Baković: Produžiti rok za ispite za javne izvršitelje

Crnogorski Zaštitnik ljudskih prava i sloboda, Šućko Baković, smatra da je rok od jedne godine u kojem javni izvršitelji moraju ispuniti nove zakonske uslove za obavljenje tih poslova neodmjeren i da ga treba produžiti.

Javni izvršitelji, prema predloženom zakonu, koji se nalazi u skupštinskoj proceduri, moraće da imaju položen pravosudni i ispit za javnog izvršitelja. Oni koji ne ispunjavaju te uslove moraju to uraditi u roku od godine, jer im u protivnom, odlukom ministra pravde, prestaje izvršiteljska djelatnost.

Prema važećem zakonu za obavljanje poslova potreban je položen pravosudni ili ispit za javnog izvršitelja.

„Imajući u vidu vrijeme koje je izvršiteljima objektivno potrebno za pripremu polaganja pravosudnog , odnosno ispita za javnog izvršitelja, a posebno činjenicu da su svakodnevno radno angažovani, rok od godinu dana je kratko određen“, navodi se u mišljenju Bakovića.

On smatra da taj rok treba da bude duži i primjereniji.

„Ukoliko bi se usvojio rok iz Predloga zakona, njegovim propisivanjem bili bi ugroženi ne samo interesi javnih izvršitelja, već i javni interes u domenu izvršiteljske djelatnosti, čije je obavljanje od ključne važnosti za ostvarivanje principa vladavine prava“, navodi Baković.

On podsjeća da je Ustavom Crne Gore određeno da zakon i drugi propis ne može imati povratno dejstvo, ali da, izuzetno, pojedine odredbe zakona, ako to zahtijeva javni interes utvrđen u postupku donošenja zakona, mogu imati povratno dejstvo.

Time je, kako se objašnjava, Ustav eksplicitno i načelno zabranio povratno dejstvo zakona i drugih propisa, ali je kao izuzetak dopustio mogućnost odstupanja od načela zabrane povratnog dejstva zakona i drugih propisa i propisao pod kojima je uslovima ono dopušteno.

Ti uslovi su da povratno dejstvo mogu imati samo pojedine odredbe zakona, a ne zakon u cjelini i da odstupanje od zabrane retroaktivnog dejstva zakona opravdava opšti interes. „Saglasno tome, opšti interes mora biti utvrđen prilikom usvajanja zakona, u zakonodavnom postupku“.

„Nesumnjivo je da se odstupanje od zabrane retroaktivnosti Predloga zakona o izmjenama i dopunama Zakona o javnim izvršiteljima odnosi samo na one odredbe zakona koje propisuju uslove za imenovanje javnih izvršitelja, tako da se retroaktivnost odnosi samo na jednu odredbu zakona, a ne na zakon u cjelini“, kaže Ombudsman.

U tom smislu, kaže on, zadovoljen je prvi uslov pod kojim se odstupanje od zabrane retroaktivnog dejstva zakona može smatrati dopuštenim.

„Da bi se u konkretnom slučaju ocijenila dopuštenost odstupanja od načela zabrane povratnog dejstva potrebno je ispitati da li je ispunjen i drugi uslov koji nalaže da odstupanje od navedenog načela opravdava opšti interes. Zato je ključno pitanje na koje treba odgovoriti pitanje postojanja opšteg interesa, kojim se može opravdati odstupanje od tako važnog ustavnog načela, kakvo je načelo zabrane povratnog dejstva zakona“, ističe Baković.

Zaštitnik upozorava da u obrazloženju Predloga zakona predlagač nije naveo razloge koji je to opšti interes koji opravdava da odredbe o novim uslovima za imenovanje izvršitelja imaju retroaktivno dejstvo i odnose se i na javne izvršitelje koji su već imenovani.

„S obzirom da se opravdani interes utvrđuje prilikom donošenja zakona, u zakonodavnom postupku, a da zakonodavni postupak nije okončan, ukazujemo da je obaveza predlagača i Skupštine Crne Gore kao donosioca zakona da opravdaju opšti interes, a time i retroaktivno dejstvo navedenih odredaba Predloga zakona“, kaže Baković.

On smatra da je nužno ispitati da li je opšti interes koji će se eventualno utvrditi i definisati pretežniji od razloga pravne sigurnosti zbog kojih je retroaktivnost u načelu zabranjena.

„Ovakav pristup zahtijeva sagledavanje negativnih posljedica koje povratno dejstvo propisa prozvodi u odnosu na ranije izabrane javne izvršitelje, posebno u kontekstu roka koji im je ostavljen za ispunjenje nedostajućeg uslova“, navodi Baković.

Prema njegovim riječima, iako princip pravne sigurnosti ne isključuje mogućnost uvođenja novih uslova koje ranije imenovani javni izvršitelji treba da ispune da bi mogli da nastave sa obavljanjem izvršiteljske djelatnosti, prilikom uvođenja novih uslova potrebno je imati u vidu realno stanje i voditi računa o opštem interesu.

„On podrazumijeva da se izvršiteljska djelatnost na području Crne Gore kontinuirano i efikasno obavlja“, dodao je Baković.

Ombudsman smatra da je u tom kontekstu neophodno procijeniti da li je rok od godinu za polaganje pravosudnog, odnosno ispita za javnog izvršitelja, realan i prihvatljiv.

Kako je naveo, nesumnjivo je da bi ovako određeni rok za posljedicu imao da godinu nakon usvajanja Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o javnim izvršiteljima veliki broj javnih izvršitelja koji ne ispune propisane uslove, prestao sa obavljanjem te djelatnosti.

"To bi izazvalo štetne posljedice i direktno povrijedilo javni interes, koji se ogleda u efikasnom i djelotvornom funkcionisanju te javne službe“, kaže Baković.

( Mina )