Tokom više od 100 godina, Nobelova nagrada za književnost dodjeljuje se piscu za “najistaknutiji rad na polju književnosti” po volji utemeljivača Alfreda Nobela. Švedska akademija, odnosno njenih 18 članova - šarolik sastav pisaca, teoretičara književnosti i ostalih - odlučuje koga će nagraditi. Među dosadašnjim pobjednicima su Alis Manro, Orhan Pamuk, Vinston Čerčil... i prošlogodišnje iznenađenje, Bob Dilan. On se pridružio svetim redovima književnih superstarova za, kako je obrazloženo, “stvaranje novih poetskih izraza u velikoj tradiciji američkog pjesništva”. I dok još traje zbrka koja je po objavljivanju imena dobitnika nastala - mnogi su se pitali je li Dilan stvarno zaslužio najprestižniju nagradu za književnost, a on je gotovo godinu dana ćutao po tom pitanju - ljudi su počeli da se klade na dobitnika književnog Nobela za 2017. godinu.
Dvije velike britanske kladionice, Ladbrokes i NicerOdds, već godinama uključuju nagrade za književnost u svoju online ponudu. Uz Nobela, Ladbrokes se bavi i Bukerovom nagradom.
U skladu s Nobelovom tradicijom, objavljeno je da će ime dobitnika Nobelove nagrade za književnost biti poznato u četvrtak, u 13 časova. Svijetu će se tada obratiti stalni sekretar Švedske akademije, Sara Danius.
Problem sa Ladbrokesovim koeficijentima za književnog Nobela je to što nisu naročito tačni. Favorit je samo jednom do sada osvojio nagradu - bio je to Orhan Pamuk 2006.
I, ako u iščekivanju vijesti u četvrtak želite da živite opasno, možete se opkladiti na šestoro čiji je koeficijent 100 prema 1: Karl Uve Knausgor, autor monumentalnog autobiografskog šestoknjižja, koje počinje “Mojom borbom”, Kamau Bratvajt, Džejms Kelman, dobitnica Bukera za 2012. Hilari Mantel, Filipinac F. Sioni Hose, škotski pjesnik Don Paterson i A.S. Bajat.
I lista prvih pet,osim dvojice dugogodišnjih favorita, nosi iznenađenja. Najviše šansi da osvoji Nobelovu nagradu za književnost ove godine ima kenijski književnik i dramatičar Ngugi Va Tiongo sa kvotom 4/1. Tiongo (79), osim na maternjem gikuju jeziku, pisao je na engleskom, kojeg se svojevremeno odrekao kao “simbola kolonijalnog ugnjetavanja”. Autor je romana, drama, novela, eseja... Njegov roman iz 1964. godine, “Ne plači, dijete” smatra se prvim romanom istočnoafričke književnosti. Ovaj roman, preveden i na naš jezik, priča je o Kikuju porodici koju zahvata vrtlog borbe za nezavisnost Kenije, u okviru Mau-Mau pokreta. Knjigu „Đavo na krstu” Tiongo je pisao na toalet papiru u zatvoru, gdje je bio zbog izvođenja svoje drame „Oženiću se kada ja hoću”, kritički nastrojene prema kenijskom društvu. Ngugi va Tiongo bio je jedan od favorita i 2010. godine, kada je Nobelovu nagradu dobio Mario Vargas Ljosa.
Slijedi ga, sa koeficijentom 5/1 na Ladbrokesu, ljubimac publike i kladionica Haruki Murakami, plodni japanski pisac čiji je rad preveden na više od 50 jezika i koji je, kako su ga mediji prozvali, “Leonardo di Kaprio Nobelove nagrade za književnost”. Od objavljivanja prve knjige 1979, Murakami je objavio 13 romana, tri zbirke kratkih priča i ilustrovanu novelu. U ovaj spisak nisu uvršteni njegovi povremeni izleti van lijepe književnosti.
Nenadano, na trećem mjestu našla se kanadska književnica Margaret Atvud, sa koeficijentom 6/1, daleko bolje plasirana nego minulih godina. Autorka distopijske “Sluškinjine priče” (The Handmaid's Tale), čija je holivudska ekranizacija učinila poznatijom najširoj publici, čuvena je kako po svojoj suptilnoj prozi, tako i po ekološkom aktivizmu i podršci kanadskoj zajednici pisaca.
Amos Oz, Klaudio Magris i Havijer Marijas imaju kvotu 10/1. Oz je najčuveniji savremeni izraelski pisac, autor romana “Juda”, “Crna kutija”, “Priče o ljubavi i tami”, pobornik mira i zagovornik rješenja dvije države za situaciju Izrael-Palestina. Klaudio Magris je italijanski pisac, prevodilac i naučnik, čiji su eseji i kolumne objavljeni u brojnim evropskim novinama. Havijer Marijas je španski zlatni dečko, jedan od najistaknutijih predstavnika savremene proze na svom jeziku. Radovi ovog romanopisaca i prevodioca prevedeni su na 42 jezika.
Nema šireg ni užeg izbora za književnog Nobela, nema bombastičnih najava članova žirija, kampanjâ za bilo koga od nominovanih. Akademija nikada do trenutka saopštavanja imena dobitnika ne daje nikakve naznake ko je favorit, a uži izbor se otkriva nakon 50 godina.
Bonus video:
