Poznata italijanska emisija za istraživačko novinarstvo - Report, bavila se projektima koje su u Crnoj Gori sprovodili bivši ministar za zaštitu životne sredine Korado Klini, uhapšen u maju uz optužbu za korupciju i pranje novca i njegova supruga Martina Hauser.
Emisija, koju možete pogledati OVDJE, je emitovana u nedjelju na kanalu Rai Tre, pod nazivom “Porodični ambijent”.
Prema nalazima italijanskog i švajcarskog tužilaštva, Klini, koji je ministarsku funkciju pokrivao dvije godine, a na poziciji generalnog direktora ministarstva za zaštitu životne sredine proveo dvije decenije, potpisnik je eko-projekata širom svijeta koje je finansiralo ministarstvo sa preko 300 miliona eura.
Bračni par Klini-Hauser optužen je da su kroz te projekte izvlačili novac italijanskih poreznika i polagali ih na račune u Švajcarskoj, koristeći se između ostalog kompanijom DFS Inženjering sa predstavništvima u Crnoj Gori i Kini.
U kompaniji DSF u Crnoj Gori, otvoren je stečaj 11. septembra 2014. godine. Martina Hauser, Klinijeva supruga i koordinatorka za Balkan, takođe je pod istragom.
Putevi sira
Izgradnja eko-zgrade, projekat Putevi sira u Kolašinu i najam bicikala u Perastu i Tivtu neki su od projekata kojima se bavila italijanska emisija. Do hapšenja Klinija dovela je tužba finansijskog konsultanta u Holandiji koji je prijavio saradnika zbog niza lažnih faktura korištenih za kreiranje crnih fondova.
Među stotinama, bile su i fakture firme iz Ferare koja je sarađivala u Iraku na projektu za zaštitu životne sredine, koju je sa skoro 55 miliona eura finansirala glavna direkcija italijanskog ministarstva kojom je tada upravljao Klini.
Prema nalazima italijanskog i holandskog tužilaštva, samo od projekta u Kini oko tri miliona je preko Holandije, Dubaija i Djevičanskih ostrva završilo na dva računa u Švajcarskoj otvorena pod šiframa “Riba” i “Sunce”, čiji su vlasnici Klini i Augusto Pretner, vlasnik inženjerskog studija Gali iz Padove, takođe uhapšen u maju. Klini je odbacio navode tužilaštva tvrdeći da se radi o novcu koji je zaradio pružajući konsultantske usluge u Iraku.
Pretner, koji je prema nalazima tužilaštva pomogao Kliniju da otvori račun u Švajcarskoj, je bio i suvlasnik kompanije DSF Inženjering sa sjedištem u Kini i Crnoj Gori. DSF Inženjering je, kako se navodi u emisiji, učestvovala u projektu za najam bicikala u Tivtu i u izgradnji eko-zgrade.
“DSF je dobio sve Klinijeve poslove u Crnoj Gori”, rekla je za Report osoba koja nije otkrila svoj identitet, a za koju se navodi da je u Podgorici radila za kancelariju kojom je upravljala Martina Hauser. Ona je bivša supruga Andrije Jovićevića. Report otkriva da su Klini i Hauser 2009. u Londonu osnovali kompaniju Nord Stoke preko koje su kupili udio u kompanijama DFS Inženjering.
Te dvije kompanije realizovale su milionske projekte finansirane od strane italijanskog ministarstva za zaštitu životne sredine. Nakon godinu dana Klini i Hauser najprije su se povukli iz kompanija, a zatim zatvorili i kompaniju sa sjedištem u Londonu, ali je DSF ostala pod kontrolom njihovog bliskog saradnika Pretnera.
Eko zgrada, Barkolana, najam bicikala u Tivtu i Perastu
U Trstu, rodnom gradu Martine Hauser, oktobra 2010. na jednoj od najpoznatijih regata u Evropi - Barkolani, učestvovalo je i crnogorsko Ministarstvo za zaštitu životne sredine sa sopstvenom jedrilicom. Među sponzorima događaja su upravo DFS i kompanija HB Welcome u vlasništvu Hauser, čije je sjedište u Boki Kotorskoj.
Novinar Reporta posjetio je lokaciju koja je navedena kao sjedište kompanije, gdje je umjesto kancelarije našao stambeni objekat koji je suvlasnik Rikardo Boneti koristio za lične potrebe. Anonimni izvor iz kancelarije Hauserove u Podgorici, rekla je za Report da je Boneti stari prijatelj kojeg je Hauser pozvala da sarađuje na projektu za najam bicikla u Perastu i Tivtu, za projekat osnivanja škole skijanja i izgradnju klizališta vrijednog 250.000 eura, takođe u Crnoj Gori.
Prema navodima izvora, Hauser i Boneti su se posvađali nakon čega nisu sproveli te projekte. Report međutim navodi da je italijansko ministarstvo za projekat iznajmljivanja bicikala u Perastu dalo 800.000 eura, i još 600.000 za isti projekat u Tivtu, gdje je učestvovala upravo kompanija DFS.
U emisiji je prikazano da u Perastu uprkos velikim ulaganjima najam bicikala ne funkcioniše najbolje - bicikla su u zapuštenom stanju, ne postoje biciklističke staze.
Koleginica nema vremena...
Italijansko ministarstvo je u vrijeme Klinijeve funkcije učestvovalo i u projektu izgradnje novog sjedišta crnogorskog Ministarstva za zaštitu životne sredine, finansirajući ga sa 4,5 miliona eura (takođe uz učešće kompanije DFS). Report navodi da je u martu crnogorsko ministarstvo pisao Kliniju tražeći isplatu 2.000.000 eura obećanog novca da bi se omogućio početak radova.
U momentu u kojem je italijanski novinar, tokom intervjua sa Jelenom Knežević iz crnogorskog Ministarstva za zaštitu životne sredine, pomenuo da je plan bio da zgrada bude završena aprila 2014, van kadra se čuje ženski glas koji ga drsko prekida i pita: “Jesmo li se mi dogovorili da vi postavite tri pitanja ili trideset? Ne može da se razlaže, koleginica nema vremena”.
Bonus video:
