Kunsova kontroverzna skulptura je plagijat

Skulptura pod nazivom "Naked", slavnog američkog umjetnika Džefa Kunsa je plagijat nastao po fotografiji francuskog fotografa Žana Fransoa Burea, glasila je presuda koja je izrečena devetog marta u pariskom sudu.

Varijacije u odnosu na original koje je Džef Kuns uveo u svoju skulpturu, poput različitog položaja ruku i glava, podnožja i erotizacije skulpture, nisu spriječile eksperte i sud da identifikuju ovu skulpturu kao plagijat i naglase da je njen autor direktno inspirisan fotografijom Ž. F. Burea.

Sud je osudio Džefa Kunsa, kao direktora preduzeća “LLC” koje je i izvelo kontroverznu skulpturu, i muzej Bobur da plate 20.000 eura na ime uzurpacije autorskih prava i 20.000 eura na ime sudskih troškova. Sud je osudio Džefa Kunsa da plati 4.000 eura udovici fotografa, na ime obeštećenja zbog reprodukcije pomenute Kunsove skulpture u katalogu posvećenom njegovoj retrospektivi u pariskom Centru Pompidu kao i zbog reprodukovanja istog rada na sajtu umjetnika.

Fotografija pod nazivom "Djeca" koja je poslužila kao kliše za Kunsovu skulpturu "Naked" nastala je 1970. godine, dok je 1975. godine reprodukovana kao jednostavna razglednica koja se našla i u komercijalnom opticaju. Autor fotogfafije Ž. F. Bure smatra se pionirom ove vrste fotosa a među brojnim modelima koji su pozirali ovom fotografu su i kultni umjetnici poput dizajnera Žan Pol Gotjea i pjevača Serža Gensbura.

Džefova skulptura-plagijat realizovana je u porcelanu 1988. godine, visoka je nešto više od metra i predstavlja dvoje desetogodisnje golišave djece, dječaka koji nudi buket cvijeća djevojčici. Primjerak ove kontroverzne skulpture plagijata prodat je za osam miliona dolara 2008. godine na aukciji u Sotbiju u Njujorku.

Međutim, ova skulptura Džefa Kunsa, ocijenjena kao plagijat, već je podigla prašinu za vrijema njegove spektakularne retrospektive koju je vidijelo 650.000 posjetilaca i koja je trajala od novembra 2014. do aprila 2015. godine u pariskom Centru Pompidu.

Poslije 39 godina od nastanka skulpture ruka pravde stigla je Džef Kunsa. Javnost je ovu presudu pariskog suda ocijenila kao izuzetno blagu, primivši je sa negodovanjem, smatrajući da je sudski ishod sraman, da je skromno finansijsko obeštećenje prema oštećenoj strani ohrabrujuće za plagijatore.

Familija obeštećenog fotografa, vođena analizama i savjetima eksperata zahtijevala je tri miliona eura na ime obeštećenja uzevši u obzir finansijsku dobit Džefa Kunsa koja je proizašla iz prodaje ovog plagijata.

Po informacijama, koje su zasada nezvanične i koje kruže među poznavaocima ove afere vezane za plagijat i uzurpaciju umjetničke svojine, familija fotografa je nezadovoljna sudskim ishodom i zahtijevaće novi sudski proces .

U više navrata vođeni sudski sporovi zbog falsifikata

Priča o plagijatu vezanom za ovaj slučaj počinje u januaru 2013. kada se pojavio tekst na internetu koji je optužio slavnog umjetnika za plagijat uporedivši fotografije plagijata sa fotografijom po kojoj je i izvedena plagirana skulptura.

Familija fotografa je saznala za ove konstatacije u vezi plagijata tek poslije smrti fotografa koji je preminuo 2014. godine. Protiv Džefa Kunsa, umjetnika biznismena i umjetnika industrijalca, i njegovoga preduzeća u više navrata su vođeni sudski sporovi zbog falsifikata.

U okviru serije skulptura pod nazivom “Banalnosti”, rad pod nazivom “Zima” je povučen sa pariske retrospektive. Razlog ? Kuns je u ovoj skulpturi plagirao reklamne plakate odjevne marke “Naf Naf” čiji je autor grafički dizajner Frenk Davidovic, a scena predstavlja prasence i ženu ispružene na snijegu.

( Zlatko Glamočak )