Incident koji se prije desetak dana desio u vazduhu, na jugu0 Crne Gore, kada se jedan mali privatni avion našao nedopustivo blizu „fokera 100“ kompanije „Montenegro erlajns“ (MA) na redovnoj liniji Tivat-Beograd, izazvao je buru negodovanja iz menadžmenta nacionalne aviokompanije na račun Kontrole letjenja i zahtjev Agenciji za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore (ACV) da pod hitno završi istragu ove potencijalno opasne situacije, kako se ona više ne bi ponovila. Pri tome su zvaničnici MA, dajući izjave medijima, naglasili da ta kompanija „ima najviši nivo bezbjednosti letjenja“ i indirektno prozvali SMATSA (Agenciju za kontrolu letjenja Srbije i Crne Gore) da je ona uzročnik incidenta koji se desio 15. novembra iznad Crnogorskog primorja.
MA istovremeno SMATSA duguje više od 10 miliona eura za neplaćene usluge kontrole leta koje i dalje ne izmiruje redovno, pa se ovakvi navodi menadžmenta nacionalne aviokompanije mogu posmatrati i u svjetlu te činjenice. U svakom slučaju, da situacija sa „besprekornim sigurnosnim dosijeom“ MA nije baš takva, eksplicitno pokazuju i podaci iz „Godišnjeg pregleda sigurnosti vazdušnog saobraćaja za 2011“ koji je uradio ACV. Iako se u tom izvještaju, u kojem inače ACV konstatuje da je „sigurnost vazdušnog saobraćaja u Crnoj Gori relativno visoka”, ne navodi identitet “vazduhoplovnih subjekata” koji su učestvovali u raznim incidentnim situacijama, lako je prepoznati da se čak 23 od ukupno 40 prošlogodišnjih “događaja od interesa” za ACV mogu dovesti u vezu sa MA, sa ili bez direktne krivice tog avioprevoznika.
Sudar orla i embrajera prošle godine na tivatskom aerodromu
Naime, lani su avioni MA imali ukupno šest sudara sa pticama, od čega je u jednom slučaju pričinjena i značajnija šteta na nosu “fokera 100” ( registracija 4O-AOL), na kupoli koja pokriva avionski radar. Prilikom jednog slučaja udara groma u avion 15. septembra 2011, oštećen je dio oplate na prednjem dijelu jednog od “fokera” koji je, nakon servisa, vraćan u saobraćaj. Februara 2011. na bečkom aerodromu jedno od vozila za opsluživanje aviona udarilo je u desni motor “Montenegro erlajnsovog” aviona tipa “embraer 195”.
U 23 od ukupno 40 prošlogodišnjih „događaja od interesa” za ACV akter je bio Montenegro erlajns, sa ili bez direktne krivice tog avioprevoznika. Lani su avioni MA imali ukupno šest sudara sa pticama, od čega je u jednom slučaju pričinjena i značajnija šteta na nosu „fokera 100”
Nakon intervencije na hidrauličnoj instalaciji, avion je uzletio da bi se kvar odmah ponovo manifestovao, pa je “embraer” sletio u Podgoricu gdje je na vazduhoplovu zamijenjena jedna od hidrauličnih pumpi. Na jednom od “fokera” 16. novembra je po slijetanju na aerodrom Beograd došlo do otkazivanja hidraulike, pa su aerodromske službe neispravan avion sa piste morale tegliti do parking-pozicije na platformi aerodroma. “Embraer”, koji je 17. maja letio na liniji Podgorica–Moskva, iznad BiH je prijavio “tehnički kvar” zbog kojeg se vratio na podgorički aerodrom.
Zanimljivo je da su izuzetno moderni avioni kakva su tri “embraera 195” u floti MA, tokom 2011, imali čak devet “vanrednih situacija” koje bi mogle ukazati na probleme u funkcionisanju avionike, odnosno lošu koordinaciju rada pilota sa modernim sigurnosnim sistemima ugrađenim u te avione. MA-ov “foker” na liniji Podgorica–Ljubljana 16. septembra je kontroli leta prijavio da je, dok je bio u penjanju nad Nikšićem, umalo imao sudar sa balonom.
Mali avion prišao "nedoustivo blizu": Foker Montenegro airlinesa
U izvještaju se navodi da je tim povodom bila pokrenuta istaga koja je, međutim, obustavljena “zbog nedostupnosti potrebnih informacija”.
Da se greške kontrolorima letjenja događaju i u Evropi, pokazuje i slučaj MA-ovog “embraera” na liniji Podgorica-Pariz 16. decembra. Tokom prilaza pisti za slijetanje na aerodromu “Šarl de Gol” na visini od 3.000 stopa na koju su se spustili prema nalogu francuskog kontrolora, posada “embraera” je dobila upozorenje sa svog TCAS (Traffic Collision Avoidance System) sistema za izbjegavanje sudara u vazduhu da na 3 milje od sebe, na gotovo istoj visini, imaju drugi avion. Nakon prijave kontroloru letjenja, naloženo im je da zadrže svoju visinu, pa su se na kraju avioni mimoišli na 2 milje jedan od drugoga i na samo 750 stopa visinske razlike što je vrlo slično slučaju koji se prije desetak dana desio nad Crnogorskim primorjem.
Jatov avion umalo izbjegao sudar na pisti
Zanimljivo je da su izuzetno moderni avioni kakva su tri “embraera 195” u floti MA, tokom 2011, imali čak devet “vanrednih situacija” koje bi mogle ukazati na probleme u funkcionisanju avionike, odnosno lošu koordinaciju rada pilota sa modernim sigurnosnim sistemima ugrađenim u te avione
Piloti JAT-ovog aviona su zaustavili svoj vazduhoplov i sačekali da Kontrola leta vrati “pilatus” nazad na stajanku, nakon čega je “ATR-72” krenuo prema svojoj parking poziciji.
U izvještaju stoji i da je “kontrolor letjenja kasnije preko radio-veze priznao da je greška njegova, jer je dozvolio slijetanje prvom avionu, dok je nešto kasnije dozvolio da drugi avion izađe na poletno-sletnu stazu”, ali je istraga o ovoj “ozbiljnoj nezgodi” zvanično još u toku.
Pilot MUP-a zaboravio da izbaci stajni trap
U Izvještaju je pomenuta i nezgoda u kojoj je 22. avgusta oštećen jedan od dva protivpožarna aviona tipa “Air Tractor AT-802 Fire Boss” MUP-a Crne Gore, kada je pilot te letjelice sletio na aerodrom Podgorica zaboravivši da prethodno spusti stajni trap, odnosno izbaci točkove.
"Avion je nakon gašenja požara i napravljenih 20 letova sa Skadarskog jezera sa uvučenim točkovima trebao da preleti na Malo Blato, uzme vodu i da gasi požar na drugoj lokaciji. Pilot je iznenada donio odluku da sleti na aerodrom Podgorica da izvrši poravnjanje goriva u krilu, i po automatizmu iz posljednjih 20 letova sletio je na pistu sa uvučenim točkovima, pri čemu je ostrugao obje lajsne na noževima plovaka", stoji u izvještaju tog incidenta.
MUP inače nikada javnost nije obavijestio koje je mjere preduzeo protiv svog pilota koji je napravio ovakvu početničku grešku i oštetio vrijedan vatrogasni avion.
Bonus video:
