Evropski lideri će se danas okupiti na samitu u gradu Sibinj u Transilvaniji, što je veoma bitan događaj u šestomjesečnom predsjedavanju Rumunije Evropskom unijom, prvi put otkad se priključila bloku 2007.
Iako je Britanija i dalje članica EU, Tereza Mej je pristala da ostane po strani i ostalim 27 lidera pruži šansu da bez nje raspravljaju o budućnosti Evrope. Međutim, za posmatrače evropske politike koji gledaju dalje od breksita, vjerovatno je značajnije to što neće prisustvovati Liviu Dragnea, najmoćniji političar u istoriji države koja je domaćin samita, piše „Gardijan”.
Dragnea, lider rumunske vladajuće Socijaldemokratske partije (PSD), brine mnoge u Briselu isto kao mađarski premijer Viktor Orban ili šef poljske vladajuće stranke Prava i pravde Jaroslav Kačinjski, iako je manje poznat od svojih kolega iz regiona zato što djeluje iza scene.
Dragnea je proglašen krivim za izbornu krađu i time spriječen da bude premijer, ali malo ko sumnja da on vuče poteze i praktično upravlja vladom. Kritičari ga optužuju da je glavni razlog zbog kojeg se rumunsko predsjedavanje ispostavilo više kao problem neko kao prilika da se pokaže u najboljem svjetlu. Ono je obilježeno sporenjem sa Briselom oko pravosudnih problema.
„To je mogla biti ogromna šansa da se našim evropskim partnerima dokaže da zaista imamo iste standarde, ali i da se u program uvrste neka pitanja koja su veoma važna za Rumuniju”, kaže Viktor Ponta, bivši premijer koji je dao ostavku nakon protesta podstaknutih požarom u jednom noćnom klubu 2015. „Sramno je što je propuštena takva prilika”.
Dragnea (56) je postao poznat preko lokalne politike, došavši na čelo PSD-a, navodno stranke lijevog centra, koja se oslanja na konzervativnu socijalnu politiku. Veoma je vješt u domaćoj politici i balansiranju regionalnih snaga, ali ne toliko kada su u pitanju javni nastupi ili međunarodna scena, i više voli ulogu iza scene, navodi „Gardijan”. Kritičari kažu da mu je glavni cilj da što više nagomila vlast i bogatstvo nego bilo koja politička vrijednost. „Njegova ideologija je on sam”, rekao je Ponta, koji je nekad bio blizak sa Dragneom, ali se mimoišao sa njim i osnovao svoju stranku.
„On je osoba koja radi sve, svim ministrima i premijeru govori šta da rade, potpuno su pod njegovom kontrolom”, kaže Monika Makovej, bivša rumunska ministarka pravde koja je osnovala upravu za borbu protiv korupcije (DNA).
Dragnea je prošle godine osuđen na tri i po godine zatvora zbog zloupotrebe položaja nakon suđenja za korupciju. On se žalio na tu presudu. Takođe postoje optužbe da su se Dragnea, njegova porodica i klika prijatelja biznismena obogatili preko mutne kompanije Tel Drum, koja je proteklih godina punila njen budžet novcem od tendera EU. Dragnea je ranije odbacio te navode.
U međuvremenu, vlada pokušava da usvoji kontroverzni zakon o amnestiji koji bi spriječio izricanje smrtnih kazni za Dragneu i mnoge druge. Kako bi pridobio bazu, PSD je sve ratoborniji prema prekorima iz inostranstva i borbu protiv korupcije predstavlja kao napad na Rumuniju.
Na čelu DNA od 2013. do 2018. bila je Laura Kovesi i za vrijeme njenog mandata stotine političara i zvaničnika je osuđeno za korupciju, uključujući Dragneinu presudu za namještanje izbora. Ona je sada jedan od vodećih kandidata za novu funkciju javnog tužioca EU.
Rumunske vlasti su odgovorili tako što su je u martu optužile za korupciju i zabranile joj da razgovara sa medijima ili napušta zemlju. Te mjere su pojačale frustriranost evropskih partnera Rumunijom, posebno zato što su se dogodile tokom njenog predsjedavanja EU i kasnije su ukinute.
Rumuniju i Bugarsku nije trebalo primiti u EU
„Vrlo dobro znamo da Rumunija i Bugarska tada nisu bile spremne”, rekao je „Gardijanu” jedan izvor iz Brisela koji je učestvovao u pristupnom procesu. „Bilo je pogrešno nadati se da će se, kada postanu članice, te države automatski prilagoditi evropskim standardima...Moguće je izvršiti pritisak na neku državu kada želi da postane članica, ali pošto uđe, mogućnost sprovođenja reformi je znatno niža. To je strukturna mana našeg sistema”.
Elena Dimitru, rumunska novinarka koja je istraživala korupciju u redovima vladajuće elite, kazala je da je PSD na primjeru ostalih regionalnih figura vidio da kritikovanje Brisela i označavanje političkih protivnika kao nepatriota može biti korisno sredstvo za odvraćanje kritika, čak i u državama poput Rumunije, gdje je podrška članstvu u EU visoka. Kristijan Ginea iz opozicionog Saveza za spas Rumunije, kaže da su nemilosrdni napadi Dragnee i drugih zvaničnika doveli do apsurdne situacije gdje se osuđeni kriminalci predstavljaju kao nedužne žrtve državne mašinerije.
„To je nepojmljivo. U državi gdje još žive hiljade žrtava komunističkog terora, porediti te korumpirane ljude koji idu u zatvor sa staljinističkim terorom, prosto je sramno”, kazao je.
Bonus video:
