Ekološki pokret "Ozon" iz Nikšića i Ekološko društvo "Breznica" iz Pljevalja navode da je svim građanima Crne Gore potrebno obezbijediti ustavno pravo na čist vazduh.
Oni upozoravaju donosice odluka na najvećem nivou, u sve tri grane vlasti, da je u Crnoj Gori, ekološkoj državi, prisutan negativan trend kada je kvalitet vazduha u pitanju i da je za rješavanje ovog životno važnog problema potreban ozbiljan pristup institucija sistema na svim nivoima, kao i održive i realne strategije i planovi, zasnovani na realnim i relevantnim činjenicama i podacima.
"Upozoravamo da više nema opravdanja za promašene politike i površne projekcije, već se moraju pozvati na odgovornost svi pojedinci koji su pogrešnim odlukama, tolerisanjem ili nečinjenjem uticali da negativni efekti aerozagađenja, ugroze zdravlje ljudi i kvalitet životne sredine, čime se nanose i nemjerljive ekološke i ekonomske štete društvu u cjelini. Uporednom analizom zvaničnih rezultata praćenja kvaliteta vazduha, koji su javnosti dostupni u Informacijama o stanju životne sredine u Crnoj Gori, koju priprema Agencija za zaštitu životne sredine, došli smo do zaključka da je prethodne 2015. u odnosu na 2014. godinu, zabilježen značajan porast srednjih godišnjih koncentracija suspendovanih čestica PM10 kao i broj prekoračenja srednjih dnevnih vrijednosti PM10 u Pljevljima, Nikšiću i Podgorici, gdje živi i radi više od polovine ukupnog stanovništva naše zemlje, što treba sve da nas veoma zabrine i pokrene u akciju", navodi se u saopštenju koje potpisuju Aleksandar Perović, direktor "Ozona" i Milorad Mitrović, direktor "Breznice".
U saopštenju se dodaje da su grube čestice PM10 su među najopasnijim polutantima u vazduhu.
"Prilikom udisanja napadaju ljudski respiratorni sistem, utiču na njegovu otpornost i deponuju se u najdubljim djelovima pluća. Zdravstveni problemi započinju kada organizam počne da se brani od ovih stranih tijela. Ove suspendovane čestice izazivaju ili osnažuju astmu, bronhitise i druga oboljenja pluća, a samim tim smanjuju ukupnu otpornost organizma. Iako PM10 napadaju cjelokupnu ljudsku populaciju, vulnerabilne populacione kategorije (djeca, trudnice, stari i bolesni) su posebno ugrožene. Pored toga što oštećuju zdravlje PM10 umanjuju i vidljivost tokom dana jer stvaraju efekte vidljivosti koji su karakteristični za izmaglicu koja se često prepoznaje kao smog", ističe se u saopštenju.
Oni tvrde da su sa pravom zabrinuti, što potvrđuju i rezultati monitoringa finih čestica PM2,5 u Nikšiču i Pljevljima, koje su gdje je, naročito u Nikšiću, vidljiv negativan trend kada su srednje godišnje koncentracije u pitanju, iako je broj dana validnih mjerenja, po njima na nedopustivo niskom nivou.
"Vrlo bitan uticaj na ljudsko zdravlje imaju čestice čiji je prečnik ≤ 2,5 μm. Posljedice velikog unošenja ovih partikula u pluća obično završavaju sa hospitalizacijom, a u ekstremnim slučajevima i sa smrću. Ljudi sa astmom, srčanim problemima il plućnim bolestima prvi su na udaru. Ove čestice mogu da izazovu negativne efekte po zdravlju i pri kratkim izlaganjijma, na primjer samo jedan dan, a pogotovu pri dugim izlaganjima – godinu i više dana. Fine suspendovane čestice često su prisutne u procesima kao što je korozija, prašenje, oštećivanju vegetacije ili pri lošoj vidljivosti", piše u saopštenju.
Smatraju da je potrebno unaprijediti infrastrukturu za praćenje kvaliteta vazduha na nivou cijele Crne Gore, naročito tokom zimskih, tzv. grejnih mjeseci, kada je aerozagađenje naročito izraženo i kada su ugroženi i zdravlje ljudi i kvalitet životne sredine, pa pozivaju donosioce odluka da obezbijede potrebna budžetska sredstva u tu svrhu.
"Nadamo se da će i ovo naše reagovanje biti povod da se otvori kvaitetan javni dijalog oko aktuelnih aktivnosti Vlade Crne Gore i lokalne uprave opštine Pljevlja, koji i nakon dokazanog prošlogodišnjeg debakla tzv. kratkoročnih mjera za smanjenje aerozagađenja i ove godine nastavljaju insistirati na nabavci peleta i briketa za individualne potrošače, iako je grejna sezona već davno počela a iz prikazanih uporednih analiza vrijednosti suspendovanih čestica za prethodne dvije godine, jasno je da nije postignut projektovani efekat, odnosno poboljšano stanje, što se više ne ponoviti a naročito ne proći bez pozivanja na odgovornost svih onih koji staju iza pogrešnih odluka i promašenih strategija i planova. Crna Gora, kao Ustavom deklarisana ekološka država, zemlja koja svoj budući ekonomski razvojdominantno bazira na poljoprivrednoj proizvodnji i turizmu, mora riješiti problem aerozagađenja i uspostaviti pravilan sistem upravljanja otpadom u najkraćem mogučem roku, jer bez čistog, nezagađenog, vazduha nemamo nikakve šanse za valorizaciju te najhumanije ideje i najboljeg razvojnog pravca koji nam otvara perspektivu i za sadašnje a naročito za buduće generacije", zaključuje se u saopštenju.
Bonus video:
