Crna Gora se ukotvljava na Zapadu. U četvrtak su 28 ministara spoljnih poslova NATO, uprkos primjedbi Moskve, zapečatili prijem male jadranske države u svoje redove, a potom i potpisali odgovarajući Protokol. I u subotu su tople riječi iz Brisela bile zagarantovane. Na svečanost povodom 10. godišnjice nezavisnosti u subotu je u malenu Podgoricu sletio lično predsjednik Evropskog savjeta Donald Tusk. No, kao i pred kontroverzni referendum o nezavisnosti 2006. godine, i jubilej je osjenčen bučnim kontroverzama. Deset godina posle izlaska iz državnog saveza sa Srbijom i dalje Crna Gora ostaje raspolućena jadranska zemlja, koja stenje pod korupcijom i kumovskom ekonomijom.
Sa graničnim rezultatom, od 1991. vladajući premijer Milo Đukanović, na referendumu 21. maja 2006. svoj narod od oko 600.000 duša poveo je u nezavisnost: sa 55,5% zagovornika nezavisnosti rezultat bio knap iznad zahtijevanih 55% glasova. Kao i svaki drugi izlazak na birališta u CG, i taj je referendum, čije je rezultate EU koliko odmah priznala, ostao obilježen sumnjom u izbornu manipulaciju.
Državna samostalnost i usmjerenje ka EU, koje forsiraju Đukanović i njegov DPS, danas su čak skoro pa prihvaćeni i od opozicije i jake srpske manjine. Ali problem leži u ličnosti spektakularno bogatog premijera. „Milo, lopove!“, skandirali su mu ovih dana poslanici opozicionog Demokratskog fronta u momentu kad je premijer htio da predstavi svoj novi kabinet. „Bravo, kreteni!“ prokomentarisao je Đukanović prije nego što se iznerviran prijevremeno povukao sa govornice.
U četvrtak je njegova nova prelazna vlada, stvorena pod pritiskom EU, konačno mogla da položi zakletvu. Ova vlada, u kojoj učestvuje više ministara iz redova međusobno posvađane opozicije, treba da omogući održavanje fer izbora na jesen. Ali iako Brisel vladara prisiljava na nešto poput reformskog kursa, sumnja je duboko uvrežena: „Problem CG je demokratija u kojoj je sve u rukama samo jednog čoveka“, kaže bivši predsjednik parlamenta Ranko Krivokapić, lider SDP-a, partije koja je napustila vladu.
Najveći uspjeh crnogorske nezavisnosti je činjenica da je „Đukanović još uvijek na slobodi, te da naša mafija od ratnih godina do danas traje nedirnuta“ konstatuje jedan biznismen gorko. „Istovremeno nas je Đukanović u ovih 10 godina uvalio u dugove do grla.“
Meka za hazardere
Zapad još od vremena srpskog upokojenog autokrate Slobodana Miloševića drži svoju zaštitničku ruku nad vođom CG, vrlo vičnom poslovima: sve istrage zbog optužbi za državno organizovani šverc cigareta iz 90-ih godina zapadno pravosuđe je u međuvremenu obustavilo.
Jeste da je EU sa Crnom Gorom otvorila već 20 od 33 poglavlja u maratonskim pregovorima o pristupanju, započetih 2012, no i pored toga CG bije glas da je meka za problematične hazardere, perače para i barone droge. Žalosna slika je ove nedjelje potvrđena jednim spektakularnim priznanjem optuženog da je bio šef jedne kriminalne udruge, koja je iz opštinske kase gradića Budve opljačkala 20 miliona eura. Priznanje je potpisao prije 5 meseci uhapšeni i posle priznanja na privremenu slobodu pušteni Svetozar Marović, potpresjednik DPS.
(Die Presse, Beč); prevod: M. Vuletić
Bonus video:
