Aplikacija “Moje drvo” ne može sama po sebi riješiti problem zelenila u Podgorici, ali može pomoći u njegovom rješavanju, ukratko navode autori platforme koju je, umjesto njih, nedavno javnosti nespretno predstavio Glavni grad.
Glavni grad se tada pohvalio i kako će jednim informatičkim rješenjem vratiti Podgoricu na zelenu mapu Evrope. Nisu, međutim, obrazložili kako će ostvariti zamisao, kad ni u jednom od 14 urbanističkih planova, koji su usvojeni prošle sedmice, nije predviđena izgradnja parkova i velikih zelenih površina. Nekim planovima, one su čak svedene na nivo greške. Tako je Izmjenama DUP “Titeks”, predviđeno da se sadašnje uređene i “neuređene” površine, sa 42 odsto površine plana svedu na 1,3 odsto. Izgradnja stambenih zgrada predviđena je čak i na terenu Fudbalskog kluba “Titeks”.
Kako će pomoći “Moje drvo”
Zvanične prezentacije platforme “Moje drvo”, koja je zamišljena kao podrška ozelenjavanju, još nije bilo. Prema najavama, aplikacija bi trebalo da bude predstavljena krajem mjeseca, kada će biti poznati i svi detalji i mogućnosti koje će pružati korisnicima, te i zvanično biti poznato na koji način su oni koji su radili na njenom razvoju, zamislili da neko putem mobilnog telefona može “zasaditi drvo”.
Aplikaciju “Moje drvo” partnerski su razvijali podgorička kompanija Amplitudo, te nevladine organizacije “Ozon” i “Ljubitelji Gorice i prirode” i nedavno, kao doprinos rješavanju problema ozelenjavanja, poklonili Glavnom gradu.
Kroz platformu, kako navode, građani i kompanije će moći da kupe drvo i izaberu lokaciju na kojoj će ono biti zasađeno. Vrste koje će biti moguće kupiti su unaprijed definisane i to su vrste koje preporučuje podgoričko Zelenilo, koje će, u jednom od perioda sadnje - između marta i maja ili oktobara i decembra - saditi, te kasnije i održavati drveće kupljeno kroz “Moje drvo” platformu. I sve sadnice koje su na raspolaganju za kupovinu, su sadnice iz rasadnika Zelenila, što autori aplikacije pravdaju činjenicom da je Glavni grad partner na projektu.
Koristeći “Moje drvo”, građani će, osim izbora drveća za sadnju, “Zelenilu” moći da prijave problem slomljenog ili osušenog drveća. Autori aplikacije navode i da platforma omogućava kompanijama da kupuju cijele drvorede, ali i da gradu doniraju igrališta, parkovski mobilijar.
Za građane koji nemaju novaca, a žele da daju doprinos, aplikacija će omogućavati da se prijave za neku volontersku akciju i, umjesto drveta, kao pomoć ozelenjavanju i održavanju zelenih površina, doniraju svoje vrijeme.
I spisak lokacija predviđenih za sadnju neće biti ograničen na one koje predlažu službe Glavnog grada, već će, kako navode autori platforme, korisnici i sami moći da predlažu mjesta za koja smatraju da bi trebalo da budu ozelenjena, pa je ideja i da se u budućnosti pomogne vraćanju zelenila na lokacije koje su u međuvremenu - betonirane.
Nekad među najzelenijim, Podgorica danas na začelju te liste
Pedesetih godina prošlog vijeka, u Podgorici i okolini nije bilo zelenih površina. Dvadesetak godina kasnije, dobrim planiranjem, institucije tadašnjeg Titograda, uspjele su grad dovesti na mapu najzelenijih tadašnje Jugoslavije i šire.
Kada je Filip Gertner, istraživač Centra za agrikulturu u Minhebergu, lani objavio istraživanje o tome koliko zaista gradovi u Evropi imaju zelenih površina, od ukupno 43 evropska glavna grada, Podgorica se našla na posljednjem, 31. mjestu…
Kako se to dogodilo?
Naslijedili, pa zapustili parkove i park šume
Poklon kompanije “Amplituto” i njenih partnera, Glavni grad je prihvatio objeručke.
“Vizija ‘Mog drveta’ je i da doprinese promijeni svijesti o prostoru koji dijelimo i potrebi da vratimo Crnu Goru i Podgoricu na mapu ekologije. Odgovoran odnos prema životnoj sredini mora opet postati sastavni dio naše svakodnevice, naročito imajući u vidu da je Crna Gora po svom Ustavu ekološka država”, kazali su nedavno iz Glavnog grada.
U tim navodima, zaboravili su da su se, ako se zanemare redovne aktivnosti Zelenila i sadnja u centru grada, ozelenjavanjem drugih djelova i lolacija u Podgorici, tokom proteklih godina zapravo najviše i bavili - građani i civilni sektor.
Tako su građani čistili i sadili i u parkovima u centru, ali i na Ćemovskom polju, na Ljuboviću, na Gorici… U svim tim akcijama, pomoć iz Glavnog grada bile su jedino mašine i radnici Zelenila, koji bi iskopali rupe za buduće sadnice, a zasađeno održavali uz sto muka i pregovora sa onima koji su organizovali sadnju.
Glavni grad je, a o tome svjedoči i Nacrt Akcionog plana biodiverziteta, koji je objavljen prošle jeseni, dopustio da za neke površine, poput park šuma, sada moraju biti donesene hitne mjere, jer su park šume tokom proteklih godina prepuštene sebi ili - na brigu građanima.
“Park šume su formirane nakon Drugog svjetskog rata i formirane su uglavnom od pionirskih vrsta - alepskog bora i čempresa”, navode, pored ostalog, autori Akcionog plana i dodaju da se “zbog nedovoljne njege i zaštite veći dio ovih park šuma nalazi u stanju kada su neophodne hitne mjere revitalizacije, a ponegdje i potpune obnove”.
Autori Akcionog plana navode i da je većina parkova u Podgorici današnji oblik dobilo 50-tih i 60-tih godina prošlog vijeka.
“Kao novije veće parkovske površine možemo pomenuti Univerzitetski park, park na Pobrežju, ali i rekonstruisani park pored Kliničkog centra i obnovljeni Kraljev park. Ostale parkovske površine u gradu zahtijevaju rekonstrukciju i poseban odnos u narednom periodu (Njegošev park, Karađorđev park)”, navode autori.
Betoniranje u novim stambenim blokovima
Autori Akcionog plana ukazuju i na nedostatak zelenih površina u novim stambenim kvartovima.
“Iako prostorno planska dokumentacija ima vrlo jasne smjernice po pitanju neophodnog stepena ozelenjenosti, očito je da postoji nesklad između planiranog, projektovanog i izvedenog stanja” navodi se u tom dokumentu.
Iz Glavnog grada nikad javnosti nisu saopštili da li su i na koji način investitori kojima je dozvoljena gradnja, nadoknadili građanima zelene površine koje su uništene zarad izgradnje stambenih i poslovnih objekata. Obaveza svakog ko posiječe jedno drvo, je da zasadi druga tri. Lani je raspisan i konkurs kojim su tražena rješenja da se u stambenim blokovima na mjestu betonskih površina posadi zelenilo, jer su iz Glavnog grada uvidjeli da je “veliki broj stanovnika lišen kvalitetnog životnog okruženja”. Tako je naknadnom pameću trebalo riješili propuste ili bezobrazluk investitora, koji nekako tokom izgradnje čitavih stambenih naselja “zaborave” na zelenilo.
Konkurs za naknadno ozelenjavanje je raspisan i završen, ali - Siti kvart, kao jedno od podgoričkih “betonskih” naselja, još nije ozelenjen.
Iz Glavnog grada su donaciju kompanije “Amplitudo” i njenih partnera dočekali objeručke. I poručili javnosti da je vizija “Mog drveta” da doprinese promijeni svijesti, i da nam je svima neophodan odgovoran odnos prema životnoj sredini. Sudeći prema odnosu nadležnih, “promjena svijesti” i “odgovoran odnos prema životnoj sredini” možda su najpotrebniji upravo njima.
Svako drvo ima i ekonomsku vrijednost
Iako je radna grupa za njegovu izradu formirana u martu, Glavni grad još nema katastar zelenih površina. Takva baza predstavlja skup sistematizovanih informacija i podataka o zelenim površinama, njihovom kvantitetu, kvalitetu i ekonomskoj procjeni, uključujući kartografski prikaz i statističke informacije i predstavlja osnovu za korišćenje prirodnih resursa, planiranje i kontrolu njihove zaštite.
Katastar bi trebalo da sadrži i podatke o procijenjenoj vrijednosti stabala. i-Tree je jedan od takvih servisa, koji svakom američkom građaninu omogućava da sam izračuna, makar okvirno, koliko vrijedi drvo u njegovom komšiluku ili dvorištu.
Jedan od dobrih primjera digitalne baze biljnog fonda je katastar gradskog zelenila grada Zagreba. Na stranici https://gis.zrinjevac.hr, korisnici na mapi mogu da vide podatke o drvetu, kao što su njegov latinski i naziv na hrvatskom, da li je stablo recimo dio cjeline kao što je drvored, da li postoji neka zaštita, koje je visine stablo, kolika je njegova krošnja…
Pokrenuto više inicijativa građana za zeleniji grad
“Moje drvo” nije jedina platforma koja je razvijena u cilju podrške ozelenjavanju Podgorice.
Sličnu toj ideji, imali su i članovi NVO “EcoLogic”, koji su predstavili “Eko Atlas”, platformu za pošumljavanje, geolociranje i mapiranje posađenog drveća, evidentiranje stanja i promjena u fondu drveća. Projekat te NVO je finansirao “Crnogorski Telekom” u okviru konkursa “Za svako dobro”.
U cilju ozelenjavanja površina u Podgorici, organizacija KOD je početkom septembra uputila inicijativu gradonačelniku Ivanu Vukoviću za sadnju 100.000 stabala u naredne dvije godine.
Vuković je inicijativu prihvatio, uz ideju da ona bude realizovana kroz aplikaciju “Moje drvo”.
Iz KOD-a podržavaju ideju te platforme, ali ne i način na koji Glavni grad planira ozelenjavanje, pa će dalju realizaciju plana nastaviti sami.
Od Glavnog grada su, pored ostalog, tražili da sadnju plate investitori, odnosno oni koji najviše zagađuju prostor ili devastiraju zelene površine. Navode i da im iz Glavnog grada nije saopšteno zbog čega predlog da u Podgorici za dvije godine bude zasađeno 100.000 stabala, smatraju nerealnim.
Galerija
Bonus video:
