Manje od 18 mjeseci pošto je postao generalni sekretar kineske Komunističke partije, Si Đinping je namjerio da pošalje u zatvor najvećeg političkog „tigra“ - korumpiranog najvišeg zvaničnika - u istoriji Narodne Republike. Iako mjesecima kruže glasine o padu bivšeg šefa za unutrašnju bezbjednost Žoua Jonkjanga, mnogi koji prate situaciju nisu sigurni da li će Si sudski goniti Žoua i tako prekinuti davno uspostavljeno pravilo partije o imunitetu aktuelnih ili bivših članova Stalnog komiteta Politbiroa.
Međutim, sumnje o Žouovoj sudbini raspršio je nedavni talas necenzurisanih vijesti u kineskim medijima, koje su otkrile šokantne detalje o korupciji u koju je umiješana Žouova porodica i bivši podređeni. Jedan list je objavio da su vlasti nedavno pretresle stanove Žouove braće. Iako ove priče još nisu direktno umiješale Žoua, samo je pitanje vremena kada će ga kineska vlada zvanično optužiti za korupciju.
Nezvanični izvještaji su još senzacionalniji. Žou je navodno pleo zavjeru za ubistvo prve žene, a postoje glasine da je na vrhuncu prošlogodišnjeg skandala oko osramoćenog bivšeg partijskog šefa Čongćinga, Boa Silaja, pokušao da ubije Sija u kompleksu rukovodstva u Žongnanhaju.
Na osnovu onoga što je do sada otkrila kineska štampa, jasno je da će Žouov slučaj biti najružniji i najsenzacionalniji skandal oko visokog funkcionera stranke, koji je ta država ikad vidjela. Naspram njega će Bo, Žouv saveznik i bivši član Politbiroa, osuđen na doživotni zatvor zbog korupcije, izgledati kao sitni lopov.
Kineska vlada očigledno pažljivo gradi slučaj protiv Žoua slijedeći dva glavna traga. Prvi je usmjeren na njegovog sina Žou Bina, biznismena koji je nagomilao ogromno bogatstvo, moguće kroz kriminalne aktivnosti.
Kako je veliki broj zvaničnika samo tražio priliku da se dodvori njegovom ocu, Žou Binu, nije bilo teško da izvuče korist. Njegove poslovne aktivnosti uključuju ugovaranje prodaje opreme za naftna polja Iraku (izazivajući ogromne gubitke za kineske državne naftne kompanije); izgradnju hidroelektričnih centrala u Sičuanu (gdje je njegov otac bio pokrajinski partijski šef od 1997. do 2002); obezbjeđivanje informacione tehnologije za 8.000 državnih gasnih stanica; i investicije u nekretnine i istraživanje nafte.
Najpogubnije otkriće do sada tiče se prijateljstva Žou Bina sa ultrabogatim mafijaškim bosom Liu Hanom, kojem se sudi za organizovani kriminal i ubistvo. Liu se obogatio uz pomoć Žou Bina. U jednom slučaju, mlađi Žou je navodno iskoristio političke veze da pomogne Liu da proda dvije hidroelektrane jednoj državnoj energetskoj kompaniji za profit od 2,2 milijarde juana (330 miliona dolara).
Drugi trag se odnosi na bivše saradnike Žoua Jongkanga. Taktika koju favorizuju kineske antikorupcijske vlasti je hapšenje mlađih zvaničnika koji su blisko sarađivali sa primarnom metom. Tipično, tim manje važnim prijete duže zatvorske kazne ili čak smrtna, ako ne sarađuju.
U ovom slučaju, uhapšene su desetine zvaničnika koji su radili za Žoua u energetskom sektoru u Sičuanu i u Ministarstvu za javnu bezbjednost (gdje je Žou bio ministar od 2003. do 2008). Još zloslutnije za Žoua je to što se među tim zvaničnicima nalaze dvojica njegovih bivših glavnih saradnika, koji su vjerovatno detaljno upućeni u Žouove aktivnosti.
Kada kineska vlada formalno objavi Žouovo hapšenje - vjerovatno nakon završetka godišnje sjednice Nacionalnog narodnog kongresa sredinom marta - otkrića o korupciji unutar kineske partije-države će zapanjiti i najzasićenije posmatrače tamošnjih prilika. Ono što su uradili Žou, njegova porodica i drugi bliski ljudi, može se opisati samo kao nezasito pljačkanje i drski gangsterizam.
Što je još važnije, skandal sa Žuom će gotovo sigurno obuhvatiti rekordan broj visokih funkcionera. Do sada su pritvoreni jedan ministar, dva pokrajinska viceguvernera, jedan zamjenik ministra i nekoliko visokih zvaničnika iz državnih naftnih kompanija. Očekuje se da naredne godine padne još zvaničnika.
Za Sija, hvatanje Žua u njegovu antikorupcijsku mrežu će vjerovatno obezbijediti poboljšanje njegovog imidža. On može pokazati skeptičnoj kineskoj javnosti da ima političku volju da svrgne jednog od najmoćnijih političara u zemlji. Štaviše, poražavanje nekada nedodirljivog političara odagnaće svaku sumnju povodom Sijevog ličnog autoriteta.
Za ostatak svijeta, skandal sa Žouom ponovo potvrđuje činjenicu koja duboko zabrinjava: Srednje kraljevstvo je i dalje jako korumpirano. Zatvaranje tigra u kavez neće uništiti vampira.
Prevela: A. ŠOFRANAC
Copyright: Project Syndicate 2014.
Bonus video:
