Već duže vrijeme na svjetskoj kulturnoj sceni vlada ozbiljna rasprava među umjetnicima i teoretičarima umjetnosti, ali i kulturnim djelatnicima i menadžerima u kulturi, o tome koju svrhu imaju muzeji danas i da li uopšte mogu da odgovore na zahtjeve savremenog konzumenta?
Pitanje zašto uopšte imamo muzeje postavio je Aleksandar Dorner još početkom 20-ih godina XX vijeka, ali se ono nekako stalno vraća na sto, rekla bih, s pravom. Činjenica je da se broj muzeja na svjetskom nivou povećava svake godine (samo u Kini je u posljednjih deset otvoreno sto novih) prati trend opadanja interesovanja za iste: po izvještaju Artneta, trenutno 22 američka muzeja imaju upražnjena direktorska mjesta jer niko ne želi da se prihvati tog posla smatrajući ga zahtjevnim i poslom koji kreira veliki pritisak u traženju svrhe prvenstveno, a zatim publike i sredstava. Kulturni djelatnici u SAD smatraju da je rukovođenje muzejom jedno od najneprivlačnijih poslova trenutno. Govorimo, naravno, o nekim svjetskim trendovima i društvima u kojima je kulturni sektor na vrijeme shvatio da je publika važnija od nadležnog organa, a jedan student umjetnosti vredniji od grupe političara.
Nasuprot svjetskom trendu, u Crnoj Gori izgleda vlada drugačije mišljenje pa se, čujem, aktivno govori o pretvaranju Centra savremene umjetnosti u muzej što smatram da može dovesti do ozbiljnih problema, posebno jer Dvorac Petrovića sam po sebi nije dovoljno veliki da se obezbijedi za jedan ozbiljniji muzej, tim prije što su kapaciteti Centra savremene umjetnosti suženi kako je jedan dio dvorca ustupljen Fondaciji Petrović.
Poznato je da veća instalacija ili skulptura ne može da uđe u prostor, a da se depo nalazi u potkrovlju što ne ispunjava standarde muzeja i samim tim ga sprječava da transformacijom iz Centra uopšte dobije dozvolu za rad. Dodala bih da je upitna je i savremena zbirka CSUCG koja bi trebalo da bude stalna postavka muzeja. Postavlja se pitanje kolekcije koju CSUCG posjeduje, kao i sistemskog okvira koje mu nadležno ministarstvo obezbjeđuje da sprovodi zakonski utvrđene procedure obogaćivanja iste.
Dalje, prostor za stalnu postavku bi oduzeo dio već smanjenih kapaciteta što bi ostavilo vrlo malo prostora za predstavljanje crnogorskih umjetnika i ostalih gostujućih izložbi i projekata. Poznato je da muzej savremene mora da sadrži i ozbiljne konzervatorske radionice, što u slučaju CSUCG nije slučaj.
Muzej bi morao da ima i kafe kao i gift shop što bi još više oduzelo od već smanjenih kapaciteta. Na kraju bi se sa oduzimanjem svih ovih prostora ostalo sa jednim malim galerijskim prostorom što bi nanijelo veliku štetu kad je u pitanju kulturna scena u Crnoj Gori.
Smatram da bi muzej trebalo da bude jedna cjelina, a ne institucija iscjepkana na galerije sa više lokacija u gradu. Takođe brinem da bi ih, kad bi se centar samo transformisao i ostao u trenutnim kapacitetima, zadesila sudbina Prirodnjačkog muzeja, tj. da bi se priča o novoj zgradi odložila na neodređeno.
Dodala bih još jednu važnu stvar: moja generacija, možda najlakše rečeno generacija umjetnika srednje generacije, još funkcioniše na nivou zadatih okvira u kojima i dalje gledamo i procjenjujemo rad institucija i ponašamo se u odnosu na njih ili njihovu politiku, te tako vjerujemo da su promjene vidljive samo ako su i tehnički sprovedene. Međutim, mislim da je to vrijeme ipak prošlo. Ili da budem jasnija - samo to vrijeme.
Današnji mladi umjetnici nisu zainteresovani za institucije kulture u onoj svojoj zadatosti u kojoj one i dalje funckionišu. Mladi razmišljaju drugačije, koriste nove nivoe komunikacije, kako u kreativnom radu tako i između sebe, pa samim tim davno napravljene institucije ne mogu da odgovore njihovim interesovanjima. Naravno, to nije karakteristično samo za crnogorski kulturni sektor, već je to opšte stanje, ali smatram da je važno da kad se govori o poboljšanju uslova rada i modernizaciji ne razmišlja odmah u starim kategorijama već da se uzmu u obzir nova čitanja novih generacija što podrazumijeva šire gledanje na savremenu umjetnost u svakom slučaju.
Autorka je slikarka
Bonus video:
