Predimenzioniranje smještajnih kapaciteta, favorizovanje privatnih investitora, kao i neprimjereno održavanje javne rasprave u vrijeme godišnjih odmora - glavne su primjedbe na Nacrt prostornog plana posebne namjene Nacionalnog parka “Skadarsko jezero”, pristigle na adresu Ministarstva održivog razvoja i turizma.
Na drugoj strani, investitori i pojedini mještani koji su planirali gradnju na tom području, tvrde da su im uskraćena prava na gradnju, iako su prethodno dobili sve potrebne dozvole.
Plan, čije se usvajanje očekuje u oktobru, nudi tri scenarija razvoja NP, a scenario dva ocijenjen je kao najprihvatljiviji i podrazumijeva visok stepen zaštite i aktivnosti u skladu sa principima održivog razvoja.
Njim je predviđen rast smještajnih kapaciteta i do 60 odsto u tom zaštićenom području u odnosu na trenutno stanje.
Prema tom scenariju, rast hotelskog smještaja uvećaće se za 52 odsto. Predviđeno je 840 smještajnih jedinica, dok je prema planu iz 2015. bilo planirano 550. Doći će do porasta kamp smještajnih jedinica za više od duplo, a 33 odsto u odnosu na privatni smještaj.
Kao važan preduslov daljeg razvoja definisano je unapređenje komunalne infrastrukture.
“Javne rasprave na 40 stepeni, usred ljetnjih raspusta i turističke sezone na jezeru je i dalje omiljeni način netransparentnog djelovanja Vlade i nadležnog ministarstva za planove u koje treba, bez puno galame, da se uvuku razni neodrživi projekti gradnje, eksploatacija prirode i promjena granica prema interesima privilegovanih pojedinaca”, ocijenjeno je iz nevladine organizacije Grin houm.
U komentaru koji je potpisala izvršna direktorica Nataša Kovačević, navodi se da “ako Plan da prostora bilo kakvoj novoj gradnji, talas bespravne gradnje i ostalih nelegalnih aktivnosti će u odsustvu kontrole i suzbijanja dovesti do potpunog kolapsa Nacionalnog parka i degradacije predionih i biodiverzitetskih odlika zbog kojih je park i ustanovljen”.
“Pored megaturističkih infrastruktura u zoni Mihailovići, koja planirano broji tri puta više turista nego stanovnika u Virpazaru, favorizuju se nautički turizam, marine i komercijalna pristaništa na preko 15 lokacija sa zimskim skloništima, servisima za jahte i plovila nepoznatih veličina. Postojeći plovni putevi se kreću od 1,8 do četiri metra dubine gaza plovila i svako dodatno produbljivanje bi značilo ekološku katastrofu za hidrološki i biološki sistem jezera. Studija plovnih puteva po Skadarskom jezeru kao dokument nije ni dostavljena obrađivaču plana, pa nije ni jasno kako su procijenjeni uticaji i odabran referentni scenario”, piše u komentarima.
Sugestije na plan nakon javne rasprave 8. avgusta u Baru, dostavio je i predsjednik Skupštine opštine Mićo Orlandić.
On je naveo da Opština podržava izabrani scenario, ali da treba jasno definisati građevinske zone naselja i precizirati mogućnosti izgradnje novih objekata namijenjenih turizmu u okviru pojedinih opštinskih zona.
Navodi da Baru pripada 71 kilometar obale jezera, kao i dvije pješčane plaže, a u obalnom dijelu od Ckla do Virpazara 11 pristaništa i autentična ribarska naselja i da to iziskuje da se planira saobraćajnica duž obale iznad najvećeg vodostaja od graničnog prelaza Ckla do naselja Godinje - dužine 35 kilometara.
“Nacrtom plana trebalo je detaljnije razraditi mogućnost sniženja nivoa jezera i njegovog vraćanja u prirodni nivo, prokopavanjem korita rijeke Bojane, čime se za razvoj poljoprivrede i drugih aktivnosti oslobađa preko 40.000 hektara zemljišta”.
Najviše primjedbi i na javnim raspravama, ali i u sugestijama izazvala je gradnja dva turistička kompleksa - Porto Skadar Lake i MJ Property.
Predsjednik kompanije Montenegro Resort (MRC) koja gradi Porto Skadar Lake Lionel Sonigo, rekao je da svođenje tog projekta na 10 do 20 odsto planirane zone znači gotovo brisanje resorta iz novog nacrta.
“Svođenje cijelog projekta, vrijednog 160 miliona eura na ovaj nivo, apsolutno je neodrživo i neisplativo. Kao investitor se pitam na osnovu kojih bitno izmijenjenih kriterijuma i saznanja se, nakon svega nekoliko godina, prvo predviđaju turistički kompleksi na ovom području, a zatim gotovo brišu”, pita Sonigo.
Dodao je da je prethodnom studijom lokacije predviđena gradnja dva turistička kompleksa i da PSL ima građevinsku dozvolu, koju je izdalo resorno ministarstvo.
Iz Ministarstva su ukazali da, “ako iz bilo kog razloga izdata građevinska dozvola prestane da važi, investitor odustane od izgradnje planiranog rizorta ili zatraži izmjene u projektu, primjenjivaće se novi urbanistički parametri propisani planskim dokumentom”.
Predstavnica Centra za urbanizam i arhitekturu, koji je obrađivač plana, Ksenija Vukmanović kazala je da je planirana gradnja kompleksa Porto Skadar lejk “neprimjerena građevinska intervencija u zaštićenom prostoru nacionalnog parka”.
Vukmanović je to saopštila na javnoj raspravi u Podgorici.
Ona je potvrdila da je taj projekat skoro izbrisan iz nacrta PPPN-a, ali da to neće moći da zaustavi gradnju ukoliko investitor ispoštuje rokove određene građevinskom dozvolom.
Babić: Nema aktivnosti na terenu Porto Skadar Lakea
Direktor Centra za urbanizam i arhitekturu Predrag Babić, odgovarajući na primjedbe Soniga, objasnio je da je Državna studija lokacije (DSL) Mihailovići urađena 2014. godine i da su je u planu tretirali kao stečenu obavezu.
“Samim tim, ovaj plan niti poništava važenje tog DSL-a, niti ga oživljava, jednostavno ne produžava stečene obaveze koje su DSL-om dodijeljene. Investitor je bio dužan da u roku od tri godine, od dana donošenja ovog planskog dokumenta, pribavi dokumentaciju neophodnu za izdavanje građevinske dozvole. U protivnom, postupkom izmjene i dopune DSL-a izvršiće se prenamjena prostora. Ne znamo da li je investitor ispunio taj uslov, a same aktivnosti na terenu ne ukazuju na intenzivnu gradnju koja bi nagovijestila realizaciju projekta u predviđenom roku i nijesmo ga mogli prepoznati kao generator razvoja turizma na tom prostoru”, kazao je Babić.
Nema razvoja bez vode
Direktor barskog “Vodovoda” Zoran Pajović, kazao je da plan mora predvidjeti ravnomjeran razvoj svih mjesta.
“Od Virpazara do mjesta Ckla imamo desetak naselja, a većina su bez ikakvih sadržaja. Nemamo izvorišta pitke vode, a razvoja bez vode nema”, rekao je Pajović.
Sekretar Sekretarijata za investicije i imovinu u Opštini Bar Vido Dabanović upozorio je da su zbog loše infrastrukture ugroženi objekti u zaleđu jezera, i svi spomenici kulture.
Bonus video:
