Ruski diplomatski trijumf u Siriji, to jest prisiljavanje Sirije da odustane od hemijskog naoružanja, podigao je ugled Moskve u očima svjetske javnosti. Samovolja kojom je SAD u sirijskom konfliktu htjela da zaobiđe međunarodno pravo, iziritirale je, sa druge strane, američke saveznike. U rezultatu: NSA skandal je skoro slomio zajednicu sudbina i vrijednosti EU-SAD.
Naravno - niko u Evropskoj uniji ne može sebi da predstavi otcjepljenje od vodeće sile SAD, jer nijedna evropska država ne želi da se liši američke zaptite u današnjem svijetu nadolazećeg haosa. Ali, da li SAD uopšte imaju još snage da budu globalni činilac broj 1? U bezbjednosno-političkim preoblemima EU i SAD sve više ne dijele isto mišljenje. Zov ka samostalnoj evropskoj bezbjednosnoj politici bi mogao da bude još glasniji.
Jača kooperacija sa RusijomNova njemačka savezna vlada će morati dublje nego do sada da se pozabavi evropskom spoljnom i bezbjednosnom politikom. Početak mora biti revizija politike prema Rusiji. Umjesto dosadašnjeg Istočnog partnerstva, kojim je EU obuzdavala Rusiju, ubuduće se mora pojačati kooperacija sa Rusijom. Rusija je sa njemačkog tla u prošlosti EU poslala tri važne kooperacione ponude: rusko-evropska energetska alijansa, zajedničke bezbjednosne strukture, pregovori o zajedničkoj bescarinskoj zoni. Na Zapadu ni jedna nije pozitivno prihvaćena.
Bundestag je 2012. izglasao prema Rusiji kritičnu Rezoluciju, a njemačka savezna vlada radila je kao da još preferira politiku zapadnih vrijednosti prema Rusiji. Obnova nekadašnje istočne politike „promjene kroz trgovinu“ je odbijena. Trgovina sa Rusijom cvjeta i bez specijalne diplomatije, tvrdili su kritičari, a od demokratskog zaokreta u Rusiji i dalje nema ni traga ni glasa. Izgledalo je da Njemacka gubi strpljenje sa Rusijom. Ali sada, u susret nadolazećoj globalnoj krizi, Njemacka mora sebi postaviti pitanje - da li se Rusija za partnerstvo mora kvalifikovati bespogovornim privatanjem liberalnih mjerila? Njemačka će na ovo odgovoriti pozivanjem na temelje svojih relno-političkih interesa.
Spojiti bezbjednosno političke intereseZajednički raketni štit bi mogao da spoji bezbjednosne interese Evrope i Rusije i da, osim toga, bude od pomoći američkoj zaštiti. Energetska alijansa EU-Rusija bi mogla da osigura snabdijevanje EU energentima ugroženom mogućim konfliktima u arapskom prostoru. Od zajedničke bescarinske zone izvozno orijentisana EU-industrija bi isto toliko profitirala kao i od ugovora sa SAD.
Rusija je Njemačkoj zahvalna za brz prijem u G-8, za sprečavanje prebrzog učlanjenja Ukrajine i Gruzije u NATO, kao i za gradnju Sjevernog toka. Odlazeća njemačka savezna vlada nije željela da ubuduće bude advokat Rusije, dijelom iz razočarenja Moskvom, a dijelom da ne bi iritirala države centralne i istočne Evrope, koje sve zajedno i dalje žive u istorijski opterećenoj neprijateljskoj slici o Rusiji. Ali, Poljska ponovo želi da se Njemačka više aktivira u pravcu Rusije. Poljsko-rusko pomirenje teče uspješno, iako na to malo ko u Evropi obraća pažnju. Upravo Poljska odlično zna da geopolitičko neprijateljstvo sa Rusijom dovodi do podizanja neke nove gvozdene zavjese na njenim istočnim granicama. Država poput Ukrajine se ne može otrgnuti od ruskog uticaja, a Rusije je, sa druge strane, preslaba da spriječi orijentaciju Kijeva ka EU.
Bescarinska zona sa RusijomNjemačka savezna vlada je na poziciji da je Rusija, potpisivanjem evropske Deklaracije o ljudskim pravima početkom 1990, integrisana u prostor „zajednickih vrijednosti“ i da se drži demorkatskih normi ovog kluba. Ali, ako je to tako i ako već postoji prostor zajedničkih vrijednosti, zašto da se Rusija i EU ne integrišu u zajednički privredni prostor i time odu korak dalje u ujedinjenju Evrope? Gvozdena zavjesa će se do kraja pocijepati kada EU sa Rusijom potpiše Ugovor o asocijaciji i slobodnoj trgovini, a takođe i država koje leže između.
Poslijeratna EU je bila, između ostalog, model za izmirenje nekadašnjih ratnih protivnika. Njemačka je, posle kapitulacije 1945, integrisana u Evropu. Bivše vojne diktature Španija, Grčka i Portugal takođe. Poslije država centralne i istočne Evrope, kojima su nekada vladali komunisti, a koje su već u EU i NATO, vrata ovih dvaju organizacija su otvorena i za nekadašnje kontrahente jugoslovenskog građanskog rata. I zašto onda da se ne radi na integraciji Rusije u ovaj osvjedočeni i isprobani model pomirenja? Američko-evropski savez će ubuduće biti samo jedan od elemenata budućeg evropskog poretka. Bez učlanjenja Rusije, evropski kontinent će ostati nestabilan.
Bonus video:
