tokom svog postojanja Crna Gora je samo jednom igrala van granica Crne Gore, i to na godišnjicu njemačkog napada na Poljsku, 1. septembra 1940. godine, kada je Velež u Mostaru uzvratio gostoprimstvo. Sam meč ostao je u sjenci događaja koji su uslijedili nakon njega: na Rondou su se okupili radnici, omladina i građani, pojavile su se crvene zastave i parole, policija i žandarmi su pucali, a mnogi komunisti i skojevci su uhapšeni i odvedeni u kaznione. Delegaciji iz Podgorice naređeno je da odmah napusti Mostar, uz obavezu javljanja žandarmerijskim stanicama usput, dok je Velež svega dva dana kasnije, 3. septembra 1940. godine, zabranjen. Ujedno, to je bio i posljednji meč Crne Gore iza kojeg je ostao pisani trag.

(Iz monografije “Ponosna prošlost, jedna je Budućnost”, koja će se uskoro naći u prodaji)

( FK Budućnost )