Širom Crne Gore obilježava se Dan državnosti, u znak sjećanja na 13. jul 1878. godine, kada je na Berlinskom kongresu priznata kao samostalna država, i isti datum 1941. kada je počeo opštenarodni ustanak protiv fašizma, prvi u tada porobljenoj Evropi.
Prva ustanička puška pukla je u Virpazaru, čiji stanovnici gotovo osam decenija kasnije kažu da se sa ponosom sjećaju predaka palih za slobodu, ali da se vrijednosti za koje su se oni borili danas ne poštuju dovoljno.
"Crnu Goru je tek poslije Berlinskog kongresa sačekao period nesvakidašenjeg 34-godišnjeg mira. Formirana su prva preuzeće, prve firme, prve banke, prve institucije moderne vlasti. Za te 34 godine Crna Gora je postala normalnom ervopskom državom, razvijenijom jer je bila mnogo nerazvijena evropska država i za te 34 godine su sve evropske sile imale svoja diplomatska prestavništva u CG", kazao je Miloš Mrvaljević iz Udruženja profesora istorije.
13. jula 1941. godine u Crnoj Gori je počeo prvi opštenarodni ustanak protiv fašizma u tada porobljenio Evropi.
“Opštenarodni ustanak koji je za tih nekih desetak dana oslobodio dvije trećine tadašnje teritorije Crne Gore. Napravio velike probleme do tada nedodirljivom Trecem Rajhu. Vođeni idealima KPJ uspjeli su da od Virpazara i Čeva do Andirjevice i Bijelog Polja, Berana, sa Grahovom za 10 dana oslobode cijelu teritoriju Crne Gore izuzev velikih utvrđenih gradova", reko je Mrvaljević.
A da li je Crna Gora ostala na tragu slavne prošlosti TV "Vijesti" pitala je mještane Virpazara gdje je 13. jula pukla prva ustanička puška.
"Da mi se digne prađed, ja mislim da bi se poronio u zemlju", kazao je jedan od mještana Virpazara.
"Treba da se borimo da jednostavno to ne zaboravimo, to je veliki dan 13. jul dan crnogorskog- crmničkog naroda i trebalo bi da se to poštuje, ali mislim da to ne poštujemo dovoljno", smatra drugi mještanin.
Istorijski izvori pokazuju da je vijest o crnogorskom Trinaestojulskom ustanku odjeknula širom Evrope. Za događaj o kojem su pisali londonski “Tajms” i “Njujrok Tajms” francuski filozof Žan Pol Sartr kazao je da spada u najveće domete slobodarske tradicije dvadesetog vijeka, dok ga je nekadašnji francuski predsjednik Fransoa Miteran izdvojio kao najznačajniji događaj u Drugom svjetskom ratu. O slobodarskom potencijalu današnje Crne Gore objektivniju ocjenu će dati neke nove generacije.
Bonus video:
