Poslanik Demokratske Crne Gore i član Odbora za sveobuhvatnu reformu izbornog i drugog zakonodavstva, Momo Koprivica, kazao je da su Demokrate predložile još jedno rješenja koje će omogućiti brisanje fantom birača, čime će se umnogome blokirati decenijskih mehanizmi izbornih manipulacija vladajućih struktura.
Fantom birači, ističe Koprivica, osim što se kriju iz lažnih matičnih brojeva, boravišta, prebivališta i drugih podataka, kriju se i na neoznačenim adresama bez broja. On podsjeća da lokalne samouprave, uprkos zakonskoj obavezi, godinama unazad odbijaju ili prolongiraju realizaciju postupka davanja naziva ulicama, naseljenim mjestima i označavanja brojevima svih stambenih jedinica.
,,Kome smetaju brojevi na kućama i zgradama? Odgovor je jasan i krije u izbornim manipulacijama. DPS godinama održava i nastoji da što duže zadrži nesređeno stanje adresa stanovanja građana, kako bi sakrivao fantom birače u adresama pod oznakom bez broja”, navodi Koprivica.
On je ocijenio da adrese bez broja, sa jedne strane, omogućavaju DPS-u olakšavanje upisivanje fantom birača ili pozajmljenih imena u birački spisak, nemogućnost procesa kontrole i olakšavaju međuopštinska prepisivanja birača, sa druge strane, nenumerisanim adresama otežava se uvođenje reda u javne knjige i pravni saobraćaj, čime se onemogućava uspostavljanje povjerenja u integritet državnih institucija.
VIŠE OD POLOVINE UPISANIH BIRAČA JE NA ADRESAMA BEZ BROJA
Član odbora za sveobuhvatnu izbornu reformu ističe da je frapantan broj građana Crne Gore koji su registrovani upravo na adresama bez broja. ,,Analizom biračkog spiska sa posljednjih izbora utvrdili smo da kućni broj nema čak 278.820 građana! Dakle, od 532.599 građana, koliko je upisano u birački spisak Crne Gore, više od polovine je evidentirano na adresama bez broja”.
Upravo iza ovakvih nenumerisanih adresa, objašnjava Koprivica, DPS prikriva fantom birače. ,,Prilikom upisa lažnih podataka, fantom biraču se obavezno dodaje adresa bez broja kako bi se potpuno prikrio trag. Kućni broj bi lako odao fantom birača, jer je jednostavno provjerljiv, kako u bazi, tako i neposrednom terenskom provjerom”.
On dodaje da je prikrivanje fantomskih birača teško izvodljivo na precizno određenoj adresi tj tamo gdje postoje naziv, broj ulice ili broj stana, jer ta lica mogu detektovati prilikom provjere upravo oni koji na toj adresi ili u komšiluku stvarno žive. ,,Kako bi ih prikrio, DPS upisuje fantom birače, primjera radi, među 1.000 građana u naseljima koja nemaju nijednog kućnog broja. Takvih ulica je u Crnoj Gori na stotine”.
NENUMERISANE ADRESE OLAKŠAVAJU MEĐUOPŠTINSKA PREPISIVANJA BIRAČA
Koprivica ističe i da adrese bez broja olakšavaju i prepisivanje birača iz jedne u drugu opštinu u međuizbornom periodu, navodeći kao tipičan primjer Opštinu Šavnik, u kojoj je svaka adresa bez broja. ,,Čak ni u samom centru ove opštine nijedna ulica nema naziv niti broj. Upravo je to veliki uslov za olakšano upisivanje birača na nenumerisane adrese kako bi se lakše i fingirala ispunjenost uslova prebivališta. Na ovaj način, DPS u manjim opštinama ‘šteluje’ minumum 2 odbornička mandata”.
Koprivica je kazao, da su Demokrate, zbog svega navedenog, predložile rješenje za izmjene i dopune Zakona o teritorijalnoj organizaciji, ističući da ne može biti poštenih i fer izbora, ako građani nemaju označene kućne adrese.
,,U cilju utvrđivanja roka od 6 mjeseci u kojem je svaka jedinica lokalne samouprave obavezna da donese odluke o davanju naziva svim ulicama na svojim teritorijama, upisivanje brojeva na svim stambenim jedinicama u ulicama i naseljima. Za neizvršenje ove obaveze predlažemo sankcionisanje opštine i odgovornog lica u njoj. Paralelno sa ovim postupkom, MUP će po pribavljenim podacima imati obavezu ažuriranja biračkog spiska”.
NAGRADITI ONE KOJI GLASAJU
Veliki broj razvijenih država Evrope i svijeta uveo je u svoje zakonodavstvo obavezno glasanje na izborima. Među njima je Grčka, Austrija, Luksemburg, Belgija, Brazil i mnoge druge. Sankcije za nepoštovanje ove obaveze se razlikuju u zavisnosti od države, pa se kreću od novčanih kazni, do administrativnih prepreka prilikom izdavanja određenih dokumenata.
Veća izlaznost građana na izborima doprinosi većem legitimitetu izbornog procesa, većem stepenu demokratičnosti i političke stabilnosti zemlje. Imajući u vidu da je u Crnoj Gori neophodno unapređenje sva tri elementa, Demokrate predlažu rješenje koje neće sankcionisati birače koji apstiniraju kao što je slučaj u dijelu zemalja Evrope i svijeta, ali će nagraditi birače koji koriste svoje biračko pravo. Kako bi se podstakla veća izlaznost, a samim tim podigao i stepen demokratičnosti i učešća što većeg broja građana na neposrednim izborima, neophodno je primijeniti stimulativni model.
Konkretno, Demokrate predlažu da građani koji ostvare biračko pravo imaju pravo na oslobađanje od plaćanja dijela administrativnih taksi: na uvjerenja koja izdaju organi za vozačku i saobraćajnu dozvolu; za ovjeru potpisa, prepisa ili autentičnosti rukopisa i za ovjeru ugovora i punomoćja.
Predloženo rješenje je ne samo inovativno, već i potrebno kako bi se građani dodatno stimulisali da koriste svoja Us
