U knjizi “Privatni svijet osmanskih žena” Godfri Gudvin, jedan od važnih autoriteta na polju osmanističkih studija, osvjetljava najmanje istraživanu oblast duge vladavine Osmanlija - život žena. Knjiga je objavljena u znamenitoj ediciji “Intimna istorija” izdavačke kuće Geopoetika i u prevodu Arijane Luburić-Cvijanović.
Patrijarhalni, muslimanski svijet Osmanskog carstva po sebi je složen kontekst za bavljenje rodnim ulogama, a Gudvin sebi dodatno otežava zadatak pokrivanjem vremenskog opsega od šest vjekova, obuhvatajući period sultanata sve do 1924. godine kada je Ataturk osnovao Republiku. Ipak, krećući se od naseljavanja u Anadoliji, sve do gradskog i dvorskog života u 19. vijeku, on vješto pokriva najrazličitije aspekte života: od raspodjele poslova među članovima porodice, preko tajnih sastanaka ljubavnika do čuvenih harema.
Služeći se raznovrsnim materijalima poput pisama, slika, putopisa, naučnoistorijskih studija, Gudvin rekonstruiše uloge pripadnica svih slojeva i najrazličitijih sudbina - i onih koje su imale sluškinje i onih koje su zarobljavane. U tom duhu, i sam stil varira od anegdotskog, obogaćenog intrigantnim svjedočanstvima, do čisto faktografskog. No, kako to sa istorijom često biva, suvoparni podaci, poput onog koliko je žena potrebno da se muze određena vrsta koze, slikaju bogatiju i složeniju sliku nego što se naizgled čini: samo bi laik korijen poligamije tražio u seksualnim apetitima umjesto u surovim uslovima života na selu.
Knjiga sadrži dosta podataka o životu unutar harema, institucije koja odražava vizantijski gineceum. Na primjer, govorilo se da toliko ima žena u haremu, da moraju da žive stojeći. Priče su u haremu imale veliki značaj. Svake noći bi se čitala jedna od priča iz “1001 noći”. Obuka djevojaka je počinjala odmah po dolasku. Smjestili bi ih u spavaonicu s divanima duž zidova, a za grupe od deset djevojaka bila je zadužena po jedna starica. Svjetla su gorjela cijelu noć ne bi li se spriječilo lezbijsko udvaranje. Kako bi se spriječila bestijalnost, duge rotkve, krastavce i slično povrće iz kuhinje slali su isječeno - tolika je bila potreba da se spriječi raskalašno ponašanje, jer su mlade, pohotne i bestidne djevojke bez muškaraca mogle imati samo bludne misli. Podučavali su ih religiji, pjevanju i sviranju, uz ples, poeziju i složeno umijeće ljubavi.
Pored toga što pruža uvid u kompleksan život žena tokom vjekova, ova knjiga sadrži i dosta zanimljivih istorijskih podataka. Tako, na primjer saznajemo da su majku Selima I, (babu Sulejmana Veličanstvenog) nazivali Crnogorkom, te da je Sulejmanova kćerka sultanija Mihrimah bila najbogatija žena na svijetu, a da su njenog muža Rustem pašu zvali Vaška, jer je, kako se kaže, bio uveo porez i na cvijeće koga su Turci u to vrijeme obožavali.
Studija o mimaru Sinanu, Mikelanđelu Istoka
Godfri Gudvin, porijeklom Britanac, rođen je 1921. u Lisabonu. Školovao se na koledžu Klifton u Bristolu i na Londonskoj Kraljevskoj akademiji. Radio je kao predavač u Vinčesteru, Londonu, Aleksandriji i Istanbulu, gdje počinje njegovo interesovanje za osmansku kulturu. Upravo tu je upoznao veliki broj turskih umjetnika, ali i svoju buduću ženu Džilijan. Po povratku u London započeo je rad na “Istoriji osmanske arhitekture”, kapitalnom djelu koje mu je donijelo ugled vodećeg autoriteta u oblasti osmanske arhitekture i turske kulture.
Gudvin je autor kapitalne knjige “Istorija osmanske arhitekture” i djela o „Mikelanđelu Istoka“, najvećem islamskom graditelju mimaru Sinanu, hrišćaninu rodom: “Sinan: osmanska arhitektura i njene današnje vrijednosti”. Objavio je i knjige “Islamska Španija”, “Janičari”, “Palata Topkapi” i druge. Poslije 2000. godine Gudvin se na pragu devete decenije života vratio u Istanbul, i na Univerzitetu Bogaziči držao ljetnje kurseve osmanske arhitekture, skoro do smrti 2005. godine.
Bonus video:
