Evropska unija je zasnovana na principima vladavine prava i demokratiji. Unija nije nova država koja je zamijenila stare, niti se ona može porediti sa nekim od postojećih međunarodnih organizacija. Njene članice su u pitanjima koja su od zajedničkog interesa delegirale dio svog suvereniteta zajedničkim institucijama koje zastupaju interes cjeline. Sve odluke i procedure su proizašle iz osnovnih sporazuma koje su potpisale sve države članice. Evropska integracija donijela je svojim članicama višedecenijski mir, stabilnost i ekonomski prosperitet. Jedno od najznačajnijih dostignuća Evropske unije je stvaranje velikog područja bez granica unutar kojeg se ljudi slobodno kreću. Građani Unije mogu slobodno da odaberu u kojoj državi članici Unije žele da žive, studiraju i rade. Poštujući standarde iz oblasti koje su pokrivene komunitarnim pravom (pravom EU), 500 miliona ljudi koji žive u EU imaju bezbjedniju hranu, bolje paze na životnu sredinu, zaštićeni su kao potrošači, imaju veći kvalitet života i bolji ekonomski standard.
Svaka evropska zemlja teoretski može konkurisati za članstvo u Uniji. Da bi bila primljena neophodno je da zadovolji kriterijume za prijem koje je definisao Evropski savjet na samitu u Kopenhagenu u junu 1993. Ti kriterijumi se odnose na stabilnost institucija koje garantuju demokratiju, vladavinu prava, poštovanje ljudskih prava, poštovanje prava i zaštitu prava manjina (politički kriterijum); postojanje i djelovanje funkcionalne tržišne privrede kao i sposobnost da izdrži konkurentski pritisak i tržišne sile unutar Unije (ekonomski kriterijum); sposobnost da država kandidat za članstvo u EU može na sebe da preuzme obaveze koje proističu iz članstva, uključujući privrženost ciljevima političke, ekonomske i monetarne unije (pravni kriterijum).
Za razliku od država Centralne i Istočne Evrope koje su se odmah nakon završetka blokovske podjele svijeta okrenule ka članstvu u EU i usvajanju evroatlantskih vrijednosti i standarda, prostor bivše SFRJ potresali su konflikti. Nakon završetka rata i potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma 1995. otpočelo se sa koncipiranjem novog političkog pristupa integraciji regiona Zapadnog Balkana u EU. U taj region spadaju države nastale na prostoru bivše Jugoslavije, osim Slovenije, plus Albanija. Evropska komisija je u maju 1999. predstavila novi mehanizam odnosa Unije sa državama zapadnog Balkana, pod nazivom Proces stabilizaije i priduživanja. Naglasak je na stabilizaciji regiona. Cilj ovog procesa je pridruživanje uz uspostavljanje pune i trajne stabilizacije pojedinačnih država i regiona u cjelini. U tom smislu, Proces stabilizacije i pridruživanja predstavlja transformaciju političkog, institucionalnog, ekonomskog i bezbjednosnog sistema ovih država. Kroz ovaj proces i međusobnu saradnju države zapadnog Balkana se pripremaju za članstvo u EU, jer da bi postale članice evropskog kluba one najprije moraju da nauče njegova pravila i primijene ih na međusobnu ekonomsku i političku saradnju.
Važan instrument Procesa stabilizacije i pridruživanja je Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju. Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) je međunarodni ugovor između države potpisnice i EU koji uspostavlja pravni okvir za uzajamnu saradnju i postepeno približavanje evropskim standardima. Značaj regionalne saradnje i razvoja dobrosusjedskih odnosa naglašen je i u SSP.
Crna Gora je potpisala SSP sa Unijom u oktobru 2007, koji je stupio na snagu u maju 2010. Najvažnije obaveze koje je Crna Gora preuzela potpisivanjem SSP odnose se na liberalizaciju trgovine i na usklađivanje domaćeg zakonodavstva sa pravom EU.
Pošto je Crna Gora je uskladila veliki broj zakona sa propisima EU i uspješno odgovorila na veliki broj pitanja iz Upitnika koji joj je u julu 2009. uputila Evropska komisija, Crna Gora je u decembru 2010. dobila status kandidata za članstvo u EU.
Crna Gora sada očekuje datum kada će početi pregovore o pristupanju Uniji.
Pregovori o pristupanju Evropskoj uniji odnose se na sposobnost i potpuno usvajanje i sprovođenje komunitarno-pravne baštine Unije (acquis communautaire). Oni počinju tzv. skriningom koji predstavlja detaljni pregled zakonodavstva u svim oblastima koje su u nadležnosti Unije. Evropska unija pregovara sa kandidatima o njihovom prihvatanju tekovina Unije. Oblasti u okviru kojih je potrebno izvršiti usklađivanja sa evropskim standardima su podijeljene u 35 poglavlja. Poglavlja se otvaraju za pregovore i nakon što država kandidat ispuni postavljene standarde u konkretnom poglavlju ono se zatvara.
Tokom ranijih proširenja pregovori o 35 poglavlja kretali su se od manje problematičnih poglavlja ka onim osjetljivijim. Međutim, skorašnja iskustva iz pregovora koje je Evropska komisija imala najprije sa Rumunijom i Bugarskom, potom i sa Hrvatskom, pokazala su da je bilo lakše sprovesti ekonomsku reformu, nego uspostaviti vladavinu prava, odnosno suzbiti korupciju i organizovani kriminal (proces nije dovršen ni nakon učlanjenja kada su u pitanju Rumunija i Bugarska). Upravo iz tog razloga, prvi put će pregovarački proces sa državom kandidatom (Crna Gora), otpočeti sa dva poglavlja u kojima je najteže dostići evropske standarde. To su poglavlja 23. koje se odnosi na Pravosuđe i osnovna prava i poglavlje 24. pod nazivom Pravda, sloboda i bezbjednost.
Bonus video:
