Crna Gora nema tradiciju i kulturu studentskog pokreta, nije imala svoju 1968. i, izuzimajući “Studentski forum” (1991-1994), do danas se nije razvila niti jedna autonomna studentska organizacija koja bi aktikulisala “generacijsku pobunu”.
Da li osnivanje Otvorenog studentskog foruma znači prekretnicu i najavu da se dešava tako potrebna kulturološka promjena? Urbani pokreti
“Studentski forum”, prva alternativna crnogorska studentska organizacija (1991-1994) nije nastao kao “studentski sindikalizam”. Socijalni položaj studenata tada je bio neuporedivo lošiji nego danas, ali zahtjevi nijesu bili svedeni samo na krevet više ili bolju ishranu u menzi. Svoju “pobunu”, usmjerili smo protiv kvazi-vrijednosti tog vremena, postajući tako jedan od utemeljivača i nosilaca antiratnog pokreta u primitivnom i nacionalizmom zatočenom crnogorskom društvu.
Sinergijom dijela profesora i objektivno manje grupe studenata, prije svega sa Pravnog i Elektrotehničkog fakulteta, “Forum” je postao polje otpora, koje je pod okriljem Univerziteta uspjelo da artikuliše glas promjena za bolje i pravednije društvo i ukupnu promjenu sistema vrijednosti.
Odgovor na pitanje zašto, za razliku od drugih zajednica, u Crnoj Gori nema studentskog pokreta leži ne samo u činjenici da ovdje nije bilo 1968. i da je tradicija postojanja Univerziteta tek četiri decenije (osnovan 1974.), već u činjenici da generalno u crnogorskom društvu ne postoji tradicija i kultura urbanih pokreta.
Osnovno svojstvo urbanih pokreta je građanski integritet koji produkuje progresivan otpor i artikulisan zahtjev za uspostavom novih vrijednosti. Bez obzira da li su bili motivisani borbom protiv nasilja i diktature, rasne segregacije ili zahtjevom za ostvarenjem socijalnih, ženskih, seksualnih ili drugih prava, urbani pokreti su uvijek pokazivali, kako to uviđa Svetlana Slapšak, “da su neke politike naprosto beznadežno neuspješne i da užasno nerviraju”.Biološka ili nova generacija
Građanski pokreti, po pravilu nenasilni i progresivni, nastaju kada politički reprezenti postanu samozadovoljni ili bez empatije prema društvenim slojevima koji traže više slobode, promjenu odnosa ili kompletnu promjenu društvenog ambijenta.
U Crnoj Gori se na probleme studenata i njihove pokrete tradicionalno gleda kroz vizuru “bolje ishrane i novog studentskog doma« ili prava na još jedan ispitni rok. Kada se i razvije klica autonomnog pokreta, on se vrlo često politički instrumentalizuje u vidu formiranja studentskog lidreršipa koji vrlo brzo izrasta u studentsku birokratiju. Stoga, studentska zajednica danas generalno ima ozbiljan problem da se izbori za svoju društvenu poziciju i ne dozvoli da smjena generacija bude čin proste biološke obnove društva.
Nadu da studentski aktivizam nije posve atrofirao budi Otvoreni studentski forum, koji je u jednom performansu studentskog aktivizma pokazao da u ovoj generaciji studenata ima i onih koji nijesu stereotip koji proizvodi vizuru da se na probleme studenata gleda samo kao na još jednu socijalno ranjivu društvenu grupu.
Činjenici da se izvan ovog stereotipa studenti, nažalost, ne prepoznaju kao organizovana društvena struktura, “nekim novim klincima” studentskog pokreta nameće ozbiljan zadatak da se izbore za svoju društvenu prepoznatljivost. Protesna okupljanja i performansi jesu znak da su svjesni toga, ali generalno je uočljivo da nedostaje “generacijski pokret”.
Generacijski pokret koji bi pokazao da u njima, kao generaciji, odista ima volje i potrebe da se izvan ustaljenih formi političkog aktivizma artikuliše energija koja će u crnogorskom društvu indukovati promjene u cilju da odista zažive instituti jednakih šansi, tržišta znanja, a obrišu protekcionizam, hiperprodukcija diploma, reforme bez vizije...Bolonja
Prvi u nizu problema je hiperprodukcija bez kriterijuma usljed koje dolazi do stihijske „proizvodnje“ studenata, koja devalvira status stečenih diploma usljed čega tržište rada više ne prepoznaje kvalitet i rezultate studiranja.
Studenti sa pravom kritikuju “bolonjski proces”, s tim da nije problem u samom konceptu već u načinu primjene, jer nije moguće sprovesti izvorni koncept “Bolonje” kada je u amfiteatru 400 i više studenata.
Masovnim upisom i padom kriterijuma na svim nivoima visokoškolskog sistema, Univerzitet, umjesto da bude primarno naučno-obrazovna institucija, postaje ustanova preko koje se vodi socijalna politika. Stoga studenti s pravom treba da izraze protest jer se tako gubi kvalitet studiranja i vrijednost diploma.
Politika masovnog upisa, pad kriterijuma ocjenjivanja, gubitak društvenog ugleda visokoškolskih ustanova dovodi do proizvoda koji je kvantitativan, ali ne i kvalitativan. U takvom ambijentu nema razvoja Univerziteta kao institucije koja nije samo goli zbir studenata, profesora i učionica. Univerzitet tako prestaje da bude biti emiter društvenog progresa i mjesto nastanka društvene elite. U tom ambijentu se ne afirmiše posebnost i kvalitet i on teško može produkovati studentsku populaciju koja svoju generacijsku energiju i svoju viziju izražava tražeći bolje modele društva.
Na drugoj strani, studenti se moraju čuvati populizma, jer na iskustvu 1988-89. treba naučiti na koji su način tadašnji student bili brutalno izmanipulisani u nacionalističkoj “AB (kontra) revoluciji”.Generacijska uloga
Kulturološka, društvena ili politička promjena traži više od puke smjene generacija i zato treba biti svjestan svoje društvene uloge. Da bi se ta uloga ispunila, Univerzitetu, koji nije samo „visokoškolska ustanova“, je potrebna svijest o sopstvenom generacijskom identitetu i jasan cilj.
Nemati ove tri komponente grijeh je prema sopstvenom generacijskom postojanju i opasnost da se postane tek samo kopija za uloge koje su postavile generacije prije njih.
Dakle, odluka je relativno jednostavna i leži u izboru da li biti kopija ili orginal.
Bonus video:
