Sinteza različitih kultura kroz umjetničko stvaralaštvo u izuzetnim slučajevima rezultira specifičnom poetikom sazdanom od fuzije stilova.
Izložba istaknutog kineskog umjetnika i profesora Univerziteta u Oksfordu, Zhang Runshija, pod nazivom “Mediteranska snoviđenja”, postavljena u muzeju ‘’Zbirka pomorskog nasljeđa’’ u Porto Montenegru u organizaciji Galerije Gajo, stapa kinesku i evropsku perspektivu pogleda na svijet i stvaralaštvo. Runshi slika omaž pejzažu, kao jednoj od najzastupljenijih tema tradicionalne kineske umjetnosti, ali i postimpresionističkom doživljavanju prikaza prirode kao medija snažnog, subjektivnog izraza.
Užurbanost savremenog života potisnula je fenomen flaneura, pojedinca sposobnog da u pomnom sagledavanju sopstvenog okruženja neprestano traga za podsticajima na kontemplaciju. Naglašavajući važnost flanerističke percepcije stvarnosti u procesu stvaranja umjetničkog djela, posebno karakteristične za kulturu moderniteta, Zhang Runshi iznova i iznova pobuđuje, kako u sebi tako i u publici, umijeće intezivnog poimanja stvarnosti. Prikazujući ljepotu crnogorskog priobalja ili njome inspirisanog, izmaštanog pejzaža, snažnim, vangogovskim potezima kista kao da odražava beskonačnost nezaustavljivih prirodnih procesa.
Krajnje eklektičnim umjetničkim izrazom koji glorifikuje slikarske pokrete s početka 20. vijeka, prije svega postimpresionizam i fovizam i njihova istraživanja izražajnosti kroz slikanje pejzaža, upućuje na istančan osjećaj protoka vremena. Masivnošću boje nanesene žustro, direktno iz tube, ili usporeno i smireno, Zhang Runshi nastoji prikazati spektar sopstvenih emocija, ali i neskladnost stvarnog protoka vremena i njegovog subjektivnog doživljaja - naslage vječnosti u sadašnjem trenutku. Sagledavajući energične poteze kista, ali i prstiju, kroz te nakupine vremena i osjećanja posmatrač gotovo da stiče utisak fromovske potrebe umjetnika da se uskladi, sjedini sa prirodom i njenom neprolaznošću.
Masivnošću uljane boje i neopterećenošću perspektivom i ostalim slikarskim kanonima Runshi ne samo da pojačava intenzitet doživljavanja svojih radova kod publike, već gotovo da posmatrača transponuje u mediteranski ambijent, ma gdje se on nalazio. Zajedno sa vibrantnom bojom, sa platna kao da izlazi u okolni prostor i treperenje talasa, lelujanje oblaka, težina i tromost mediteranskog kamena, miris slanih vjetrova, strpljivo iščekivanje gondola... Iako potiče iz drugačijeg kulturnog konteksta, Zhang Runshi istančanim umjetničkim senzibilitetom osjetio je i prikazao da, kao što Predrag Matvejević navodi u Mediteranskom brevijaru: Na Mediteranu duh sporije stari od tijela. Siluete na njegovim radovima karakterišu se lakoćom, fluidnošću postojanja, a život se odvija spokojno. Bilo da je u pitanju uspinjanje po mediteranskim kamenim stepenicama ili noćni život starih gradova - prikazana je sama suština načina mediteranskog života
Distorzija oblika, dekorativna plošnost i snaga kolorita, karakteristične za radove Runshija, na nekim slikama kulminiraju do potpune apstrakcije. Razliveni oblici, njihova prožimanja i sučeljavanja u šarenilu i gustini boje kao simbola sveprisutnog konzumerizma, odraz su komplesnog stanja duše savremenog čovjeka. Pod njihovom dopadljivošću bukti sveprisutna tjeskoba i egzistencijalni strah - inferiornost čovjeka u odnosu na beskrajnost prirode i njegova pokornost pred njenom ljepotom...
Umjetnički opus Zhanga Runshija ne predstavlja puki mimezis mediteranskog prostora, već deskripciju kompleksnog procesa sjedinjenja, srastanja sa nepoznatim predjelom. Onako kako se, sloj po sloj, dugo ali i neprolazno, talože boje na njegovim radovima, i njegova duša, pa i umjetničko stvaralaštvo, nadgrađene su plavetnim, bezbrižnim prostorom Mediterana.
Bonus video:
